Ο Γουόλτ Γουίτμαν και ο Κύκλος των Χαμένων Ποιητών

Ο Γουόλτ Γουίτμαν (Walt Whitman – γεννήθηκε στις 31 του Μάη 1819 κι έφυγε από τη ζωή στις 26 του Μάρτη 1892) ανήκει στους σημαντικότερους Αμερικανούς συγγραφείς και ποιητές. Βαθιά προοδευτικός, έγινε ευρύτερα γνωστός στο ελληνικό κοινό, όπως κι ένα από τα πιο γνωστά ποιήματά του, το «Καπετάνιε! Ω Kαπετάνιε μου!» (O Captain! My Captain!) μετά την προβολή της ταινίας Dead Poets Society (ελληνικός τίτλος: Ο Κύκλος των Χαμένων Ποιητών).

O Captain! My Captain!

O Captain! my Captain! our fearful trip is done,
The ship has weather’d every rack, the prize we sought is won,
The port is near, the bells I hear, the people all exulting,
While follow eyes the steady keel, the vessel grim and daring;

But O heart! heart! heart!
O the bleeding drops of red,
Where on the deck my Captain lies,
Fallen cold and dead.

O Captain! my Captain! rise up and hear the bells;
Rise up -for you the flag is flung -for you the bugle trills,
For you bouquets and ribbon’d wreaths -for you the shores acrowding,

For you they call, the swaying mass, their eager faces turning;
Here Captain! dear father!
This arm beneath your head!
It is some dream that on the deck,
You’ve fallen cold and dead.

My Captain does not answer, his lips are pale and still,
My father does not feel my arm, he has no pulse nor will,
The ship is anchor’d safe and sound, its voyage closed and done,
From fearful trip the victor ship comes in with object won;
Exult O shores, and ring O bells!
But I with mournful tread,
Walk the deck my Captain lies,
Fallen cold and dead.

Γουόλτ Γουίτμαν – Walt Whitman (1819-1892)

Από τις μεταφράσεις που βρήκαμε επιλέξαμε αυτή του κομμουνιστή – αντιστασιακού ποιητή Νίκου Καρβούνη, που δημοσιεύτηκε στον Ριζοσπάστη, την Πέμπτη 22 του Μάη 1947:

Στο θάνατο του καπετάνιου

Τέλειωσε, καπετάνιο μου, το φοβερό ταξίδι
τις τρικυμίες ντροπιάσαμε, κερδίσαμε τη νίκη.
Να το λιμάνι, θριαμβικά σημαίνουν οι καμπάνες.
Μυριόστομο το αλαλητό που μας καλωσορίζει
και στη γερή την πλώρη μας τα μάτια στηλωμένα
το άξιο μας καμαρώνουνε κι’ ατρόμητο καράβι.
Μα ω, βάστα, βάστα καρδιά. Ω, οι αιμάτινες στάλες
οι αιμάτινες στάλες εδώ στο κατάστρωμα
σωριασμένος και κρύος όπου κείτεται
νεκρός ο ακριβός καπετάνιος μου.

ω, σήκω, καπετάνιο μου, ν’ ακούσεις τις καμπάνες!
Για σε ανεμίζουν φλάμπουρα και σάλπιγγες ηχάνε,
για σε λουλούδια φέρνουνε και στέφανα και δάφνες
για σένα μ’ ανυπόμονη αναγαλλιά τρικυμίζει
ανθρωποπέλαο στη στεργιά και σένα αναζητάνε
τα χίλια μύρια πρόσωπα με πόθο αναγερμένα.

Σου ανασηκώνω αλαφρά το κεφάλι πατέρα
με χέρι τρεμάμενο. Σήκω!
Ψεύτικο όνειρο θάναι που κείτεσαι
στο κατάστρωμα νεκρός, καπετάνιο μου.

Δεν κρένει ο καπετάνιος μου, το χέρι μου δε νιώθει.
Άσπρα τα χείλη, ακίνητα και μένει σωριασμένος
δίχως πνοή και θέληση, δίχως λαλιά ο πατέρας.
Τέλειωσε πια το φοβερό ταξίδι. Το καράβι
που απ’ τις φουρτούνες γλύτωσε, γερό και κερδισμένο
σ’ αραξοβόλι σίγουρο την άγκυρα έχει ρίξει.

Αναγαλλιάστε στεργιές, χτυπάτε καμπάνες
μα εγώ, με θλιμμένο το βήμα
περπατώ στο κατάστρωμα όπου κείτεται
νεκρός ο ακριβός καπετάνιος μου.

Ο Κύκλος των Χαμένων Ποιητών (1989), σε σκηνοθεσία Πίτερ Γουίαρ, μεταφέρει στο πανί της οθόνης τη ζωή των εσωτερικών μαθητών ενός παραδοσιακού αυστηρού κολλεγίου αρρένων, σε μια αμερικανική Πολιτεία, το 1959, που διαταράσσεται με την εμφάνιση του προοδευτικού φιλόλογου Τζον Κίτινγκ, που ενσαρκώνει ο εκπληκτικός Ρόμπιν Γουίλιαμς.

Ένας καθηγητής που δεν μοιάζει με τους άλλους, ο Κίτινγκ μαθαίνει στους νεαρούς μαθητές του να αγαπούν την ποίηση και τη ζωή, να πηγαίνουν κόντρα στο κατεστημένο και σ’ αυτούς που αποφασίζουν για το μέλλον τους, να επιλέγουν οι ίδιοι στόχους και να παλεύουν για την πραγματοποίησή τους.

Ο “φιλόλογος Τζον Κίτινγκ” (Ρόμπιν Γουίλιαμς) στα χέρια των μαθητών του

Η είσοδος του νεοφερμένου καθηγητή στο κολλέγιο προκαλεί… σεισμικές δονήσεις. Απέναντι στην εχθρική στάση της διεύθυνσης του κολλεγίου και των γονιών των μαθητών που ζητούν την αποπομπή του, θα καταφέρει τελικά να φύγει με το κεφάλι ψηλά  έχοντας κερδίσει την εκτίμηση και την αγάπη των μαθητών του, και αφήνοντας πίσω του «σπορά» που, για κάποιους, θα καρπίσει στο μέλλον…