Ουτόγια Νορβηγία 22 Ιουλίου 2011: Ώρα 17.20
Το φασιστικό έγκλημα που βύθισε τη Νορβηγία στο πένθος κι αρχικά αποδόθηκε σε “ισλαμιστές τρομοκράτες”.
Ενενήντα λεπτά. Τόσος ήταν ο χρόνος που χρειάστηκε ο ακροδεξιός φονιάς Άντερς Μπέρινγκ Μπρέιβικ για να σκορπίσει το θάνατο σε 69 νέους ανθρώπους στο νησί Ουτόγια, αφού λίγο πριν είχε ενεργοποιήσει αυτοκινητιστική βόμβα στο κέντρο του Όσλο, έξω από τα γραφεία του πρωθυπουργού της Νορβηγίας, σκοτώνοντας άλλους 8 ανθρώπους και τραυματίζοντας 10. Ήταν η χειρότερη τραγωδία που βρήκε την πλούσια σε φυσικούς πόρους και αραιοκατοικημένη σκανδιναβική χώρα μετά το β’ παγκόσμιο πόλεμο, και σημάδεψε κυριολεκτικά τους κατοίκους της άμαθης σε τρομοκρατικές ενέργειες και εγκληματικότητα Νορβηγίας. Σύμφωνα με έρευνα λίγα χρόνια μετά το περιστατικό, 1 στους 4 Νορβηγούς επηρεάστηκε προσωπικά έμμεσα ή άμεσα από το χτύπημα του Μπρέιβικ.
Μεταμφιεσμένος σε αστυνομικό με στολή που είχε αγοράσει στο ίντερνετ, κάλεσε τους νέους τάχα για να τους ενημερώσει λεπτομερώς για τη βομβιστική επίθεση στο Όσλο. Μόλις πλησίασαν άνοιξε πυρ από κοντινή απόσταση και χωρίς κανένα έλεος, σκοτώνοντας κι όσους προσπάθησαν να διαφύγουν κολυμπώντας, αλλά και όσους προσπάθησαν να παραστήσουν τους νεκρούς για να γλυτώσουν. Μόνο δύο ανήλικοι φαίνεται να γλίτωσαν από τη δολοφονική του μανία, παρότι κατά τα άλλα η ηλικία των θυμάτων του δεν τον απασχολούσε, περιλαμβάνοντας άτομα από 14 ως 51 ετών. Εκτός από όσους δολοφόνησε ο ίδιος, ένα ακόμα άτομο πνίγηκε στην προσπάθεια διαφυγής κι ένα έπεσε από ένα γκρεμό.
Στόχος του ήταν να σκοτώσει και την επί χρόνια πρωθυπουργό της χώρας, Γκρο Χάρλεμ Μπρούτλαντ, την οποία στο ίντερνετ είχε αποκαλέσει «Δολοφόνο της χώρας», λόγω της μεταναστευτικής της πολιτικής. Εκείνη ωστόσο είχε φύγει από το νησί λίγα λεπτά πριν την άφιξη του Μπρέιβικ.
Λίγη ώρα αργότερα, ο δράστης παραδόθηκε χωρίς αντίσταση στους αστυνομικούς, ενώ λίγες βδομάδες αργότερα συμμετείχε πρόθυμα στην αναπαράσταση του εγκλήματος, δίχως να δείξει ίχνος μεταμέλειας. O συλληφθείς ήταν ένας 32χρονος υπάλληλος σε τμήμα εξυπηρέτησης πελατών, τον οποίο οι συνάδελφοί του περιέγραφαν ως “εξαιρετικό συνάδελφο”, που όμως “εκνευριζόταν” από άτομα αραβικής ή νοτιασιατικής καταγωγής.
Λίγο πριν το έγκλημά του, απέστειλε ένα «μανιφέστο» περίπου 1500 σελίδων σε 1003 ηλεκτρονικές διευθύνσεις, μεταξύ άλλων σε ακροδεξιούς πολιτικούς και ειδησεογραφικά πρακτορία. Σε αυτό περιέγραφε την προετοιμασία της πράξης του, ενώ παρέθετε μια συρραφή κειμένων από διάφορα ακροδεξιά και αντιϊσλαμικά μπλογκ. Κάποιοι από τους συγγραφείς αυτών των άρθρων εκ των υστέρων δήλωσαν τη θλίψη τους που «έδωσαν έμπνευση» στο φονιά, καταδικάζοντας τις πράξεις του.
Είναι χαρακτηριστικό των εξαρτημένων αντανακλαστικών που υπάρχουν και σήμερα στο άκουσμα τέτοιων ειδήσεων, πως τις πρώτες ώρες μετά την έκρηξη στο Όσλο γινόταν λόγος για ισλαμιστικό χτύπημα, φήμη που ενισχύθηκε από την ανάληψη ευθύνης που εξέδωσε μια άγνωστη ως τότε ισλαμική ομάδα.
Παρά την αρχική ψυχιατρική γνωμάτευση, που αμφισβητούσε την ικανότητα καταλογισμού του Μπρέιβικ, ο δράστης τελικά κρίθηκε ικανός να δικαστεί. Τον Αύγουστο του 2012 του επιβλήθηκε η ανώτατη ποινή σύμφωνα με το νορβηγικό νόμο, τα 21 χρόνια, που μπορεί να παραταθεί επ’ αόριστον αν ο κρατούμενος κρίνεται ακόμα επικίνδυνος για την κοινωνία. Στη διάρκεια της δίκης του, ο δράστης εθεάθη να κάνει επιδεικτικά το ναζιστικό χαιρετισμό μπροστά στις κάμερες.
Εξελίξεις υπήρξαν και στη νορβηγική αστυνομία, που από την πρώτη στιγμή είχε επικριθεί για την καθυστέρηση μιας ώρας με την οποία έφτασε στον τόπο του εγκλήματος. Η δικαιολογία που προβλήθηκε ήταν πως όλοι οι πιλότοι των αστυνομικών ελικοπτέρων βρίσκονταν σε άδεια, ενώ το φουσκωτό της αστυνομίας είχε βλάβη. Επιπλέον, αρχικά οι αστυνομικοί είχαν συλλάβει ένα 17χρονο επιζώντα τσετσενικής καταγωγής, κρατώντας τον ως ύποπτο για 17 ώρες, δίχως να ενημερώσουν την οικογένειά του κι χωρίς την παρουσία δικηγόρου. Μετά τη δημοσίευση πορίσματος – καταπέλτη, ο αρχηγός της νορβηγικής αστυνομίας παραιτήθηκε.
Πρόσφατα, δράση του Μπρέιβικ ξανάρθε στην επικαιρότητα, όταν ο ομοϊδεάτης του Μπρέντον Τάραντ δήλωσε πως ο Νορβηγός υπήρξε πηγή έμπνευσης για τη δική του τρομοκρατική ενέργεια μίσους, που άφησε πίσω της 51 νεκρούς και δεκάδες τραυματίες στο Κράιστσερτς της Νέας Ζηλανδίας.
