Ο Γιάννης Μαρίνος και οι απεργίες που ήθελε να “απαγορεύσει” ο Χαρίλαος Φλωράκης

Για το Χαρίλαο Φλωράκη, ως μια από τις σημαντικότερες πολιτικές προσωπικότητες του 20ού αιώνα στην Ελλάδα, είναι λογικό κι επόμενο να έχουν γράψει και να γράφουν ακόμα πολλοί και διάφοροι, από διαφορετική ιδεολογική και όχι μόνο σκοπιά, ιδίως αν ανήκουν σε αυτούς που είχαν την τύχη να τον γνωρίσουν λιγότερο ή περισσότερο.

Σαφώς η ιδέα ενός εμβληματικού δημοσιογράφου της δεξιάς παράταξης στην Ελλάδα να καταγράφει στιγμιότυπα από τις συναναστροφές του με τον ιστορικό ηγέτη του ΚΚΕ είναι ιντριγκαδόρικη από μόνη της. Αυτό λοιπόν σκέφτηκε ο Γιάννης Μαρίνος, που επέλεξε στο τελευταίο του βιβλίο, που πρόσφατα κυκλοφόρησε, να περιλάβει το Χαρίλαο Φλωράκη μεταξύ των τριών πολιτικών αρχηγών των οποίων τις συζητήσεις μαζί του καταγράφει στο “Κωνσταντίνος Καραμανλής – Ανδρέας Παπανδρέου – Χαρίλαος Φλωράκης. Εκμυστηρεύσεις τριών μεγάλων”.

Το απόσπασμα που αναφέρεται στον γγ του ΚΚΕ το οποίο ήδη έχει προκαλέσει τις περισσότερες συζητήσεις είναι εκείνο στο οποίο ο επί δεκαετίες διευθυντής του “Οικονομικού Ταχυδρόμου” και μετέπειτα ευρωβουλευτής της ΝΔ, υποστηρίζει πως σε κάποιο δείπνο ο Φλωράκης του εξομολογήθηκε πως έχει αγανακτήσει με τις απεργίες και πως αν ήταν πρωθυπουργός θα τις απαγόρευε για να ένα εξάμηνο τουλάχιστον.

Πριν περάσουμε στο επίμαχο απόσπασμα, το οποίο και στη συνέχεια θα σχολιάσουμε, να πούμε ότι γενικά στο κομμάτι του βιβλίου που αναφέρεται στο Χαρίλαο, ο συγγραφέας προσπαθεί απεγνωσμένα να δώσει μια αίσθηση οικειότητας και αλληλοεκτίμησής μεταξύ τους, εμφανίζοντας το ΓΓ του κόμματος μάλιστα να μένει περίπου έκπληκτος με τις γνώσεις του Μαρίνου στα οικονομικά ή εντυπωσιασμένος επειδή ο τελευταίος επικαλούνταν ρήση του Χρουτσόφ. Ας δούμε όμως συγκεκριμένα τη διαβόητη αποστροφή κατά των απεργιών κατά Μαρίνο:

Ήταν σε ένα από τα δείπνα μας στην ταβέρνα της κυρα Μαρίας στο Χαλάνδρι, που φάνηκαν τα όρια ανοχής του Φλωράκη απέναντι στην ελεύθερη διακίνηση των – κατά κανόνα – αντίθετων απόψεών μας. Με τρίτο συνδαιτυμόνα τον τότε πιστό συνεργάτη του Μίμη Ανδρουλάκη, ο Φλωράκης αφέθηκε σε έναν – απροσδόκητο για αριστερό – φιλιππικό κατά των απεργιών που ταλαιπωρούσαν την εποχή εκείνη το πανελλήνιο. Κατάπληκτος από το γεγονός, του συνέστησα εν πρώτοις να χαμηλώσει τη φωνή του, καθώς υπήρχε κίνδυνος να τον ακούσουν από τα διπλανά τραπέζια. Με καθησύχασε πληροφορώντας με ότι και οι πελάτες και τα γκαρσόνια «είναι δικοί μας άνθρωποι».

Η εξασφαλισμένη έτσι προστασία του από αδιάκριτα αυτιά εχθρών του κόμματος των προλετάριων του παρείχε την άνεση να μου εξηγήσει ότι αυτές οι απεργίες για ψύλλου πήδημα από τους προνομιούχους των ΔΕΚΟ (ΔΕΗ, ΟΤΕ, δημόσιες συγκοινωνίες, Ολυμπιακή κλπ) ταλαιπωρούν και βλάπτουν τον απλό λαό και τους μικρομεσαίους. «Οι απλοί πολίτες δεινοπαθούν χωρίς μέσα μεταφοράς, ενώ πάρα πολλοί από τους μικρομεσαίους, που είναι δικοί μας, μου παραπονιούνται ότι δεν μπορούν να δουλέψουν κανονικά και συνεπώς έχουν σοβαρές ζημιές.» Αποτόλμησα τότε την προκλητική ερώτηση: «Και πώς θα αντιμετωπίζατε εσείς το πρόβλημα αν ήσαστε πρωθυπουργός;» – για να ακούσω εμβρόντητος : «Πολύ απλά. Θα απαγόρευα τις απεργίες για ένα εξάμηνο, ώστε να ομαλοποιηθεί η κατάσταση, και μετά βλέποντας και κάνοντας».

«Αυτή η απάντηση» του είπα, με ασυγκράτητο ενθουσιασμό, «θα δημοσιευθεί στο επόμενο φύλλο του Οικονομικού Ταχυδρόμου. Θα προβάλλω στο εξώφυλλο ολοσέλιδη φωτογραφία σας με τον κραυγαλέο τίτλο «Μια δήλωση – βόμβα του Χαρίλαου Φλωράκη» και θα παραπέμπω στις εσωτερικές σελίδες, με την προσδοκία μάλιστα ότι θα ερεθιστούν πολλοί από τους μη αναγνώστες του Οικονομικού Ταχυδρόμου να τον αγοράσουν, για να δουν περί τίνος πρόκειται». Και, ενθουσιασμένος για τη σπουδαία αποκλειστικότητα που είχα εξασφαλίσει, συμπλήρωσα: «Έτσι, θα αυξηθεί θεαματικά – είμαι βέβαιος – και η κυκλοφορία του περιοδικού μου». «Δεν είσαι καλά» μου απάντησε αιφνιδιασμένος. «Αν τολμήσεις να το κάνεις, θα σου υποβάλλω μήνυση για συκοφαντική δυσφήμιση, διαψεύδοντάς σε έτσι κατά τον πιο αποτελεσματικό τρόπο». Όμως εγώ, επιμένοντας, τον πληροφόρησα ότι θα διακινδυνεύσω τη δημοσίευση, με τη βεβαιότητα ότι οι περισσότεροι αναγνώστες μου θα πιστέψουν εμένα. «Άλλωστε», πρόσθεσα «έχω και μάρτυρα που θα με επιβεβαιώσει», δείχνοντας τον σιωπηλά παρακολουθούντα τη συζήτησή μας Μίμη Ανδρουλάκη. «Δε θα τολμήσει» απεφάνθη κοφτά ο Φλωράκης, για να προσθέσει: «Όπως δε θα τολμήσεις και εσύ, γιατί ξέρεις ποιος θα καλέσω ως μάρτυρες κατηγορίας εναντίον σου; Τους περισσότερους από τους συναδέλφους σου στον ΔΟΛ, που είναι δικοί μας».

Το τουσέ του ηγέτη του ΚΚΕ ήταν καίριο. «Τη μήνυση» του είπα «τη διακινδυνεύω. Αν όμως αμφισβητηθεί η αξιοπιστία μου από τους συναδέλφους μου συντρόφους σας, τότε φοβάμαι ότι θα πείσουν το δικαστήριο ότι είμαι συκοφάντης και αναπόφευκτα έτσι θα βρεθώ εκτός Συγκροτήματος. Ίσως  και να κινδυνεύσει και η δημοσιογραφική μου σταδιοδρομία». Δεν επρόκειτο για σχήμα λόγου, καθώς γνώριζα ότι κάποιοι συνάδελφοί μου στον ΔΟΛ δεν με χώνευαν για τις αντικομμουνιστικές θέσεις μου, και έτσι θα τους δινόταν η ευκαιρία να με πλήξουν θανάσιμα.

Επειδή τα περίφημα κότερα του Χαρίλαου δεν ήταν αρκετά, χρειαζόταν και μια αντι-απεργιακή θέση για να δέσει το γλυκό. Αλλά ας δεχτούμε ως υπόθεση εργασίας και μόνο – μια και δεν υπάρχει απολύτως τίποτε στη ζωή του Φλωράκη ή σε άλλες μαρτυρίες ανθρώπων που τον γνώρισαν που να μας κάνει να πιστέψουμε πως θα είχε πει ποτέ κάτι τέτοιο – ότι πράγματι η δήλωση έγινε έτσι ή κάπως έτσι.

Ο Μαρίνος θέλει να μας πείσει ότι ήταν τέτοια η άνεση του Φλωράκη μαζί του, ώστε επέλεξε να εκστομίσει κάτι που ήξερε πως θα μπορούσε να γίνει βούκινο σε έναν ορκισμένο πολιτικό του αντίπαλο, μπροστά σε μάρτυρες και μάλιστα με υψηλό τόνο φωνής. Ένας εξ αυτών ήταν ο Μίμης Ανδρουλάκης, που καίτοι λαλίστατος ως προς τη σχέση του με το Φλωράκη, δεν έχει αναφερθεί ποτέ εξ όσων γνωρίζουμε στο συγκεκριμένο περιστατικό, ούτε το έχει επιβεβαιώσει μέχρι στιγμής, κάτι που για έναν άνθρωπο με το δικό του ιστορικό φαντάζει τουλάχιστον παράξενο.

Επιπλέον από τους θαμώνες και τα γκαρσόνια, που προφανώς είχαν παραδώσει ένας προς έναν βεβαιώσεις κομματικής πίστης στο γραμματέα, που ήταν έτσι σίγουρος για την εχεμύθειά τους, επίσης δε βγήκε ένας μέσα στα χρόνια να αναφερθεί στο περιστατικό, προφανώς κανείς δεν άκουσε, αλλά και όσοι το έκαναν, είναι μέχρι σήμερα οπαδοί του κόμματος που ορκίστηκαν να πάρουν το μυστικό στον τάφο τους. Το καλύτερο όμως είναι ότι ο Μαρίνος, ενώ είχε αυτή τη φοβερή αποκλειστικότητα, έσπευσε να την ανακοινώσει στο Χαρίλαο, περιμένοντας προφανώς την άδειά του. Seems legit, που λένε και στο χωριό μου.

Η αλήθεια είναι πως μπροστά δεν ήμασταν, οπότε είναι αδύνατον να πούμε με βεβαιότητα τι ακριβώς διαμείφθηκε στη διαβόητη ταβέρνα του Χαλανδρίου, που συναντάμε κι άλλες φορές στο βιβλίο. Δικαιούμαστε όμως να αντιμετωπίζουμε με σκεπτικισμό όσα διαβάσαμε, ιδιαίτερα όσο παραμένουν ανεπιβεβαίωτα ανεκδοτολογικά περιστατικά. Το ποια ήταν η στάση του Χαρίλαου και του ΚΚΕ απέναντι στις απεργίες και τους εργαζόμενους το αποδεικνύει η ίδια η ιστορία του ίδιου και του κόμματος, διαχρονικά και αδιαμφισβήτητα.