Η δράση και η ηρωική θυσία του Κώστα Χατζήμαλη

Στις 6 του Ιούνη 1944, οι Γερμανοί καταχτητές εκτελούν 101 αγωνιστές που κρατούνταν όμηροι στο στρατόπεδο «Παύλου Μελά» της Θεσσαλονίκης. Οι χιτλερικοί καταχτητές εκτέλεσαν τους αγωνιστές στην τοποθεσία Ντουντουλάρ, κοντά στην κοινότητα Διαβατά, έξω από τη Θεσσαλονίκη. Ανάμεσα στους εκτελεσμένους και ο Κώστας Χατζήμαλης, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ.

Ο Κώστας Χατζήμαλης ήταν ένα από τα 28 μέλη της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ, που έπεσαν στις επάλξεις του αγώνα της εργατικής τάξης. Τα στοιχεία για τη ζωή και τη δράση του, βρήκαμε στην έκδοση “Δεν αναγνωρίζω κανένα νόμο σας. Ούτε το κράτος σας…” (εκδ. Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2017).

Γεννήθηκε το 1908 στο Αϊβαλί. Ήταν μοναχογιός και ήρθαν με τους γονείς του, Δημήτρη και Μαρία, πρόσφυγες το 1922 στην Ελλάδα, αρχικά στη Μυτιλήνη και στη συνέχεια στην Αθήνα. Από μαθητής μπήκε στο επαναστατικό κίνημα. Στη συνέχεια, ως φοιτητής του Μαθηματικού, ανέπτυξε έντονη δράση και αναδείχτηκε στέλεχος της ΟΚΝΕ. Το 1932 δούλεψε στην εφημερίδα της ΟΚΝΕ Νεολαία και στην Εργατική Βοήθεια Ελλάδας.

Ο Χατζήμαλης βρέθηκε και στις επάλξεις του Ριζοσπάστη· στα 1931 ήταν «τυπικός» υπεύθυνος και από το 1934 ήταν και στη συντακτική επιτροπή του. Εξαιτίας αυτής της θέσης του επανειλημμένα καταδιώχτηκε, δικάστηκε και φυλακίστηκε για «αδικήματα Τύπου».

Στην περίοδο της Κατοχής, το 1942 και στις αρχές του 1943, ήταν Γραμματέας της ΚΟΑ (την περίοδο μετά από τον Ανδρέα Τζήμα και πριν τον Βασίλη Μπαρτζιώτα).

Εκλέχτηκε μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ στην Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ το Δεκέμβρη του 1942. Νωρίτερα, είχε πάρει μέρος στην 7η Ολομέλεια το Σεπτέμβρη του 1941 και στην 8η Ολομέλεια το Γενάρη του 1942.

Ο Κώστας Χατζήμαλης

Στις 7 Απρίλη 1943, ως Γραμματέας της ΚΟΑ πήρε προσωπικά μέρος (είχε κρυφτεί από το προηγούμενο βράδυ με την Καίτη Ζεύγου και τον Σπύρο Κωτσάκη, που είχε την πρακτική ευθύνη διεξαγωγής της επιχείρησης, σ’ ένα καλύβι κοντά στο νοσοκομείο) στην απελευθέρωση των 56 στελεχών του ΚΚΕ που κρατούνταν ως άρρωστοι στο νοσοκομείο «Σωτηρία». Η επιχείρηση του ΕΛΑΣ ενάντια στη φρουρά του «Σωτηρία» έγινε από 27 ΕΛΑΣίτες, που οι δέκα από αυτούς είχαν ντυθεί με στολές χωροφυλάκων, ενός ενωμοτάρχη κι ενός μοίραρχου. Στους γύρω δρόμους επιτηρούσαν και πραγματικοί χωροφύλακες που ήταν στο ΕΑΜ. Οι ψεύτικοι χωροφύλακες αιφνιδίασαν κι έδεσαν τους πραγματικούς της φρουράς. Μάλιστα, ο επικεφαλής της ομάδας κρούσης τους φώναξε: «Δεν ντρέπεστε, κοιμάστε ολόρθοι! Θα σας φύγουν οι κομμουνιστές, σας συλλαμβάνω!» Η απόδραση σημείωσε απόλυτη επιτυχία και είχε τεράστιο αντίκτυπο στην τόνωση του ηθικού του λαού, καθώς και στην ενίσχυση του ΚΚΕ με έμπειρα στελέχη.*

Από το φθινόπωρο του 1943 ήταν Γραμματέας της Κομματικής Οργάνωσης Θεσσαλονίκης και μέλος του Γραφείου Περιοχής Μακεδονίας του ΚΚΕ. Πιάστηκε το Μάρτη του 1944 και κλείστηκε στο στρατόπεδο Παύλου Μελά. Το Μάη του ίδιου έτους εκτελέστηκε μαζί με άλλους 100 κρατούμενους στα Διαβατά Θεσσαλονίκης.

* Ανάμεσα στους ελευθερωθέντες ήταν οι: Β. Μπαρτζιώτας, Γ. Βοντίτσιος, Κ. Κολιγιάννης, Α. Μουζενίδης, Β. Κοτσάβρας, Γ. Σιδηρόπουλος κ.ά. Επικεφαλής της ομάδας κρούσης ήταν ο Μανώλης Σιγανός και ο ΕΑΜίτης αστυφύλακας Μιχάλης Κωστόπουλος.