Χάρβεϊ Μιλκ – 40 χρόνια από τη δολοφονία του πρώτου εκλεγμένου γκέι αξιωματούχου στις ΗΠΑ
Μπορεί η σεξουαλική ταυτότητα κάθε άλλο παρά διαπιστευτήριο ριζοσπαστισμού να είναι από μόνη της, αυτό όμως δε σημαίνει ότι ο αγώνας του Μιλκ υπέρ των ΛΟΑΤΚΙ ήταν ασήμαντος, ιδίως σε μια εποχή που η ομοφυλοφιλία μόλις που είχε πάψει να θεωρείται ψυχική ασθένεια από την Ένωση Αμερικανών Ψυχιάτρων
«Αν μια σφαίρα μπει στο κεφάλι μου, ας καταστρέψει αυτή η σφαίρα κάθε φύλλο ντουλάπας» (λογοπαίγνιο με τη γνωστή έκφραση “in the closet” για τους κρυπτοομοφυλόφιλους), έγραφε στη διαθήκη του ο Χάρβεϊ Μιλκ, προοικονομώντας με σχεδόν μακάβριο τρόπο τη δολοφονία του – με όχι μία, αλλά δύο σφαίρες- ένα χρόνο μετά, σαν σήμερα το 1978. Εξάλλου ο ίδιος είχε δηλώσει πως «ως γκέι ακτιβιστής» ήταν «στόχος για ανασφαλείς, φοβισμένους ή διαταραγμένους ανθρώπους».
Μπορεί η σεξουαλική ταυτότητα κάθε άλλο παρά διαπιστευτήριο ριζοσπαστισμού να είναι από μόνη της, και μάλιστα να αξιοποιείται και ως άλλοθι για την προάσπιση των πιο αντιδραστικών επιλογών σε κοινωνικοπολιτικό επίπεδο, αυτό όμως δε σημαίνει ότι ο αγώνας του Μιλκ υπέρ των ΛΟΑΤΚΙ ήταν ασήμαντος, ιδίως σε μια εποχή που η ομοφυλοφιλία μόλις που είχε πάψει να θεωρείται ψυχική ασθένεια από την Ένωση Αμερικανών Ψυχιάτρων (1973). Εξάλλου ο ίδιος δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα συμφωνούσε να αξιοποιηθεί η μνήμη του για ξέπλυμα του αμερικανικού στρατού, όταν το 2016 ονομάστηκε προς τιμήν του πολεμικό πλοίο. Χωρίς να έχει υπάρξει ποτέ κάτι παραπάνω από φιλελεύθερος αστός πολιτικός, είχε αντιταχθεί στον πόλεμο του Βιετνάμ. Επιπλέον, πέραν της προάσπισης των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ, έδειξε ενδιαφέρον για γυναικεία ζητήματα, ΑΜΕΑ, εθνικές και θρησκευτικές μειονότητες αλλά και άτομα τρίτης ηλικίας.
Γεννήθηκε στις 22 Μάη 1930 κοντά στη Νέα Υόρκη σε μεσοαστική εβραιοαμερικανική οικογένεια. Αποφοίτησε από το Πολιτειακό Κολέγιο Δασκάλων της Νέας Υόρκης το 1951 και υπηρέτησε στη βάση του Σαν Ντιέγκο της Καλιφόρνιας στη διάρκεια του Πολέμου της Κορέας. Το 1955 μετακόμισε στη Νέα Υόρκη, όπως εργάστηκε ως δάσκαλος, βοηθός παραγωγής σε μιούζικαλ του Μπρόντγουεϊ αλλά και ως χρηματιστής. Ο κόσμος αυτός όμως δεν του άρεσε κι έτσι το 1972 αποφάσισε να μετακομίσει στο Σαν Φραντίσκο, στην οδό Κάστρο, που ήταν η καρδιά της γκέι κοινότητας της πόλης.
Αρχικά ήταν συντηρητικός πολιτικά, στηρίζοντας μάλιστα τον ακροδεξιό προεδρικό υποψήφιο των Ρεπουμπλικανών Μπάρι Γκολντγουότερ, ο πόλεμος του Βιετνάμ και η επαφή του με τους χίπηδες καθώς και γκέι ακτιβιστές μετέβαλε τις απόψεις του. Άρχισε να ασχολείται με το κίνημα των ΛΟΑΤΚΙ κι αποφάσισε να δραστηριοποιηθεί πολιτικά, κατεβαίνοντας το 1973 ως δημοτικός σύμβουλος με το Δημοκρατικό Κόμμα, αποτυγχάνοντας ως άγνωστος πολιτικός χωρίς ιδιαίτερες πηγές χρηματοδότησης. Τελικά πέτυχε να εκλεγεί με την Τρίτη το 1977, συνδεόμενος με το φιλελεύθερο δήμαρχο της πόλης Τζωτζ Μοσκόουν., ο οποίος είχε καταργήσει και τον ως τότε σε ισχύ νόμο «κατά του σοδομισμού».
Ο Μιλκ ήταν ο πρώτος ανοιχτά γκέι εκλεγμένος σε πολιτικό αξίωμα στην ιστορία των ΗΠΑ και έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι του για να αντιταχθεί στις διακρίσεις κατά των ομοφυλοφίλων. Στη διάρκεια της θητείας του το δημοτικό συμβούλιο του Σαν Φραντσίσκο πέρασε ψήφισμα κατά των διακρίσεων σε βάρος των γκέι, σε τομείς όπως η εξεύρεση κατοικίας, η εργασία και η δημόσια στέγη. Ιδιαίτερα έντονος ήταν ο αγώνας του ενάντια στην προσπάθεια να αποκλειστούν νομικά οι ομοφυλόφιλοι από τη δυνατότητα να εργάζονται ως εκπαιδευτικοί.
Μετά από τους πρώτους μήνες αγαστής συνεργασίας. ο Μιλκ βρέθηκε σε σύγκρουση με τον επίσης Δημοκρατικό σύμβουλο Νταν Γουάιτ, βετεράνο του Βιετνάμ και πρώην αστυνομικό και πυροσβέστη, ο οποίος παραιτήθηκε, δηλώνοντας πως ο μισθός δεν του αρκούσε για να καλύψει τα έξοδα της οικογένειας. Μετά από πιέσεις των οπαδών του, που προέρχονταν κυρίως από τις ενώσεις αστυνομικών και πυροσβεστών, ο Γουάιτ ζήτησε πίσω τη θέση του, κάτι που ο δήμαρχος Μοσκόουν αρνήθηκε.
Αποφασισμένος να πάρει εκδίκηση, ο Γουάιτ μπήκε στο δημαρχείο με 38άρι περίστροφο μέσω ενός παραθύρου στην αποθήκη για να αποφύγει τον έλεγχο οπλοφορίας. Μπήκε στο γραφείο του δημάρχου και τον πυροβόλησε τέσσερις φορές. Στη συνέχεια πήγε στο γραφείο του Μιλκ, όπου είπε «Χάρβεϊ μπορώ να σε δω ένα λεπτό;» και του έριξε πέντε φορές, δυο από τις οποίες στο κεφάλι.
Το έγκλημα συγκλόνισε την πόλη, και τις επόμενες μέρες λέγεται πως 25.000 άνθρωποι πέρασαν από το δημαρχείο για να αποτίσουν φόρο τιμής στα θύματα.
Στη δίκη που ακολούθησε οι δικηγόροι του πέτυχαν να του αναγνωριστεί μειωμένος καταλογισμός λόγω κατάθλιψης, ως απόδειξη της οποίας ανέφεραν το γεγονός πως κατανάλωνε πολύ τζανκ φουντ. Ο Γουάιτ καταδικάστηκε σε 7 χρόνια φυλάκισης, ποινή που προκάλεσε την οργή της γκέι κοινότητας του Σαν Φραντσίσκο, απολήγοντας σε συγκρούσεις με την αστυνομία που έμειναν γνωστές ως «Εξέγερη της Λευκής Νύχτας». Ο Γουάιτ βγήκε τελικά από τη φυλακή μετά από 5 χρόνια, η ζωή του όμως είχε οριστικά καταστραφεί. Ο ίδιος αυτοκτόνησε λίγα χρόνια μετά την αποφυλάκισή του το 1985 από δηλητηρίαση μονοξειδίου του άνθρακα.
Η ζωή του Μιλκ έγινε θέμα της ομώνυμης ταινίας το 2008, με πρωταγωνιστή το Σον Πεν, που απέσπασε και βραβείο Α’ ανδρικού ρόλου για την ερμηνεία του.
