Καρίμ Αμπντούλ Τζαμπάρ: “Κολεγιακοί αθλητές όλου του κόσμου ενωθείτε…”

Ο ζωντανός θρύλος του ΝΒΑ, Καρίμ Αμπντούλ Τζαμπάρ -που είχε θριαμβεύσει από τα κολεγιακά του χρόνια ως Λου Άλτσιντορ, πριν αλλάξει θρήσκευμα- αρθρογραφεί και ξεσπαθώνει ενάντια στις μπίζνες που στήνονται εις βάρος των κολεγιακών αθλητών και τα τεράστια κέρδη που απομυζούν από τον κόπο τους τα Πανεπιστήμια, οι προπονητές κι οι εταιρίες. Την ίδια στιγμή, φαίνονται ωστόσο και τα όρια της δικής του σκέψης, αφού πέρα από τις σωστές επισημάνσεις για τη διαπίστωση και την ανάλυση του προβλήματος, φαίνεται να καταλήγει μάλλον στη διεκδίκηση κάποιων προνομίων και για τους αθλητές που παράγουν το θέαμα και την πίτα των κερδών, και όχι σε μια στάση καθολικής εναντίωσης στην είσοδο του επαγγελματικού αθλητισμού, τουλάχιστον στα κολέγια, όπου θεωρητικά πρέπει να προάγονται οι αθλητικές αξίες και το πνεύμα του ευ αγωνίζεσθαι, μακριά από το κίνητρο του κέρδους. Σε κάθε περίπτωση, το άρθρο του παρουσιάζει ενδιαφέρον -όπως φαίνεται ήδη από τον ιντριγκαδόρικο τίτλο του- και για αυτό επιλέξαμε να το μεταφράσουμε στα ελληνικά.

Όταν έπαιζα μπάσκετ για το UCLA, έμαθα με το δύσκολο τρόπο πώς η άρνηση του NCAA (σ.σ.: το κολεγιακό πρωτάθλημα) να πληρώσει τους κολεγιακούς αθλητές, επηρέαζε τη καθημερινή μας ζωή. Παρά τις πολλές ώρες καθημερινής προπόνησης, μαθαίνοντας συστήματα, και ταξιδεύοντας σε όλη τη χώρα για να αγωνιστώ, και παρά τα εκατομμύρια δολάρια που έφερνε η ομάδα μας στο UCLA -σε μετρητά και εμπνέοντας μαθητές να ακολουθήσουν το Πανεπιστήμιο- ήμουν πάντα υπερβολικά άφραγκος για να κάνω πολλά πράγματα πέρα από το να μελετάω, να προπονούμαι και να παίζω.

Τα λίγα χρήματα που κέρδισα, ήρθαν από το ανοιξιάτικο διάλειμμα (διάστημα διακοπών στις αρχές της άνοιξης που συνηθίζεται σε σχολεία και πανεπιστήμια των ΗΠΑ, σ.τ.Μ) και τις καλοκαιρινές δουλειές. Για κάνα δυο καλοκαίρια, ο Μάικ Φράνκοβιτς, πρόεδρος της εταιρίας Columbia Pictures και παλιός παίκτης του αμερικάνικου ποδοσφαίρου στο UCLA, με προσέλαβε να διαφημίσω τις ταινίες του, πιο γνωστές ως Cat Ballou (που ήταν υποψήφιες για πέντε Βραβεία Όσκαρ).

Το 1968, χρειαζόταν να κερδίσω αρκετά χρήματα το καλοκαίρι για να αντεπεξέλθω στην τελευταία κολεγιακή χρονιά. Έτσι, αντί να παίξω στους Ολυμπιακούς, έπιασα δουλειά στην Νέα Υόρκη στην Επιχείρηση Sports Rescue, όπου περιόδευσα στην πόλη, ενθαρρύνοντας παιδιά να πάνε στο κολέγιο. Στις ανοιξιάτικες διακοπές δούλευα ως φύλακας στην πανεπιστημιούπολη του UCLA ή στο ατμοηλεκτρικό του εργοστάσιο επιδιορθώνοντας υδραυλικά και ηλεκτρικά προβλήματα. Δεν υπήρχαν πάρτι στο Cabo San Lucas για μένα. Να ξεχορταριάζω και η αλλαγή ασφαλειών ήταν η γκλαμουράτη ζωή μου.

Παρά τις δουλειές, κάθε εξάμηνο ήταν ένας οικονομικός αγώνας για επιβίωση. Έτσι, για να κερδίσω αρκετά χρήματα για να τα καταφέρω στα κολεγιακά μου χρόνια, επέτρεψα στο Σαμ Γκίλμπερτ, τον ευκατάστατο νονό και φίλο μου, να μεταπουλήσει τα εισιτήρια της χρονιάς στους πλούσιους φίλους του. Αυτό μου έφερε κανά δυο χιλιάρικα δολάρια. Αν τα κατένειμες μέσα στο χρόνο, μόλις που αρκούσαν για την επιβίωση. Στο παρκέ έβγαινα σαν ήρωας, αλλά στο υπνοδωμάτιό μου γυρνούσα ένας επαίτης…

Φυσικά ένιωθα ξεζουμισμένος και δυσαρεστημένος. Την πρώτη χρονιά μου, η ομάδα των πρωτοετών νίκησε την πιο έμπειρη ομάδα, που είχε μόλις  πάρει τον τίτλο του NCAA. Ήμασταν η καλύτερη ομάδα της χώρας, αλλά ήμουν πολύ άφραγκος για να βγω έξω και να γιορτάσω. Οι πιο προνομιούχοι φοιτητές με ακαδημαϊκές υποτροφίες, μπορούσαν να κερδίσουν παραπλεύρως χρήματα, όχι όμως και οι αθλητές.

Και σε αντίθεση με αυτούς τους (υπότροφους), αν τραυματιζόμασταν και δεν μπορούσαμε να παίξουμε άλλο, χάναμε τις υποτροφίες μας αλλά είχαμε την έγνοια των ιατρικών λογαριασμών. Ήμασταν χρήσιμοι-πολύτιμοι μόνο ως προς την ικανότητά μας να βαστάμε την μπάλα και να αυξάνουμε το σκορ.

Ο κόουτς Γούντεν μας είπε ότι δεν υπήρχε η αλλαγή στην άποψη (των υπεύθυνων) του NCAA, ότι ήταν “αμετακίνητοι, όπως ο ήλιος βγαίνει πάντα από την Ανατολή”. Προσωπικά δε αντιμετώπισα ποτέ παίκτες που έκλεβαν πόντους ή δωροδοκούνταν για να σκοράρουν λιγότερο, αλλά μπορούσα να καταλάβω γιατί κάποιοι κατέφευγαν σε παράνομη επιπλέον εργασία ή δέχονταν χρηματικά δωράκια για να τα βγάλουν πέρα.

Το χειρότερο είναι πως σχεδόν τίποτα δεν άλλαξε από την εμπειρία μου ως κολεγιακός αθλητής, σχεδόν σαράντα χρόνια πριν. Ή μάλλον ένα πράγμα άλλαξε: οι τηλεοπτικοί εκφωνητές του ΝΒΑ και τα κολέγια και τα πανεπιστήμια κερδίζουν πολύ περισσότερα χρήματα.

Το ΝCAA εισπράττει κοντά 1 δις ετησίως από το συμβόλαιο για την March Madness (η τρέλα του Μαρτίου, που αναφέρεται στην τελική φάση του πρωταθλήματος) με το CBS και την Turner Broadcasting.
Ο πρόεδρος του NCAA έβγαλε 1,7 εκατομμύρια το 2012.
Οι δέκα καλύτερα αμειβόμενοι προπονητές της φετινής March Madness κερδίζουν μεταξύ 2,627,806 και 9,682,032 δολαρίων

Η διοίκηση ισχυρίζεται  ότι οι φοιτητές-αθλητές παίρνουν ακαδημαϊκές υποτροφίες και ειδική προπόνηση αξίας περίπου 125 χιλιάδων δολαρίων. Ενώ αυτό μοιάζει ως γενναιόδωρη αποζημίωση, συνοδεύεται από μερικούς σοβαρούς περιορισμούς.

Στους κολεγιακούς αθλητές με υποτροφίες δεν επιτρέπεται να κερδίζουν χρήματα πέραν της υποτροφίας. Αλλά οι φοιτητές με ακαδημαϊκές υποτροφίες επιτρέπεται να κερδίσουν επιπλέον χρήματα.
Το NCAA επιτρέπει τα λεφτά της υποτροφίας να αξιοποιηθούν μόνο για διδασκαλία, στέγη και διατροφή και τα απαιτούμενα συγγράμματα. Κατά μέσο όρο αυτά αντιστοιχούν σε 3,200 δολάρια λιγότερα από τις ανάγκες του φοιτητή.
Οι ακαδημαϊκές υποτροφίες παρέχονται για σχολικές προμήθειες, μεταφορά και διασκέδαση. Οι αθλητικές υποτροφίες όχι.
Οι αθλητικές υποτροφίες μπορεί να παρθούν πίσω αν ο παίκτης τραυματιστεί και δεν μπορεί να συνεισφέρει πια στην ομάδα. Ο ίδιος/η ίδια παίρνει το ρίσκο αυτού του ενδεχόμενου σε κάθε αγώνα.
Η αδικία επιδεινώνεται αν αντιληφθούμε πως στους εκατομμυριούχους κόουτς επιτρέπεται να βγουν στην αγορά και να κερδίσουν επιπλέον χρήματα πέρα από τα συμβόλαιά τους. Πολλοί το κάνουν, αποκτώντας εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια το χρόνο, πέρα από τους τεράστιους μισθούς τους.

Για να τους προστατεύσει από τους τραυματισμούς που βάζουν τέλος στην καριέρα τους, το NCAA προσφέρει επίσης την Ασφάλεια Αναπηρίας του Φοιτητή-Αθλητή. Δυστυχώς αυτή πληρώνει μόνο αν ο αθλητής δεν μπορεί να επιστρέψει καθόλου στην ενεργό δράση. Αλλά οι πιο πολλοί τραυματισμοί μπορούν να αποκατασταθούν σε ένα βαθμό, ακόμα και αν ο αθλητής δεν είναι πια τόσο καλός και κόβεται από την ομάδα. Μόνο μια ντουζίνα τέτοιων περιπτώσεων έχουν πετύχει την τελευταία εικοσαετία.

Η ζωή για τους φοιτητές-αθλητές δεν είναι πια η γραφική Αμερικάνικη φαντασίωση των επινίκιων πυροτεχνημάτων και της γιορτής στο αναψυκτήριο της γειτονιάς. Είναι μεγάλη μπίζνα, από την οποία όλοι κερδίζουν λεφτά -όλοι εκτός από τα 18χρονα και 21χρονα παιδιά, που ρισκάρουν σε κάθε αγώνα σοβαρούς τραυματισμούς που θα τους κόψουν την καριέρα.

Είναι το είδος της αδικίας που δε θα έπρεπε να κάθεται καλά στους Αμερικανούς εργαζόμενους που αντιμετωπίζουν παρόμοια ανασφάλεια καθημερινά.

Δυστυχώς, αυτοί που έχουν το σφικτό έλεγχο των κερδών δεν είναι πιθανό να παρατήσουν τα χρήματά τους, απλά επειδή αυτό είναι σωστό να το κάνουν. Αντ’ αυτού, θα πετάξουν λίγα ψίχουλα σε μια επίδειξη δικαιοσύνης και θα ελπίσουν πως είναι αρκετά για να κρατήσουν τους χωρικούς έξω από το κάστρο τους. Αυτό συνέβη σε μια συμφωνία νωρίτερα μες στο χρόνο, όταν οι κολεγιακοί αθλητές ποδοσφαίρου και μπάσκετ, που η μορφή τους χρησιμοποιήθηκε σε αθλητικά βιντεο-παιχνίδια, προσφέροντας εκατομμύρια δολάρια σε άλλους ανθρώπους- επιτέλους έλαβαν αποζημίωση.

Η δύναμη του NCAA υποσκάπτεται περαιτέρω χάρη στην ώθηση προς το συνδικαλισμό των κολεγιακών αθλητών, ένα απαραίτητο βήμα για τη διασφάλιση ενός αξιοπρεπούς μισθού στο μέλλον. Χωρίς τη δύναμη της συλλογικής διαπραγμάτευσης, οι φοιτητές-αθλητές δεν έχουν μοχλό πίεσης στη διαπραγμάτευση για δίκαιη μεταχείριση. Η ιστορία έχει αποδείξει πως η διοίκηση δε θα κινητοποιηθεί για να κάνει το σωστό, απλά επειδή είναι σωστό. Οι Ενώσεις δεν είναι όλες τέλειες, αλλά έχουν κάνει περισσότερα για να φέρουν ίσες ευκαιρίες και να σπάσουν τους ταξικούς φραγμούς από ό,τι κάθε άλλος φορέας.

Θυμώνουμε όταν βλέπουμε μια ευάλωτη ομάδα να υφίσταται εκμετάλλευση για το κέρδος μεγάλων εταιριών, όταν μεγαλοστελέχη τσεπώνουν μεγάλα ποσά, ενώ οι αδύναμοι εργάτες μόλις και μετά βίας τα φέρνουν βόλτα. Εξοργιστήκαμε όταν αναφέρθηκε πως η ΝΙΚΕ κέρδισε δισεκατομμύρια το 2001, ενώ την ίδια στιγμή απασχολούσε, μέσα από θυγατρικές εταιρίες, σε δωδεκάχρονα κορίτσια από την Καμπότζη, που δούλευαν 16 ώρες τη μέρα, για μερικές δεκάρες την ώρα, φτιάχνοντας παπούτσια των 120 δολαρίων.

Θυμώσαμε ξανά το 2006, όταν το Πρόγραμμα Εργασίας και Δια Βίου Απασχόλησης στη Νομική Σχολή του Χάρβαρντ, ανέφερε ότι περίπου διακόσια παιδιά ηλικίας μέχρι 11 χρονών έραβαν ρούχα για τη Hanes, τη Walmart, την JC Penney και την Puma σε ένα εργοστάσιο στο Μπανγκλαντές.

Μερικές φορές τα παιδιά αναγκάζονταν να δουλεύουν σε βάρδιες 19 και 20 ωρών, τα έδερναν και τα χτυπούσαν αν αργούσαν στο μπάνιο και πληρώνονταν με πενταροδεκάρες για την προσπάθειά τους. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, “οι εργάτες λένε πως αν μπορούσαν να κερδίζουν 36 σεντ την ώρα, θα έβγαιναν από την εξαθλίωσης, φτάνοντας ένα επίπεδο φτώχειας, όπου θα μπορούσαν να ζήσουν με ψήγματα αξιοπρέπειας.

36 σεντς την ώρα…

Κι ενώ τέτοιες τρομακτικές και απερίγραπτες συνθήκες απαντώνται πιο σπάνια στις ΗΠΑ, πρέπει να επαγρυπνούμε ενάντια σε όλες τις μορφές εκμετάλλευσης, ώστε αποδεχόμενη μια μορφή της, να μην εγκρίνουμε σιωπηρά τις άλλες. Για αυτό, στο όνομα της δικαιοσύνης, πρέπει να βάλουμε τέλος στη σκόπιμη υποταγή των κολεγιακών αθλητών και να αρχίσουμε να τους πληρώνουμε όσα αξίζουν.

Η απόφαση ενός ομοσπονδιακού δικαστή, τον Αύγουστο, να εκδώσει ασφαλιστικά μέτρα εναντίον των κανόνων του NCAA που τιμωρούν αθλητές που κερδίζουν χρήματα από τη χρήση του ονόματός τους και της μορφής του σε ηλεκτρονικά παιχνίδια, περιλαμβάνοντας επίσης τις τηλεοπτικές μεταδόσεις. Αυτό από μόνο θα μπορούσε να κάνει πολλά για να φέρει τέλος της τυραννίας του NCAA.

Το NCAA έχει κάνει ένσταση ενάντια στην απόφαση, και η περίπτωση μπορεί να σέρνεται για χρόνια. Εν τω μεταξύ, οι φοιτητές – αθλητές συνεχίζουν να παίζουν τον Όλιβερ Τουίστ, προσεγγίζοντας τον Κύριο Μπαμπλς (σ.τ.Μ χαρακτήρας του ομώνυμου μυθιστορήματος του Καρόλου Ντίκενς, που αντιστοιχεί στον άσπλαχνο αξιωματούχου του φτωχοκομείου) των κολεγιακών σπορ, ικετεύοντας “Σας παρακαλώ, κύριε, θέλω κι άλλο”.

Πηγή: Jacobinmag
Μετάφραση: Δύσκολες Νύχτες