Εκεί που η λαμαρίνα «λυγίζει» για τους συντρόφους που έπεσαν…

Ήταν αρχή του χρόνου, όταν το ΚΚΕ ανακοίνωνε την απόφαση να τοποθετήσει συμβολικά δύο μνημεία στα δύο μαρτυρικά νησιά της Μακρονήσου και της Γυάρου, ως ελάχιστο φόρο τιμής σ’ αυτούς που εξορίστηκαν, φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν ή άφησαν τη ζωή τους σ’ αυτά τα δυο κολαστήρια.

Για την επιλογή των δυο μνημείων είχε προηγηθεί πανελλήνιος καλλιτεχνικός διαγωνισμός και το κάλεσμα του Κόμματος αφορούσε πια στο πιο δύσκολο στάδιο, του έτσι κι αλλιώς όχι εύκολου αυτού εγχειρήματος, που είναι η κατασκευή και τοποθέτησή τους.

Η κίνηση αυτή του ΚΚΕ ήρθε σε συνέχεια ανάλογων που κορυφώθηκαν τη χρονιά που πέρασε, όταν συμπληρώθηκαν 100 χρόνια από την ίδρυση του Κόμματος. Πολλά μνημεία τοποθετήθηκαν τα τελευταία χρόνια σε περιοχές όπου σημειώθηκαν μάχες, όπως στην Φλώρινα (το περίφημο γλυπτό του Μέμου Μακρή), ή τόπους εξορίας, όπως στον Αη Στράτη, το μνημείο στην Τρίπολη, στο χώρο όπου γίνονταν οι εκτελέσεις με αποφάσεις του Στρατοδικείου, ή το Μνημείο – Μουσείο για τον ΔΣΕ στο χωριό Θεοτόκος Ιωαννίνων, στον ηρωικό Γράμμο, για να αναφέρουμε μόνο μερικά.

Όλα τα μνημεία ολοκληρώθηκαν με εθελοντική εργασία και με τη συνδρομή των μελών και των φίλων του ΚΚΕ, και πολλών ανθρώπων που έδειξαν θέληση να βοηθήσουν ανεξάρτητα από ιδεολογική τοποθέτηση.

Στο μηχανουργείο “Αφοι Παπαδάκη”, ολοκληρώθηκαν οι εργασίες της λαμαρινοκατασκευής για το μνημείο της Γυάρου, και ξεκινούν για το μνημείο της Μακρονήσου. Πρόκειται για το ίδιο μηχανουργείο που πρόσφερε τα υλικά και την εργασία κατασκευής, του μεταλλικού τμήματος του μνημείου στη Θεοτόκο.

Ο Χρήστος Παπαδάκης δίνει στον “τοίχο” του μια μικρή περιγραφή του μνημείου που θα τοποθετηθεί στη Γυάρο: «Το έργο θα είναι μια μικτή κατασκευή που θα περιλαμβάνει την σιδηροκατασκευή, καθώς και βάσεις από μπετό και χτίσιμο πέτρινου τοίχου. Το έργο αυτό είναι το δεύτερο και μεγαλύτερο έργο που υλοποιούμε για το κόμμα, το πρώτο ήταν για τον Δημοκρατικό Στρατό στο Γράμμο, και θα ακολουθήσει και ένα τρίτο για την Μακρόνησο. Παρά το μεγάλο κόστος των υλικών (πρόκειται για ειδική παραγγελία λαμαρίνα που οξειδώνεται εξωτερικά και μετά η οξείδωση δεν προχωράει στο εσωτερικό), και προς τιμήν των συντρόφων που μαρτύρησαν στην Γυάρο πήραμε απόφαση να καλύψουμε όλο το κόστος τόσο των υλικών όσο και όλων των κατεργασιών που αφορούν την σιδηροκατασκευή. Δυστυχώς μέχρι και την επίσημη παρουσίαση δεν μπορώ να δώσω φωτογραφίες, όμως το έργο είναι πραγματικά μεγάλο. Μόνο η σιδηροκατασκευή που έχουμε στο μηχανουργείο μας είναι άνω των 10 μέτρων ύψος».

Η περιγραφή του συντρόφου αποχτά ξεχωριστή σημασία στο κομμάτι που ξεφεύγει από τον τομέα του, δηλαδή την κατασκευή εντός του μηχανουργείου. Χρειάζονται και άλλες βοηθητικές εργασίες, αλλά και μεταφορά. Η μεταφορά μιας τόσο ογκώδους κατασκευής απαιτεί ειδικό εξοπλισμό και οχήματα. Χρειάστηκε, δηλαδή, να βάλουν πλάτη και άλλοι: «Κατά την υλοποίηση του έργου, χρειαστήκαμε διάφορες βοηθητικές κατεργασίες και από άλλους επαγγελματίες. Πχ στραντζαρίσματα, μεταφορές, κλπ. Οι περισσότεροι ακόμα και φανατικοί ΠΑΣΟΚοι όταν τους είπαμε τί αφορά το έργο δεν χρέωσαν τίποτα. Σε μία περίπτωση φίλος με πατέρα εξόριστο και με επιχείρηση που δεν μπορούσε να συνεισφέρει με κάποια εργασία στο έργο, έσκασε με φάκελο και λεφτά τα οποία και παρέδωσε για την αγορά μέρους των υλικών. Επίσης μεγάλος μεταφορέας (για να καταλάβετε, θα χρειαστεί μεταφορά και γερανό για εγκατάσταση σε ένα νησί χωρίς ακτοπλοϊκή σύνδεση, χωρίς δρόμους χωρίς ρεύμα κλπ) έδωσε φοβερή προσφορά στο ΚΚΕ γύρω στα 5.000€ που για αυτή τη δουλειά είναι τίποτα, επίσης λόγω εξόριστου στη Γυάρο συγγενή του. Όταν ήρθε στο μηχανουργείο για να δει τα τεμάχια ώστε να κανονίσει οχήματα και αφού γνωριστήκαμε και είπαμε τα «συνωμοτικά» μας επικοινώνησε εκ νέου με το κόμμα και είπε επί λέξη, πως αφού ο Παπαδάκης τα κάνει όλα χωρίς χρέωση, χωρίς χρέωση θα τα κάνω και εγώ».

Για την κατασκευή του μνημείου, προσφέρθηκαν να εργαστούν αφιλοκερδώς κι άλλοι εργαζόμενοι. Ο σύντροφος σημειώνει: «Θα πρέπει να σημειώσουμε την προσφορά εργατικών χεριών από μεταλλεργάτες κάθε ειδικότητας που προσφέρθηκαν να δουλέψουν εθελοντικά για την κατασκευή. Δυστυχώς για λόγους εργατικής νομοθεσίας και επειδή οι εργασίες έγιναν στο χώρο της επιχείρησής μας δεν αποδεχτήκαμε αυτήν την προσφορά υλοποιώντας το έργο μόνο με προσωπικό δικό μας, ας μην στενοχωριούνται όμως έχει ακόμα πολύ δουλειά κατά το στήσιμο στη Γυάρο, ας κρατήσουν δυνάμεις και όρεξη για εκεί…».

Κλείνουμε με τα λόγια του Χρήστου Ζούνη, στα εγκαίνια του Μνημείου – Μουσείου του ΔΣΕ, στη Θεοτόκο του Γράμμου (φωτο). Το οίκημα που στεγάζει το Μουσείο ήταν το σπίτι που έμεναν ο παππούς και η γιαγιά του, και παραχωρήθηκε από την οικογένεια στο ΚΚΕ:

«Τούτο το ιστορικό μνημείο, εδώ στην καρδιά του Γράμμου, φαντάζει καντήλι που σιγοκαίει στη μνήμη των συντρόφων που χάθηκαν και φάρος που φωτίζει τους αγώνες κατά της εκμετάλλευσης. Ο παππούς Χρήστος Ζούνης με την μαγκούρα του και η γιαγιά Ελένη με την ποδιά της, θα βρίσκονται για πάντα εδώ με το κεφάλι ψηλά και το χαμόγελο στα χείλη, περήφανοι που κανένα βασανιστήριο, καμία εξορία και καμία φυλακή δεν κατάφερε να σβήσει τον αγώνα τους και τα όνειρά τους για δικαιοσύνη».