Αντώνης Βαβαγιάννης: Ο δημιουργός των ”Κουραφέλκυθρα” και των ”Empty frame”

Μερικές φορές δεν ξέρω πώς να ξεκινήσω την εισαγωγή μιας συνέντευξης χωρίς να πέσει το απαραίτητο ”γλύψιμο” στο συνενταξιαζόμενο, ιδιαίτερα όταν είμαι η ίδια θαυμάστρια στα έργα τους. Μια τέτοια περίπτωση είναι ο Αντώνης Βαβαγιάννης. Χρόνια παρακολουθώ τη δουλειά του και συχνά είχα ποστάρει και η ίδια μερικά strips του χωρίς, τότε, να ξέρω καλά καλά ποιος είναι. Και φυσικά κυνηγώντας τις χίμαιρες της δικής μου νιότης, δε μου περνούσε κάν απο το μυαλό ότι μια μέρα θα τον συναντούσα για μια συνέντευξη.

Στο μυαλό μου είχα ετοιμάσει μια σειρά απο αστείες ερωτήσεις. Αυτές που ο αναγνώστης λαχταρά να απαντηθούν απο κάποιον σκιτσογράφο ο οποίος σχεδιάζει αστεία κόμικς. Όταν τον είδα να μπαίνει μου φάνηκε τόσο άδικο να του στήσω ”ξόβεργες” και να περιμένω τον βάλω στην θέση του ”αστείου” προσδοκώντας να καρπωθώ το ”Πόσο αστεία ήταν η συνέντευξή του! Μπράβο σου!”.. Λες και εμείς ”οι δημοσιογράφοι” κάνουμε εκείνον που έχουμε απέναντι μας να φαίνεται σπουδαίος χωρίς να είναι.. Και δε λέω πως πολλοί δημοσιογράφοι δεν το πράττουν αλλά… προσωπικά επιλέγω να σας δίνω την πραγματική εικόνα του άλλου.

Ο Αντώνης Βαβαγιάννης είναι ένας χαμογελαστός, ντροπαλός νέος (ναι και ας έχουμε πατήσει την τρίτη μας δεκαετία) της γενιάς μας που είναι πολύ περισσότερα από έναν διασκεδαστή μας. Θα ήταν άδικο να του τονίσω μόνο ένα μέρος απο την προσωπικότητά του.. Επέλεξα να σας μεταδώσω την ηρεμία του και την σεμνότητά του, οι οποίες τον χαρακτηρίζουν πιο έντονα από το χιούμορ του.

Πότε ξεκίνησες να σχεδιάζεις τα πρώτα σου κόμικς;

Ξεκίνησα απο την παιδική μου ηλικία, φτιάχναμε με ένα φίλο μου κάτι κομιξάκια τα οποία τα βλέπαμε εμείς και πέντε φίλοι. Επαγγελματικά ας πούμε ξεκίνησα με ένα δικό μου σενάριο, το οποίο το είχα ανεβάσει τότε σε ένα δικό μου σάιτ και απο κει το είδε ο Δερβενιώτης και μου πρότεινε να το σκιτσάρει αυτός και να το εκδώσουμε.

Το δικό μου σενάριο και σκίτσο είναι καθαρά η σειρά ”Κουραφέλκυθρα”.

Πώς αισθάνεσαι που τα κόμικς σου ”ταξιδεύουν” μέσα στο ίντερνετ, ποστάρονται σε τοίχους κοινωνικών δικτύων και υπάρχεια αύτη η μεγάλη διάχυσή τους σε ένα μεγάλο κομμάτι πληθυσμού;

Η δημοσιότητα που έλαβε το κόμικ ήρθε σταδιακά, οπότε είχα χρόνο να το επεξεργαστώ. Όταν ξεκίνησα να το ανεβάζω στο ίντερνετ δεν υπήρχαν ακόμα τα κοινωνικά δίκτυα. Στην αρχή ο κόσμος δεν το γνώριζε. Υπήρχε ένα φανατικό κοινό, μια πολύ κλειστή ομάδα ανθρώπων, που έπρεπε να μπουν στο σάιτ για να το διαβάσουν, έπρεπε να θυμηθεί κάποιος να μπει κάθε Δευτέρα ας πούμε.. Τότε ήταν ένας αριθμός των 200 ή 300 ατόμων, το οποίο προσωπικά το έβρισκα τέλειο. Υπήρχε ένα αριθμός ανθρώπων που τους άρεσε, σχολίαζε, επικοινωνούσαμε και τότε ήμουν πολύ ευχαριστημένος που είχε εκτιμηθεί το περίεργο χιούμορ που είχα.

Σιγά -σιγά λοιπόν, άρχισε να παίρνει τεράστιες διαστάσεις.. Τεράστιες διαστάσεις, καταλαβαίνεις πώς το λέω.. Σε σχέση με αυτό που περίμενα ο ίδιος να συμβεί, επειδή τα θέματα με τα οποία καταπιάνομαι δεν είναι απαραίτητα αρεστά σε όλους.. Έχω σαν ύφος κόμικς διάφορες ιδιαιτερότητες, παρόλα αυτά απλώθηκε πολύ. Δεν το περίμενα ότι θα υπήρχαν τόσοι άνθρωποι που θα εκτιμούσαν αυτό που κάνω αλλά όντως υπάρχουν και τελικά μπόρεσα να τους προσεγγίσω.

Η σειρά έχει μεταφραστεί και στα αγγλικά η οποία είναι μια διεθνής γλώσσα, υπάρχει η αντίστοιχη ανταπόκριση και στο εξωτερικό;

Έχω προσπαθήσει να το κάνω στα αγγλικά με διάφορες προσαρμογές αλλά ποτέ δεν το έβαλα κατά νου να το κυνηγήσω προς αυτή την κατεύθυνση ώστε να δω τι μπορώ να αλλάξω ή ”να πιάσω” από το κοινό του εξωτερικού. Δεν το έκανα ποτέ μεθοδικά.

Το πρώτο πρόβλημα που αντιμετώπιζω σχετικά με αυτό είναι πως πολλά κόμικς αναφέρονται στην ελληνική πραγματικότητα και δεν μπορούν να μεταφραστούν αυτούσια ή ακόμα και αν μεταφραστούν, οι χαρακτήρες αναφέρονται σε πρόσωπα που είναι οικεία κυρίως στην ελληνική πραγματικότητα, οπότε δεν θα υπάρχει αντιστοιχία, κοινός τόπος, με το τι συμβαίνει σε άλλες χώρες.

Η σχέση μου με το ελληνικό κοινό χτίστηκε σταδιακά και βασίζεται κυρίως σε χαρακτήρες που δημιούργησα και υπάρχουν μέσα στην ελληνική κοινωνία, όπως ο θείος Αιμίλιος. Στο εξωτερικό, οτιδήποτε το οποίο περιείχε χαρακτήρες δε θα μπορούσε να πιάσει.. Επίσης υπάρχει τέραστια υπερ-προσφορά σε αυτόν τον τομέα στο εξωτερικό.

Η δημιουργία νέων χαρακτήρων, που θα μπορούσαν να αποτελούν κοινό τόπο σε ό,τι αφορά χαρακτήρες που μπορούμε να συναντήσουμε σε περισσότερο απο μια χώρες, δε θα έκανε το κόμικ πιο ελκυστικό στο εξωτερικό;

Δεν επενδύω πάνω σε κάτι τέτοιο προς το παρόν. Θέλει πολλή μελέτη και προσοχή για να δημιουργήσεις ουσιαστικά χαρακτήρες που να μπορούν να σταθούν στο εξωτερικό και να μην προσπεραστούν εύκολα από το αναγνωστικό κοινό.

Με το άλμπουμ σου ”Παίξτε Πανκ” ξέρεις πως έχεις καταστρέψει όλους εμάς που δεν τολμούμε να εκστομίσουμε την ατάκα χωρίς να γελάσουν οι γύρω μας.. Πώς αισθάνεσαι που έχεις καταστρέψει αυτό το είδος στην Ελλάδα;

Χαχα, πραγματικά δεν είχα τέτοια πρόθεση ειλικρινά. Μεγαλωσα ακούγοντας πανκ και ο ίδιος. Ο αδερφός μου άκουγε σαν μεγαλύτερος αυτή την μουσική, και ο ίδιος μιμούμενος, την άκουγα εξίσου και μάλιστα με ψαγμένα πράγματα.. Μου αρέσει σαν είδος παρότι αν με δει κάποιος απο κοντά, θα νομίζεις πως δε θα μπορούσα να ακούω τέτοια μουσική συν το ότι η μουσική που έπαιξα και παίζω δε σχετίζεται με αυτό το είδος.

Και αυτή η προτροπή ”Παίξτε Πανκ” κρύβει μια μικρή ανάγκη να εκφράσεις στην πραγματικότητα την αγάπη σου προς εκείνη μέσω της ”κοροϊδίας” όπως κάναμε στο νηπιαγωγείο;

Προέρχεται απο αληθινή ιστορία που μας συνέβη με το συγκρότημα πριν κάποια χρόνια. Ήμασταν στο Πεδίο του Αρέως σε ένα φεστιβάλ που παίζαμε, ήταν γύρω στις 3 το πρωί και ξαφνικά εκεί που παίζαμε τα δικά μας κομμάτια, ακούγεται ένας απο κάτω να ωρύεται ”Παίχτε πανκ ρε! Παίχτε πανκ!” και από εκεί έμεινε.

Μια που αναφερθήκαμε στο συγκρότημα και στα κομμάτια που παίζετε.. Αυτό που μου έκανε τρομερή εντύπωση είναι πως δεν έχετε μια συγκεκριμένη ταυτότητα σαν μπάντα για το τι είδος ”υπηρετείτε”. Αυτή η επιλογή ήταν συνειδητή;

Ξεκινήσαμε την μπάντα χωρίς να πούμε ποτέ τι θα παίξουμε. Θα παίξουμε ψυχεδελικό, θα παίξουμε blues, θα παίξουμε εκείνο ή το άλλο. Ποτέ δεν είπαμε κάτι τέτοιο. Ο καθένας είχε διαφορετικά ακούσματα και διαδρομές. Παίζουμε συνειδητά ό,τι μας αρέσει.

Δεν είναι λίγο ειρωνικό που ονομάσατε το συγκρότημα ”Empty frame” όταν ο ίδιος ζωγραφίζεις frames για κόμικς;

Δεν μου είχε περάσει καν από το μυαλό, τώρα που το λες κάνω τη σύνδεση.

Περιμένουν πάντα απο εσένα να είσαι η ψυχή της παρέας επειδή σχεδιάζεις αστεία κόμικς ;

Κοίταξτε, άτομα που με γνωρίζουν για πρώτη φορά, ίσως το περιμένουν. Μέσα στην παρέα πρέπει να αισθανθώ πολύ οικεία για να κάνω αστεία και πάλι δεν γνωρίζω αν το έχω. Ξέρω πως αν κάτσω και γράψω, θα σκεφτώ πολλά αστεία αλλά στο προφορικό δεν το έχω με τα αστεία τόσο πολύ.

Πριν από ένα χρόνο κυκλοφορήσατε τον τρίτο σας δίσκο. Ετοιμάζετε κάποιες περιοδείες ή άλλα σχέδια με το συγκρότημα;

Σίγουρα θα κάνουμε κάποιες εμφανίσεις σε Θεσσαλονίκη και άλλες πόλεις και παράλληλα γράφουμε νέο υλικό και προβάρουμε. Το καλοκαίρι θέλω να πιστεύω πως θα συμμετέχουμε σε διάφορα φεστιβάλ όπως και πέρσι.

Το κομμάτι της μουσικής έχω την αίσθηση πως δεν το προβάλλεις ιδιαίτερα προς τα έξω..

Για να είμαστε ειλικρινείς, το προβάλλω, αλλά ο περισσότερος κόσμος δεν ενδιαφέρεται ”να μοιράσει” την πληροφορία που του δίνω για τη μουσική, όσο το σκίτσο που θα ανεβάσω. Αυτό συμβαίνει γιατι το να κάτσεις να ακούσεις ένα μουσικό κομμάτι απαιτεί χρόνο και αν δεν ξέρεις τι θα ακούσεις, μπορεί να μην το βάλεις καν. Το σκίτσο το βλέπεις μπαμ μπροστά σου.

Η μουσική μας μπορεί επίσης να φαίνεται δύσκολη στο περισσότερο κόσμο και να μην έχει τη διάχυση που πρέπει.

Γιατί όχι ελληνικός στίχος ώστε να είναι πιο οικείος στο ελληνικό αυτί;

Παίζουμε αγγλικό στίχο γιατί έχουμε αυτούς τους ήχους στα αυτιά μας. Βγαίνει πιο φυσικά.. Έχουμε και την ελπίδα να ακουστούμε και στο εξωτερικό.

Η κυρια εργασία σου είναι να είσαι δάσκαλος.. Πώς μπορείς να συνδυάζεις αυτά τα τρία πράγματα μέσα στην καθημερινότητά σου;

Η διδασκαλία είναι η κύρια πηγή εισοδήματος που έχω αυτή την στιγμή. Είναι μια δημιουργική εργασία το να δουλεύεις με παιδιά και δεν το διαχωρίζω ανάμεσα στο επάγγελμα και στο πόσο ”ωραία” περνώ με τη μουσική ή τα σκίτσα μου. Μ’ αρέσει εξίσου, μπορεί να είναι μια κουραστική δουλειά με κάποια προβλήματα αλλά είναι μια δουλειά που έρχεσαι σε επαφή με παιδιά και πάντα αυτό είναι ευχάριστο και σε αναζωογονεί.

Έρχονται παιδάκια να σου πουν ”Θέλω να σας μοιάσω γιατί σκιτσάρετε αστείες ιστορίες”;

Με αυτά τα λόγια ακριβώς όχι αλλά τα μεγαλύτερα παιδιά που ξέρουν τι κάνω και έχουν μάθει για μένα, έρχονται με σκίτσα τους και μου τα δείχνουν ή μου δείχνουν τα κόμικς που διαβάζουν.

Χρησιμοποιείς το σκίτσο και στη διδασκαλία σου;

Το χρησιμοποιώ, ναι. Τα παιδιά είναι πολύ δημιουργικά απο μόνα τους άλλωστε..

Αν έπρεπε να κάνεις μια επιλογή απο αυτά τα τρία επαγγέλματα, πώς θα ‘θελες να μείνεις;

Θέλω να μείνω σε λίγο απο όλα. Λίγο σκιτσογράφος, μουσικός και δάσκαλος.. Πιστεύω πως σε όλα έχω αγγίξει κάποιους ανθρώπους. Έρχονται παλιοί μου μαθητές που με θυμούνται, να με δουν απο κοντά ή μου στέλνουν μηνύματα για τα σκίτσα μου, ότι τους φτιάχνω τη μέρα ή βλέπω φράσεις όπως το ”Παίξτε πανκ”να περνούν στην καθομιλουμένη.

Αν έπρεπε ωστόσο να διαλέξω, θα διάλεγα τη μουσική. Πιστεύω πως έχουμε γράψει σπουδαία κομμάτια και θα ‘θελα να γίνουν γνωστά στον κόσμο και να μας ακούνε.

Ποιά είναι τα μελλοντικά σου σχέδια σχετικά με το σχέδιο; Θα συνεχίσεις την ίδια σειρά με τα ”Κουραφέλκυθρα” ή να περιμένουμε κάτι καινούργιο απο εσένα;

Δεν νομίζω πως θα σταματήσω αυτό το κόμικ..Έχει τεράστιες δυνατότητες απο την άποψη πως υπάρχουν πολλοί χαρακτήρες πλέον, ένα ολόκληρο σύμπαν, που μπορώ πλέον να δημιουργώ ιστορίες πάνω τους.

Υπάρχει κάποιος χαρακτήρας/χαρακτήρες που έχουν μείνει καιρό στην ντουλάπα και θες να τους δημιουργήσεις καινούργιες ιστορίες;

Ο Κλέαρχος που έχει ένα περίεργο τικ και έχω καιρό να το γράψω, περίπου 2 χρόνια.

Ποιοι είναι οι πρόσφατοι χαρακτήρες σου, που αυτή τη στιγμή τους νιώθεις στην πρώτη γραμμή;

Δεν είναι συγκεκριμένοι χαρακτήρες. Νομίζω η σειρά ”Καλή ιδέα αφεντικό” είναι απο τις αγαπημένες μου, που αρέσει πολύ σε κόσμο. Στην αρχή, ήταν μέσα σε μια σύγχρονη εταιρία και τώρα έχει ταξιδέψει σε άλλες εποχές.. Με το Ναπολέοντα, τη Σπεράντζα Βρανά σε κάποιο άλλο.. Οπότε έχει ποικιλία. Η μακροβιότερη σειρά ”Απο εδώ το αγόρι μου” και φυσικά ο θείος Αιμίλιος είναι απο τους μακροβιότερους χαρακτήρες και πολύ αγαπημένος.

Η σειρά κόμικς ”Οι προτελευταίοι” βασίζεται σε μια ραδιοφωνική εκπομπή με το Θανάση Πετρόπουλο. Οι ιστορίες που καταγράφονται είναι αληθινές;

Είναι ιστορίες που μας έχουν πει οι ακροατές μας ή τις έχουμε πει οι ίδιοι.

Δεν είναι σουρεάλ να υπαρχούν τέτοιες ιστορίες εκεί έξω που να συναγωνίζονται στα ίσια τα δικά σου σουρεαλιστικά σχέδια;

Πολύ αλλά συμβαίνει..

Σε ευχαριστούμε πολύ για την παραχώρηση της συνέντευξης.