Θέατρο τη Δευτέρα: «Η ηδονή της τιμιότητος» του Λουίτζι Πιραντέλο
Ο ανατόμος του ανθρώπινου «είναι» και «φαίνεσθαι» Λουίτζι Πιραντέλο «αποκαλύπτει τη σχετικότητα των εννοιών «τιμή» – «ατιμία», «ηθική» – «ανηθικότητα», «ευγενής» – «ταπεινή» καταγωγή, τα μεγέθη, τα όρια, τις εκδηλώσεις τους μέσα στην κοινωνία της εποχής του, σαρκάζοντας την υποκρισία και ανηθικότητα των ισχυρών της κοινωνίας.
Στο κλασικό έργο «Η ηδονή της τιμιότητος», ο ανατόμος του ανθρώπινου «είναι» και «φαίνεσθαι» Λουίτζι Πιραντέλο «αποκαλύπτει τη σχετικότητα των εννοιών «τιμή» – «ατιμία», «ηθική» – «ανηθικότητα», «ευγενής» – «ταπεινή» καταγωγή, τα μεγέθη, τα όρια, τις εκδηλώσεις τους μέσα στην κοινωνία της εποχής του, σαρκάζοντας την υποκρισία και ανηθικότητα των ισχυρών της κοινωνίας.
Το κεντρικό πρόσωπο του έργου, ένας πανέξυπνος φτωχοδιάβολος, ο Μπαλντοβίνο, βιοποριζόμενος με διάφορες μικροαπάτες, δέχεται μια άτιμη συμφωνία. Να παντρευτεί μια μικροαστή ορφανή, την οποία άφησε έγκυο ένας παντρεμένος αριστοκράτης, ο οποίος θέλει και να κουκουλώσει την ατιμία του και να συνεχίσει τη μοιχό σχέση του. Μπορεί η τιμιότητα να ξυπνήσει μέσα σε έναν ανέντιμο άνθρωπο; Ναι, απαντά ο Πιραντέλο, αντιπαραθέτοντας την ομολογία του Μπαλντοβίνο για τις ανέντιμες πράξεις του στο ψεύδος του αριστοκράτη που δε συγκαλύπτει και συνεχίζει τις άτιμες πράξεις του. Ο Μπαλντοβίνο, συνειδητοποιώντας το μέγεθος της ατιμίας του αριστοκράτη, θα ποθήσει αληθινά την τιμιότητα, επιβάλλοντας νέους όρους στην αρχική συμφωνία. ‘Η ο αριστοκράτης θα φύγει, οριστικά, από τη ζωή του ζευγαριού ή θα φύγει ο ίδιος. Με αυτή την αληθινά τίμια απόφασή του, ο Μπαλντοβίνο θα κερδίσει και την καρδιά της συζύγου του», σημειώνει σε κριτική της στο Ριζοσπάστη η Θυμέλη (Αριστούλα Ελληνούδη).
Η παράσταση που θα παρακολουθήσουμε σήμερα προβλήθηκε από την ΕΡΤ, στη σειρά «Το θέατρο της Δευτέρας», το 1976, σε σκηνοθεσία Σταμάτη Χονδρογιάννη. Τη μετάφραση του έργου έκανε ο Μάριος Πλωρίτης. Παίζουν οι ηθοποιοί: Βύρων Πάλλης, Τασσώ Καββαδία, Ηλίας Ασπρούδης, Γιάννης Κανδήλας, Χρήστος Μάντζαρης, Βασίλης Μητσάκης, Ισμήνη Μιχαηλίδου, Σπύρος Ολύμπιος, Νίτα Παγώνη.
Η Κατιούσα αγαπάει το θέατρο και προβάλει κάθε Δευτέρα από τις σελίδες της μια σειρά από ξεχωριστά έργα που βρίσκονται «αποθηκευμένα» στο πλούσιο Αρχείο της ΕΡΤ.
Για πολλά χρόνια «Το θέατρο της Δευτέρας» που προβαλλόταν από την κρατική ΕΡΤ αποτελούσε μια όαση πολιτισμού στο άνυδρο τηλεοπτικό (και όχι μόνο) τοπίο της εποχής, που καθήλωνε κάθε βδομάδα μπροστά στους δέκτες τους χιλιάδες τηλεθεατές.
Οι μεγαλύτεροι συγγραφείς του κόσμου, αλλά και πολλοί νεότεροι, Έλληνες και ξένοι, έργα του κλασικού και νεότερου ρεπερτορίου, δοσμένα από σημαντικούς θεατράνθρωπους κι ερμηνευμένα από μερικούς από τους καλύτερους ηθοποιούς που γέννησε αυτός ο τόπος, πέρασαν από τις ασπρόμαυρες και στη συνέχεια έγχρωμες οθόνες των τηλεοράσεων κι έφεραν κοντά στο θέατρο έναν κόσμο που δεν του δινόταν άλλου τύπου κίνητρα (ούτε λόγος για την απαραίτητη παιδεία…), για να προσεγγίσει, να απολαύσει και ν’ αγαπήσει τη συγκεκριμένη μορφή τέχνης.