Η Κατιούσα προτείνει: «Κοινωνική σαπίλα» του Στέλιου Τατασόπουλου

Η Κατιούσα προτείνει για απόψε την κοινωνικοπολιτική ταινία του Στέλιου Τατασόπουλου (1908-2000) «Κοινωνική Σαπίλα». Ήταν η πρώτη – χωρίς ήχο – ταινία που γύρισε ο πρωτεργάτης του ελληνικού κινηματογράφου, που σαν σήμερα έφυγε από τη ζωή, και θεωρείται σαν το πρώτο δείγμα κοινωνικής κριτικής στον ελληνικό κινηματογράφο.

Η ταινία, πολύ τολμηρή για την εποχή της, καταγγέλλει την αδίσταχτη εκμετάλλευση, την εξαθλίωση των εργαζομένων, τη σωματεμπορία, το εμπόριο ναρκωτικών, τη βία και τους εκβιασμούς σε βάρος των εργατών. Και αυτά σε χρόνια πολιτικά επικίνδυνα, με το «Ιδιώνυμο» του Βενιζέλου σε ισχύ.

Ένας φτωχός φοιτητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών εγκαταλείπει τις σπουδές του λόγω οικονομικών δυσκολιών και αναζητά εργασία. Προσλαμβάνεται ως ηθοποιός σε ένα θίασο. Εκεί γνωρίζει και ερωτεύεται την πρωταγωνίστρια. Όταν εκείνη ενδίδει σε βιομήχανο που της υπόσχεται μέλλον λαμπρό, ο φοιτητής εγκαταλείπει απογοητευμένος το θέατρο. Η φτώχεια θα τον οδηγήσει στις γραμμές του προλεταριάτου, θα γίνει καπνεργάτης για τη ζήση του. Έτσι έρχεται αντιμέτωπος με την ανείπωτη εκμετάλλευση των αφεντικών και συμβάλλει στην ίδρυση του συνδικάτου, ενώ ηγείται στον αγώνα για κοινωνική δικαιοσύνη, αδιαφορώντας για τις διώξεις. Φυλακίζεται και όταν βγαίνει είναι αποφασισμένος να πολεμήσει την κοινωνική σαπίλα.

Η πρεμιέρα της ταινίας ήταν επεισοδιακή. Ο αιθουσάρχης του κεντρικού κινηματογράφου «Σπλέντιτ», όπου γινόταν η προβολή, φοβήθηκε το Ιδιώνυμο του Βενιζέλου και τη ματαίωσε. Οι μπομπίνες μεταφέρθηκαν σε άλλη αίθουσα της Κοκκινιάς, ενώ οι χωροφύλακες έκαναν σωματική έρευνα στους θεατές για να τους τρομοκρατήσουν και να εξασφαλίσουν ότι δε θα υπάρξουν ταραχές και ένοπλες συμπλοκές. Μετά την επιτυχία της πρώτης προβολής, ο σκηνοθέτης άρχισε να την προβάλει σε πολλές πόλεις. Το πρωτότυπο της ταινίας, πολύ αργότερα, το έκαψαν οι χίτες.