Βάλε στο ραδιόφωνο τραγούδια που γουστάρεις…

Σήμερα είναι η παγκόσμια ημέρα ραδιοφώνου κι αυτό δικαιολογεί τη μικρή λαθροχειρία στον τίτλο της ανάρτησης (αντί για μαγνητόφωνο) και ένα ακόμα κείμενο που επιχειρεί να εξηγήσει με υλι(στι)κούς όρους τη μαγεία του μέσου και σε τι ακριβώς συνίσταται.

Στη φωνή που γεμίζει το δωμάτιο, χωρίς να είναι κανείς άλλο σε αυτό. Στην απουσία της οπτικής επαφής που οξύνει τις υπόλοιπες αισθήσεις -και πιο πολύ την έκτη. Στην απρόσωπη επαφή και τη φαντασία που αφηνιάζει, για να καλύψει δημιουργικά τα κενά. Στην ικανότητα -που καλλιεργείται αλλά κάποιοι την έχουν περίπου έμφυτη- να αρθρώνεις λόγο, να χτίζεις προτάσεις, τη σκέψη σου, σε μια εποχή που μισεί ό,τι απαιτεί σκέψη και δεν είναι άναρθρη κραυγή. Και πυροβολά το μυαλό κατά ριπάς με μηνύματα κενά περιεχομένου, όπως οι σφαίρες με το υπνωτικό που σε παραλύουν.

Στο δίπολο παραγωγού-ακροατή. Ο πρώτος βρίσκει χώρο να βγάλει το καλώς εννοούμενο ψώνιο του, παλιότερα ως αεροπειρατής και τώρα στο διαδίκτυο. Ο δεύτερος βρίσκει μια καλή συντροφιά, που δεν έχει απαιτήσεις και δεσμεύσεις. Αλλά η σχέση είναι απαιτητική σα δεσμός, σχεδόν ερωτικός, που δεν υποχωρεί αλλά ενισχύεται με τη συνήθεια. Και μπορεί να είναι ανομολόγητος ή και να δηλώνεται δημόσια, με τις τηλεφωνικές παρεμβάσεις…

Το ραδιόφωνο είναι από τα πιο διαδραστικά μέσα. Κι αν κάποιος θέλει να δει τη δύναμη ενός σταθμού ή μιας εκπομπής, δεν έχει παρά να δει έναν και μόνο δείκτη: το κοινό του και το βαθμό συμμετοχής του.

Ίσως αυτή η ερωτική χροιά να είναι και η πηγή της μαγείας που αναζητούμε. Ακόμα και μια ξεχασμένη μελωδία, ένα τραγούδι, πολλές φορές και το τζιγκλάκι μιας διαφήμισης που μας εντυπώθηκε όταν ήμασταν παιδιά και την ακούμε ξανά μετά από χρόνια, είναι κάτι τόσο δυνατό, που λίγα συναισθήματα -πλην του έρωτα- μπορούν να συγκριθούν μαζί του. Εκτός κι αν ξέρεις πολλά πράγματα που μπορεί να κάνουν μια παρέα σημερινούς άνδρες με δάκρυα συγκίνησης σε μάτια κι αυτά, όπως αυτό το άκουσμα από τα παιδικά τους χρόνια.

Κι αν η τεχνολογία σκοτώνει τον έρωτα, όπως το βίντεο σκότωσε το ραδιοφωνικό αστέρα;

Η τεχνολογία ασφαλώς βοηθάει, δίνει πρωτόγνωρες δυνατότητες με τους διαδικτυακούς σταθμούς, αλλά αυτοί σπανίως έχουν πολύ μαζικά ακροατήρια και η ραδιοφωνική εμπειρία εξατομικεύεται και χάνει μεγάλο μέρος της μαγείας της, που όπως και στη ζωή, την βρίσκουμε στις μαζικές διαδικασίες πρωτίστως.

Το ραδιόφωνο δεν έχει το δήθεν της τηλεόρασης, την πίεση χρόνου του διαδικτύου, και δεν κουράζει τα μάτια όπως η εφημερίδα. Αλλά το μέσο δεν είναι το μήνυμα. Αυτό το καθορίζουν οι συνθήκες, το πλαίσιο, οι ιδιοκτήτες και οι δισκογραφικές, όλοι οι περιορισμοί που βάζουν. Ελεύθερη ραδιοφωνία σου λέει μετά. Ελεύθερη πολιορκημένη για την ακρίβεια…

Τα ερτζιανά σήμερα κατακλύζονται από κεκράκτες που “τα χώνουν αυθόρμητα” και τραβάν πελατεία σαν ντελάληδες, από γελωτοποιούς της κακιάς ώρας, από “ανάλαφρες” σάχλες που γεμίζουν το ραδιοφωνικό χρόνο και αντιμετωπίζουν το φόβο του κενού -όχι όμως και ενός κενού μυαλού- με κρύες ατάκες, ανάλατες μουσικές σούπες που πρέπει να προωθηθούν, επαναλαμβανόμενες play-list που κάνουν πλύση εγκεφάλου, γιατί πες-πες κάτι θα σου κολλήσει από τα τραγούδια, ανόητα σποτάκια που διαλύουν την ηχητική αρμονία και τα νεύρα σου.

Δε φταίει όμως το ραδιόφωνο για όλα αυτά. Φταίνε τα συμφέροντα που το λυμαίνονται και ο τρόπος που το χρησιμοποιούν. Και δεν είναι μόνο αυτός ο λόγος, που αν μπορούσαμε να αναιρέσουμε έστω μία -κάτι μικρό- από τις μνημονιακές απώλειες στα χρόνια της κρίσης, αυτό θα μπορούσε να είναι ο ραδιοφωνικός 902, ως εναλλακτική φωνή που έσπαζε τη μονοτονία της πολυφωνίας στις… απελευθερωμένες πλέον συχνότητες, που έχουν περισσότερους περιορισμούς και ομοιομορφία από ποτέ.

Το ραδιόφωνο εξελίσσεται, προσαρμόζεται, αλλά θα συνεχίσει να υπάρχει για πολλά χρόνια ακόμα, τουλάχιστον όσο η τεχνολογία δεν έχει αναπτυχθεί αρκετά για να καταστήσει περιττούς τους οδηγούς, που δεν μπορούν να αποσπάσουν την προσοχή τους από το δρόμο και έχουν ως καλύτερη συντροφιά τους ένα ραδιοφωνικό σταθμό της αρεσκείας τους.

Μέλλον το ραδιόφωνο έχει. Το θέμα είναι τι είδους μέλλον θα είναι αυτό και ποιος θα το διαμορφώσει.