Κι όταν ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος πήγαινε προς το τέλος του, οι Αμερικανοί κόντεψαν να τον χάσουν… -16 Δεκέμβρη 1944 – Αρδέννες: η τελευταία αντεπίθεση του Χίτλερ.

Η ΑΠΟΒΑΣΗ

Στις 6 Ιούνη του 1944, επιτέλους πραγματοποιείται η απόβαση στη Νορμανδία. Μετά από καθυστερήσεις, παλινωδίες και διαφωνίες, που καθυστέρησαν την πραγματοποίηση της επιχείρησης… πάνω από τρία ολόκληρα χρόνια, κι αφού οι Σοβιετικοί έχουν γυρίσει τον πόλεμο ανάποδα μετά το Στάλιγκραντ και το Κουρσκ και κόντευαν να μπουν στη Γερμανία, έρχεται η περίφημη «D-day». Η μέρα της απόβασης στη Νορμανδία.

Οι Αμερικανοβρετανοί σύμμαχοι έχουν να αντιμετωπίσουν καμιά 20αριά Γερμανικές μεραρχίες (που δεν ήταν όλες Γερμανικές), την ίδια ώρα που στο ανατολικό μέτωπο διαθέτουν πάνω από… 200 μεραρχίες, μεταξύ των οποίων όλες τις επίλεκτες και πιο αξιόμαχες. Η απόβαση στη Νορμανδία συνοδεύεται (με συνεννόηση βέβαια δυτικών και σοβιετικών δυνάμεων) από την γιγαντιαία επιχείρηση «Bagration» που εξαπέλυσε την ίδια χρονική στιγμή με την απόβασή της Νορμανδίας, ο Σοβιετικός στρατός για την απελευθέρωση της Λευκορωσίας. Οι Γερμανοί αναγκάζονται να αποσύρουν δυνάμεις από τα μέτωπα της Γαλλίας και της Ιταλίας για να ενισχύσουν την άμυνά τους στο ανατολικό μέτωπο. Ο γνωστός Αμερικάνος διπλωμάτης Τσ. Μπόλεν στο βιβλίο του «η μεταβολή της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ», γράφει: «Τα σοβιέτ εκπλήρωσαν τίμια τις υποχρεώσεις τους με βάση τα συμφωνημένα και άρχισαν την επίθεση τη στιγμή που έπρεπε, δίνοντας πραγματική βοήθεια στους συμμάχους».

Στα μέσα Αυγούστου οι σύμμαχοι πραγματοποιούν απόβαση και στη νότια Γαλλία. Οι σύμμαχοι προχωρούν προς τη Γερμανία κι από τα τρία μέτωπα: Ανατολικό (από τη Βαλτική μέχρι τη Μαύρη θάλασσα), Νορμανδία και Νότια Γαλλία. Στην Ιταλία είναι καθηλωμένοι. Και στο δυτικό μέτωπο σημειώνονται καθυστερήσεις, δισταγμοί, και ασυνεννοησία. Οδηγούνται σε κάποιες σημαντικές αποτυχίες ( π.χ. Άρνεμ). Ο Μοντγκόμερι κι ο Αιζενχάουερ, έχουν διαφορές στη στρατηγική. Δεν έχουν λύσει βασικά προβλήματα της δράσης τους (λιμάνια ανεφοδιασμού κλπ.). Μπήκε Δεκέμβρης και δεν έχουν φτάσει καλά-καλά μέχρι τα σύνορα Γαλλίας – Γερμανίας.

Η ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΑΝΤΕΠΙΘΕΣΗ – ΑΙΦΝΙΔΙΑΣΜΟΣ

Και τότε ο Χίτλερ, εκτιμώντας κι αυτές τις δυσκολίες των συμμάχων, οργανώνει κι εξαπολύει την τελευταία επίθεση της ζωής του και του 3ου Ράιχ. Πάλι μέσα από τις Αρδέννες (από κει που μπήκε στη Γαλλία το 1940, παρακάμπτοντας τη γραμμή Μαζινώ, αιφνιδιάζοντας Γάλλους και Άγγλους που οδηγήθηκαν στη συντριβή και στην εκκένωση της Ευρώπης από την Δουνκέρκη). Υπολογίζει ότι αφού το κόλπο έπιασε μια φορά, μπορεί να ξαναπιάσει. Και πράγματι έδειχνε να… πιάνει. Η επιχείρηση ονομάστηκε «Σκοπιά στο Ρήνο» (Unternehmen: Wacht am Rhein).

H Μάχη των Αρδεννών, ήταν η τελευταία μεγάλης κλίμακας επίθεση του Γ΄ Ράιχ στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, μεταξύ 16 Δεκεμβρίου 1944 και 25 Ιανουαρίου 1945, κατά μήκος των συνόρων του Βελγίου και του Λουξεμβούργου, με σκοπό την κατάληψη του ποταμού Μεύση (Meuse) και του λιμανιού της Αμβέρσας. Η επιχείρηση στόχευε αφενός στη διακοπή του εφοδιασμού των Συμμάχων και αφετέρου στον πιθανό διαχωρισμό των Αμερικανικών και Αγγλικών δυνάμεων στο Δυτικό Μέτωπο. Ο Μεύσης και η Αμβέρσα αποτελούσαν το κλειδί των Συμμαχικών εφοδιασμών και όντως η απώλειά τους θα μπορούσε να διακόψει τις Συμμαχικές επιθέσεις τουλάχιστον για ένα εξάμηνο. Κυρίως υπολόγιζε ότι μετά από μια τέτοια νίκη, θα μπορούσε να επιβάλει κάποιους όρους στη σύναψη χωριστής ειρήνης με τους δυτικούς (που έτσι κι αλλιώς συζητιόταν τότε).

Όταν οι καιρικές συνθήκες ωρίμασαν, στις 16 Δεκεμβρίου με κακοκαιρία που τους εξασφάλιζε πρακτικά μηδενική ορατότητα, η επίθεση εξαπολύθηκε. Το 1940 οι Γάλλοι κι οι Άγγλοι δεν περίμεναν ότι οι Γερμανοί θα επιτίθονταν μέσα από τα δύσβατα βουνά (Αρδέννες). Το 1944 δεν περίμεναν ότι οι Γερμανοί έχουν πια την ικανότητα να οργανώσουν αντεπίθεση. Την ίδια ώρα ο Μοντγκόμερυ έπαιρνε άδεια να επισκεφθεί την οικογένειά του στην Αγγλία και ο Αϊζενχάουερ την επομένη θα πήγαινε σε γάμο κάποιου επιτελούς του.

Η Γερμανική επίθεση ξεκίνησε τα χαράματα στις 05:30′ με ισχυρή προετοιμασία πυροβολικού. Στις 08:00′ πλημμύριζε ήδη με πεζικό τα αμερικανικά χαρακώματα. Οι Γερμανοί προχωρούσαν μέσα στην ομίχλη, μέσα από ορεινούς δύσβατους δρόμους, από το Βέλγιο, μέχρι το Λουξεμβούργο και τη Γαλλία.

Η ΥΠΟΤΙΘΕΜΕΝΗ «ΑΠΟΠΕΙΡΑ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑΣ ΤΟΥ ΑΙΖΕΝΧΑΟΥΕΡ»

Παράλληλα μ’ αυτή την επιχείρηση, εξελίχθηκε στα μετόπισθεν των Αμερικάνων η επιχείρηση «Αρπαγή» με επικεφαλής τον Γερμανό συνταγματάρχη Ότο Σκορτσένυ. Γερμανοί στρατιώτες ντυμένοι με Αμερικάνικες στολές και με Αμερικάνικα τζιπ, κυκλοφορούσαν πίσω από τους Αμερικάνους, κόβοντας επικοινωνίες, αλλάζοντας ταμπέλες στους δρόμους, κάνοντας σαμποτάζ, διαδίδοντας φήμες και σπέρνοντας τον πανικό. Οι Αμερικάνοι έμειναν με την εντύπωση ότι αυτή η ομάδα είχε στόχο τη δολοφονία του Αιζενχάουερ, κι αναστάτωσαν έτσι με άσκοπα μέτρα ασφαλείας όλο το συμμαχικό αρχηγείο με αρκετά κωμικά συμβάντα μεταξύ φρουρών που υποψιάζονταν ακόμα και τους στρατηγούς των μονάδων τους σαν πράκτορες των Γερμανών.

Ο ΠΑΤΟΝ

Οι Αμερικάνικες δυνάμεις όμως ανασυντάχθηκαν. Κι οι Γερμανοί δεν είχαν καύσιμα για πολλά χιλιόμετρα. Εξ αρχής είχαν καύσιμα για 140 χιλιόμετρα. Σημαντική στιγμή αυτής της αντεπίθεσης των Αμερικανών, ήταν η επίθεση που φώτισε το αστέρι του στρατηγού Πάτον, που κατάφερε μέσα σε 48 ώρες να βρεθεί στις Αρδέννες και να αντεπιτεθεί. Παρ’ όλα αυτά, μέχρι και τις πρώτες μέρες του Γενάρη του 45′, η κατάσταση ήταν κρίσιμη κι αμφίρροπη.

ΝΕΑ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΗ ΑΙΦΝΙΔΙΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΣΗ ΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΩΝ

Οι Γερμανοί εξαπολύουν επίσης μεγάλης κλίμακας αεροπορική επίθεση (επιχείρηση «ισοπεδωμένη γη») που ξαφνιάζει για δεύτερη φορά τους Αμερικάνους: 465 αεροπλάνα των συμμάχων καταστρέφονται στο έδαφος. Όμως και η γερμανική αεροπορία έχασε 277 πολύτιμα αεροσκάφη, που δεν μπορούσε να αντικαταστήσει, ενώ οι Σύμμαχοι αναπλήρωσαν τις απώλειές τους μέσα σε 10 μόνο ημέρες. Αυτό υπήρξε και το «κύκνειο άσμα», η τελευταία εμφάνιση, της Λουφτβάφε.

Οι συνολικές αμερικανικές απώλειες έφτασαν τις 80.000 νεκρούς και ήταν οι χειρότερες στην ιστορία τους σε μια και μόνο επιχείρηση. Οι Βρετανοί είχαν μόνο 1400. Οι Γερμανοί έχασαν, σε ανθρώπινο υλικό, μεταξύ 60.000 ως και 100.000 μάχιμους άνδρες και σχεδόν όλο τον αξιόλογο οπλισμό τους. Αυτό σήμαινε ότι η Γερμανία είχε πλέον χάσει την δυνατότητα όχι μόνον επιθετικών επιχειρήσεων μεγάλης κλίμακας, αλλά και την, ακόμη σημαντικότερη, δυνατότητα προάσπισης του ίδιου του εδάφους της.

Ο ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ΞΕΛΑΣΠΩΝΕΙ ΤΟΥΣ ΣΥΜΜΑΧΟΥΣ ΑΛΛΗ ΜΙΑ ΦΟΡΑ

Την πιο κρίσιμη στιγμή της επιχείρησης στις Αρδέννες, οι σύμμαχοι (Τσώρτσιλ, Ρούσβελτ) ζήτησαν από το Στάλιν να επισπεύσει την επίθεση του κόκκινου στρατού στο Ανατολικό μέτωπο. Μια επίθεση που από κοινού είχαν συμφωνήσει να πραγματοποιηθεί στις αρχές της άνοιξης. Οι Σοβιετικοί επέσπευσαν την επίθεσή τους, κατά μερικούς μήνες, «με μεγαλειώδη πίεση, από τη Βαλτική μέχρι τη Βουδαπέστη» (Τσώρτσιλ), πιέζοντας αφόρητα το Χίτλερ από τα ανατολικά. Τις μέρες που διεξάγονταν οι μάχες στις Αρδέννες, οι Σοβιετικοί περνούσαν το Βιστούλα κι έμπαιναν στην Πολωνία, αλλά ταυτόχρονα διεξαγόταν κι η μεγάλη μάχη της Βουδαπέστης. Η επίθεση των Σοβιετικών ανάγκασε τους Γερμανούς να εγκαταλείψουν οριστικά τα σχέδιά τους και να μεταφέρουν άλλη μια φορά εσπευσμένα μεραρχίες από τη δύση στην ανατολή.

Ο Αϊζενχάουερ έγραφε τότε στο Ζούκωφ: «Η σημαντική είδηση ότι ο δοξασμένος κόκκινος στρατός, με το νέο ισχυρό άλμα κινήθηκε προς τα εμπρός, έγινε δεκτή με ενθουσιασμό από τους συμμαχικούς στρατούς στη δύση». Κι ο Τσώρτσιλ έλεγε στο κοινοβούλιο: «Ο στρατάρχης Στάλιν είναι πολύ συνεπής. Στις προθεσμίες του μάλλον προτρέχει, παρά υστερεί, από τις συντονισμένες επιχειρήσεις των συμμάχων».

Σ’ αυτές τις μάχες, ήταν η πρώτη και μοναδική φορά που Αμερικάνοι εκτέλεσαν Γερμανούς αιχμαλώτους (όσους συνέλαβαν να φορούν Αμερικάνικες στολές). Αλλά και η μοναδική φορά που οι Γερμανοί εκτέλεσαν Αμερικάνους αιχμαλώτους (σφαγή στο Μαλμεντύ).

Μάνος Δούκας

Μπορείτε να βρείτε περισσότερα στα βιβλία:

«Αγαπητέ κύριε Στάλιν». Εκδόσεις Γκοβόστη. Η αλληλογραφία Ρούσβελτ – Στάλιν – Τσώρτσιλ.

«Ο πόλεμος των στρατηγών». David Irving.

«Οι Γερμανοί στρατηγοί μιλάνε». B. H. Liddell Hart.

«Ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος». Εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή.

«D-DAY». Antony Beevor.

«Μοιραίες Επιλογές». Ian Kershaw.

«Συμμαχία». Ρούσβελτ. Στάλιν. Τσώρτσιλ. Του Jonathan Fendy