Πέπη Δαράκη: Αγωνίες και αγώνες (Θητεία στην Τοπική Αυτοδιοίκηση)

«Με το έργο μου προσπάθησα να πω ότι ο κόσμος τούτος χρειάζεται αλλαγή. Δε γεννιούνται οράματα και όνειρα, όταν την ανθρώπινη φύση την καταδυναστεύουν και την ορίζουν πρωτόγονα ένστικτα, ακαλλιέργητος νους, ναρκωμένα αισθήματα, η δίψα του πλούτου και της κυριαρχίας επάνω στους συνανθρώπους μας…», έλεγε η Πέπη Δαράκη.

Βρισκόμαστε στην τελική ευθεία ενόψει των περιφερειακών και τοπικών εκλογών και επιλέξαμε ένα επίκαιρο κείμενο της Πέπης Δαράκη, που εκτός από παιδαγωγός και συγγραφέας θήτευσε στην τοπική αυτοδιοίκηση, αφού επί πολλά χρόνια ήταν δημοτική σύμβουλος Αθήνας. Την περίοδο της θητείας της στον Δήμο της Αθήνας, οργάνωσε την Πνευματική και Καλλιτεχνική Δημοτική Επιτροπή, που τη συγκροτούσαν διακεκριμένες προσωπικότητες του πνευματικού και καλλιτεχνικού χώρου. Τότε καθιερώθηκαν τα Δημοτικά Βραβεία Γραμμάτων και Τεχνών.

Το κείμενο είναι από το βιβλίο της Πέπης Δαράκη «Θητεία στην Τοπική Αυτοδιοίκηση» (εκδ. Θουκυδίδης, Αθήνα 1982).

Αγωνίες και αγώνες

Όταν εκλέχτηκα δημοτική σύμβουλος της Αθήνας πολλά πράγματα μέσα στον πολιτικό χώρο με εντυπωσίαζαν, σχεδόν με ξάφνιαζαν. Μου δόθηκε παράλληλα η ευκαιρία, στις προεκλογικές και μετεκλογικές περιοδείες στην πόλη και ιδιαίτερα στις ακραίες συνοικίες της, να δω και να γνωρίσω την κοινωνική πραγματικότητα και κάτω από ποιες συνθήκες ζούσαν οι εργαζόμενες λαϊκές τάξεις. Οι νέες αυτές εμπειρίες μού δημιουργούσαν έντονα αισθήματα αγανάκτησης. Η εξέγερσή μου, ωστόσο, αυτή δεν ήταν καταλυτική, αλλά με τον καιρό έπαιρνε δημιουργικές προεκτάσεις. Σ’ αυτό βοήθησαν ο έμφυτος συναισθηματισμός και ενθουσιασμός μου σε συνδυασμό με την ευαισθησία μου και τις νέες εμπειρίες που αδιάκοπα αποκτούσα μέσα στους συλλογικούς αγώνες. Κι ήταν αυτοί, κατά κύριο λόγο, οι αγώνες που με βοηθούσαν να εγκαταλείπω ολοένα και περισσότερο τις αυταπάτες που είχα άλλοτε ότι η μοίρα τούτου του Λαού μπορούσε ν’ αλλάξει με κάποιον μαγικό  τρόπο. (Την εποχή εκείνη θέματα της πνευματικής μου απασχόλησης ήταν, εκτός από τη λογοτεχνία, ο ψυχικός πολιτισμός σαν αντίποδας του μονοκόμματου τεχνικού πολιτισμού!). Να σε τι πλάνες πλέκεται ο άνθρωπος όταν επιχειρεί να δημιουργεί και να δρα μακρυά από την κοινωνική πραγματικότητα, που με τον ρεαλισμό της είναι και η μόνη που θα του δείξει το σωστό δρόμο και της δημιουργίας και της δράσης

Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει και σήμερα ακόμα κάθε δήμος και κοινότητα είναι, κατά κύριο λόγο, πρόβλημα της σκληράς εργαζόμενης λαϊκής και αγροτικής τάξης. Αν παραμένουν άλυτα είναι γιατί η Τοπική Αυτοδιοίκηση βρίσκεται σε αδιάκοπο διωγμό από τις αντιδραστικές δεξιές κυβερνήσεις που κυβερνούν συνέχεια αυτόν τον δύσμοιρο τόπο ενάμιση αιώνα τώρα, με τρόπο αυταρχικό και καταπιεστικό για τον εργαζόμενο Λαό, και ευνοϊκό για την άρχουσα τάξη της πλουτοκρατίας.

Παρά τους δύσκολους, ωστόσο, καιρούς που πέρασε και περνά ο θεσμός της Τοπικής Αυτοδιοίκησης πολλοί προοδευτικοί αιρετοί άρχοντες δραστηριοποιήθηκαν κι έκαναν αξιόλογα πολιτιστικά έργα στην περιοχή τους. Το γεγονός αυτό ανάγκασε ακόμα και τους κρατικούς παράγοντες να παραδεχτούν ότι αν οι δήμοι και οι κοινότητες είχαν τα οικονομικά μέσα και τις ανάλογες αρμοδιότητες θα μπορούσαν να δώσουν λύση σε πολλά προβλήματα και να βελτιωθούν σημαντικά οι συνθήκες του περιβάλλοντος στις πόλεις και στα χωριά.

Προσωπικά, πίστευα, ιδιαίτερα τον πρώτο καιρό, ότι οι αγώνες των αιρετών αρχόντων κάπου οδηγούσαν. Αλλά πολύ σύντομα η πίστη αυτή με εγκατέλειψε μπροστά στη διαπίστωση ότι ο ευπαθής αυτός θεσμός, που λέγεται Τοπική Αυτοδιοίκηση, δεν μπορούσε να ανθίσει, να καρπίσει και να εξυπηρετήσει πραγματικά τις τοπικές υλικές και ηθικές ανάγκες όλου του πληθυσμού, παρά μόνο μέσα σ’ ένα πολιτικό κλίμα γνήσια δημοκρατικό. Κι έχει γίνει πια κοινή συνείδηση πόσο συστηματικά εμποδίστηκε ο θεσμός αυτός από όλες τις δεξιές κυβερνήσεις να εξελιχθεί και ν’αποδώσει, όπως σε όλες τις πολιτισμένες και δημοκρατικές χώρες του κόσμου.

Παράλληλα, ο Λαός, ζώντας μέσα σε στερήσεις και ελλείψεις, ζεμένος στο μαγγανοπήγαδο της βιοπάλης και της ανάγκης κι εγκαταλελειμένος στην αμορφωσιά του, δε βοηθιόταν από τα πολιτικά κόμματα, ούτε κι απ’ αυτά τα λεγόμενα «φιλελεύθερα» και «κεντρώα» να συνειδητοποιήσει κι άλλα ουσιαστικότερα δικαιώματά του, όπως το ηθικό δικαίωμα να έχει την τοπική δημόσια ζωή του, να έχει μια ενεργό και δρώσα Τοπική Αυτοδιοίκηση ικανή να φροντίζει για τις τοπικές ανάγκες και να βελτιώνεται αδιάκοπα το περιβάλλον με έργα τεχνικά, πολιτιστικά, πνευματικά.

Αλλά αναιμικό κι ανήμπορο να ενεργοποιηθεί και να τεθεί στην υπηρεσία του Λαού, τον ήθελαν τον θεσμό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης  όλες οι αντιδραστικές κυβερνήσεις της Δεξιάς που βασικό προορισμό τους είχαν να εξυπηρετούν δουλικά τα συμφέροντας της πλουτοκρατίας, που τους ανέβαζε και τους στήριζε στην εξουσία. Κι αξίωναν, αυτοί, οι δούλοι των πλουτοκρατών, να γίνουν οι αιρετοί άρχοντες «υπηρέτες της κυβέρνησης τους» κι όχι του Λαού, που απ’ αυτόν προέρχονταν, αυτόν κι’ είχαν χρέος να υπηρετούν.

Να γιατί όλοι οι δημοκρατικοί προοδευτικοί άρχοντες αγωνίζονταν με πάθος και συνέπεια, συσπειρώνοντας ολόγυρά τους τις λαϊκές δυνάμεις, που ολοπρόθυμα τους συμπαραστέκονταν, για να σωθεί και επιβιώσει ο πανάρχαιος  θεσμός της Τοπικής Αυτοδιοίκησης που απ’ αυτόν γεννήθηκε και η δημοκρατία στον τόπο μας. Ωστόσο, όπως εμπειρικά διαπίστωνα, η παραπέρα εξέλιξη αυτού του θεσμού μέσα στο υπάρχον αστικό κοινωνικό σύστημα θα διευκολυνόταν αν ταυτιζόταν κι αν εντασσόταν μέσα στους γενικότερους αγώνες του Λαού για αληθινή δημοκρατία, κοινωνική δικαιοσύνη, πρόοδο και αλλαγή.

Πάνω σ’ αυτήν άλλωστε τη βάση με στόχο τη λαϊκή προκοπή και ευημερία συνεχίζονταν τις τελευταίες δεκαετίες όλοι οι δημοτικοί αγώνες. Και παρά τη λυσσαλέα αντίδραση και τους διωγμούς από το αστυνομικό και αυταρχικό κράτος της Δεξιάς όλοι οι προοδευτικοί αιρετοί άρχοντες κατάφεραν ν’ αναπτύξουν αξιόλογες πολιτιστικές δραστηριότητες στις δημοτικές περιοχές τους.

Η συγγραφέας, παιδαγωγός, διανοούμενη, κομμουνίστρια, Πέπη Δαράκη γεννήθηκε το 1906 στη Λέσβο. Στα Γράμματα εμφανίστηκε πολύ νωρίς, γράφοντας μυθιστορήματα για μεγάλους και παιδιά, δοκίμια και μελέτες. Το έργο της, συνολικά 34 βιβλία,διακρίνεται για την πίστη του στους λαϊκούς αγώνες και στα ιδανικά του σοσιαλισμού, αφού και η ίδια διώχτηκε για τη δράση της στη διάρκεια της δικτατορίας.

Τρία βιβλία της βραβεύτηκαν από την Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών, βραβεία και χρυσό μετάλλιο απέσπασε σε παγκόσμιο διαγωνισμό διηγήματος, ενώ το παιδικό της βιβλίο “Τώρα θέλω να χορέψω” (εκδ. Σύγχρονη Εποχή) συμπεριλήφθηκε στον “Τιμητικό Διεθνή Πίνακα Άντερσεν”. Το 1996 η Ακαδημία Αθηνών τη βράβευσε για το σύνολο του έργου της. Έφυγε από τη ζωή στις 8 του Μάη 2008.