“Κι ύστερα πάλι χειμώνας και χρήμα που μονολογεί…”

Οι διακοπές και τα ταξίδια ήταν από τη στιγμή που ανακαλύφθηκε ο τροχός και το χρήμα, προνόμιο των πλουσίων, καθώς  μόνο τα μέλη των υψηλότερων κοινωνικών τάξεων είχαν την δυνατότητα να ταξιδέψουν. Η καθιέρωση των θερινών διακοπών ήρθε από τους Ρωμαίους, αφού από τον 2ο π.Χ.  αιώνα κιόλας, οι εξοχικές κατοικίες των ρωμαίων αριστοκρατών αποτελούσαν αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής της «υψηλής κοινωνίας». Εκεί αποσύρονταν οι ευγενείς της εποχής για να γλιτώσουν από την ”πλέμπα”, από τις ορδές των φτωχών.

Άλλος δούλευε, άλλος παρήγαγε κι άλλος απολάμβανε τη χαρά της διακοπής από το μόχθο, δίχως ο ίδιος να έχει ουδέποτε μοχθήσει. Κρατάει αιώνες ετούτο το ανέκδοτο.

Τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν τρόπον τινά με τη Βιομηχανική Επανάσταση.  Το 1841 ιδρύεται από τον Thomas Cook το πρώτο ταξιδιωτικό πρακτορείο που πουλά πακέτα διακοπών. Είναι η χρονιά που θα καθιερωθεί η λέξη τουρίστας, προερχόμενη από την αγγλική λέξη tour. Η αστική τάξη της εποχής λοιπόν εκδράμει στις παραλίες, για λόγους υγείας και ξεκούρασης. Οι Ευρωπαίοι αντιλαμβάνονται τις διακοπές ως διασκέδαση, ενώ οι Αμερικανοί ως επιτακτική ανάπαυλα για καλύτερη επιστροφή στη δουλειά.

Μέχρι το Β’Παγκόσμιο Πόλεμο η κοινωνική ελίτ είναι εκείνη που έχει μερίδιο στην πίτα των διακοπών.  Έπειτα το σύστημα θα αισθανθεί την επιτακτική ανάγκη να δώσει στο λαό την  ψευδαίσθηση ότι συμμετέχει στον παραθερισμό.

Στη χώρα μας ο τουρισμός εμφανίζεται τη δεκαετία του ’50, με ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού να έχει ήδη μεταναστεύσει για την Αμερική, την Αυστραλία και τη Γερμανία, με μια χώρα κατεστραμμένη από δύο Παγκοσμίους και μια αγροτιά που απαξιώνεται και της τάζονται ξεροκόμματα για να αξιοποιηθούν τα θέλγητρα των νησιών, που έχουν μείνει ανεκμετάλλευτα και παρθένα ως τότε.

Οι ξένοι τουρίστες έρχονται από παντού να απολαύσουν το ελληνικό καλοκαίρι κι έτσι σιγά σιγά οι Έλληνες αναπτύσσουν τις δικές τους καλοκαιρινές συνήθειες. Η παραλία γίνεται αυτονόητο δικαίωμα των Ελλήνων κάθε κοινωνικής τάξης και τα ”μπάνια του λαού” , καραμέλα στα χείλη δημαγωγών.

Η θερινή άδεια και το επίδομα των εργαζόμενων θεσπίζεται και τηρείται αυστηρώς. Η ταξικότητα των διακοπών δε χάνεται φυσικά ποτέ. Άλλες οι διακοπές του εργάτη , άλλες του αφεντικού. Μηδαμινές εκείνες του αγρότη.

Το καλοκαίρι στα χρόνια των μνημονίων έρχεται να φέρει τους εργαζόμενους χρόνια πίσω. Το επίδομα αδείας αποτελεί μακρινό παρελθόν, η ίδια η εργασία προνόμιο αντί δικαιώματος, οι φορολογικές υποχρεώσεις καθιστούν την ολιγοήμερη ανάπαυλα άπιαστη  πολυτέλεια, η εξοχική κατοικία που με κόπο αποκτήθηκε ανήκει πια σε κάποιο πιστωτικό ίδρυμα, οι όποιες καταθέσεις είναι δεσμευμένες για χρέη.

Ο Αύγουστος είναι λέει ο μήνας της ανεμελιάς , τα δικαστήρια κλείνουν, κατασχέσεις κι επιδόσεις δεν γίνονται, η πόλη αδειάζει, είναι ο μήνας που παίρνει εκδίκηση για τους υπόλοιπους 11. Η ανάγκη του ανθρώπου να ησυχάσει από όλο αυτό το χαός της χρονιάς, είναι παραπάνω από επιβεβλημένη.

Ακριβώς επειδή ο Αύγουστος είναι ο μήνας που ο λαός χαλαρώνει, οι μέρες του αποτελούν κατάλληλη ευκαιρία για τους κυβερνώντες να περάσουν μέτρα δίχως καμία αντίδραση.

Ο φετινός Άυγουστος, δεν ξέρω γιατί μας ήρθε που λέει κι ο ποιητής, με έναν στους  3 να έχει δουλειά να επιστρέψει,  και όλους μας να αισθανόμαστε ανασφαλείς για το Σεπτέμβρη που έρχεται.

Ίσως αυτός ο Αύγουστος να ήρθε για να αναλογιστούμε και να ανασυνταχθούμε. Καλή δύναμη, ειδικά σε εκείνους που δουλεύουν σεζόν μακριά από τα σπίτια τους.

Ο Σεπτέμβρης αναμένεται δύσκολος, μα αντιφασιστικός και δυναμικός κι εμείς στις επάλξεις!

Ο τίτλος του κειμένου είναι στίχος από το τραγούδι του Φοίβου Δεληβοριά, ας κλείσουμε με αυτό γιατί η μουσική λυτρώνει λένε…