Ο Θάνος Μικρούτσικος και η “ποινή” της αιώνιας εφηβείας μας!

Στο πλυσταριό της κυρά-Δήμητρας, ανάμεσα στις πέτρινες σκάφες και τ’ απλωμένα ρούχα, ένα πικάπ -από εκείνα τα φορητά- με καπάκι το ηχείο του και ήχο φρικτό, μονοφωνικό .

Βινύλιο και βελόνες που άλλαζαν όταν είχαμε λεφτά, γρατζουνιές ,αλλά και συνωμοσίες, κρυψώνες για τα τσιγάρα κι αυτοσχέδια πάρτυ. Μια παρέα εφηβική ανάμεσα σε μια όψιμη πολιτικοποίηση, έρωτες δίχως «σήμερα» και καλοκαιρινές βαρκάδες. Σε ένα ταξίδι «δίχως πλευρικά», έτσι κρυφά κι απροστάτευτα. Ο Γιώργος, ο Παναγιώτης, η Σοφία, ο Βασίλης , η Ολυμπία, η Αλεξάνδρα μου.

Τότε «ερωτευόμασταν» την πολιτική. Τότε ερωτευόμασταν ΣΤΗΝ πολιτική! Κι όταν έφτανε ο στίχος και η μουσική στο «Στην άμμο απάνω σ’ είχα ανάστροφα ζαβώσει», καλύτερα να άνοιγε η γη να μας καταπιεί!

Ομοϊδεάτες! Το λες και εκ γενετής ή κατά συνθήκη. Το «κρύβεις» όμως καλά σ’ εκείνο το πλυσταριό ανάμεσα στ’ άπλυτα και τ’ ασιδέρωτα, γιατί η εποχή ήταν περίεργη κι οι γονείς μέσα στον φόβο των πρώτων μεταπολιτευτικών χρόνων .

Τα «μη» περισσότερα , τα «θέλω» πιο πολλά , και το πάθος ν’ αλλάξουμε τον κόσμο ήταν «απλά θέμα χρόνου»! Το άλλο το μεγαλύτερο πάθος, το ερωτικό, ήταν πνιγμένο ανάμεσα στις ντροπές και τους ανομολόγητους έρωτες .

Σταυρός του Νότου.

Νίκος Καββαδίας , Θάνος Μικρούτσικος , Αιμιλία Σαρρή , Γιάννης Κούτρας , Βασίλης Παπακωνσταντίνου.

Ήταν οι στίχοι , ήταν οι ήχοι , ήταν και η «σμίξη» ανάμεσα σε δύο «παράξενους» ταξιδευτές-άγνωστους σ’ εμάς. Η ποίηση τολμηρή και πρωτόγνωρη και οι μουσικές φόρμες πρωτοφανείς.Ύμνος στον έρωτα , Στη γυναίκα , στην τροτέζα του λιμανιού, στη μάνα.Ύμνος και στους στιγματισμένους με τα «στίγματα του Αννάμ που δε βγαίνουνε ποτές».

Ύμνος στη μοναξιά, στο σεβασμό στην ιδιαιτερότητα , στην «παραξενιά» του ναυτικού, που τον «ζάλιζε η στεριά».

Ύμνος στον πολιτισμό του «άλλου» στο χρώμα, το δέρμα, την προκατάληψη ,την δεισιδαιμονία και την καλοσύνη του .

Ύμνος στην παραβατικότητα , τους πρόστυχους καπνούς και τις ουσίες , σε ό,τι «απαγορευμένο».

Κι ήταν όλοι αυτοί εκεί «μαζεμένοι» σε ποιήματα και σε μουσικές : Περιθωριακοί και διανοούμενοι, πόρνες και ναυτικοί.

Κανένας ξέχωρος, κανένας διαφορετικός !

Μαζί και η λατρεία, η αποθέωση στη συνύπαρξη με τους «7 νάνους στο SS KYRINIA», με τις φυλές και τους λαούς όλου του κόσμου .

Ήταν η εποχη που ο Θάνος Μικρούτσικος μας αποκάλυπτε τον Καββαδία για να ανακαλύψει οριστικά και αμετάκλητα τον ταυτοτικό του εαυτό. Για να «επιβάλει» και σ’ εμάς , σ’ εκείνη την παρέα από το πλυσταριό, να βιώσουμε την γοητευτική αλαζονεία των νεανικών μας χρόνων.

Κι ας έλεγε ο Πατσιφάς στη «Λύρα» του, πως το εγχείρημα του Θάνου με τον Καββαδία δεν πρόκειται να πουλήσει πάνω από πέντε χιλιάδες δίσκους! Δεν νομίζω πως κάτι τέτοιο απασχολούσε το Θάνο Μικρούτσικο…

Άλλωστε για ν’ «ακουμπήσεις» τον Καββαδία, πόσο μάλλον ν’«αγκαλιαστείς» μαζί του, πρέπει να είσαι ανήσυχος, εμπνευσμένος και σχεδόν αυτοκαταστροφικά τολμηρός. Κι ο Θάνος τα είχε και τα διατηρεί στο ακέραιο όλα αυτά!

Τα χρόνια πέρασαν, ο «Σταυρός» ακούγεται σε εκατοντάδες ενορχηστρώσεις του Θάνου, εξελίσσεται με τρόπο «αδιάλλακτα» διαλεκτικό ακολουθώντας τα βήματα, την αντίληψη και τους χωρίς τέλος πειραματισμούς του μεγάλου συνθέτη.

Τρίτη γενιά η σημερινή που τον απολαμβάνει σε φόρμες σύγχρονες, αλλά και κλασικές.

Ο Σταυρός του Νότου αποτελεί για μας, την πρώτη γενιά, ένα «Γράμμα συμβουλευτικό της μάνας μας στην τσέπη» .

Ο Θάνος Μικρούτσικος μέσα από το ιστορικό του επίτευγμα, γιατί τέτοιο είναι ο Σταυρός του Νότου, «καταδίκασε» τη δική μου γενιά να μπορεί να διακρίνει την “ωραιότητα” από την “ομορφιά” ,και την “σκληράδα» των απροστάτευτων” από την “σκληρότητα των προστατευμένων” αυτού του κόσμου.

Είναι αυτή η πάντα «Ολόπνευστη» ιδιαιτερότητα του Σταυρού του Νότου που δίνει και σήμερα τη δυνατότητα στην νέα, την τρίτη γενιά, να παίρνει βαθιές ανάσες για το αύριο!

Αν χρωστάμε κάτι στο Θάνο -εκτός από τον Καββαδία «μας»- είναι κυρίως η συμβολή του στη διαμόρφωση του αξιακού μας συστήματος. Ενός συστήματος όπου το «όλον» είναι παγκόσμιο, κοινωνικό, ταξικό κι ανεξίτηλο.

Κι είμαστε ήδη τρεις γενιές ανθρώπων. Γενιές πολύ διαφορετικές με ακούσματα κοινά, αλλά ποτέ κοινότοπα. Δεν υπάρχει άλλος συνθέτης που να κατάφερε τόσα πολλά, τόσο καθολικά που ταυτόχρονα να υπερβαίνουν τις ταχύτητες της εποχής μας .

Μερικοί από εμάς χρωστάμε στον Θάνο Μικρούτσικο αυτό που λέει ο Ποιητής: Μια επιστροφή από έναν «χωρισμό που μας μάτωσε , αλλά δεν μας σκότωσε»!

Χρωστάμε την οριστική επιστροφή μας στην «μήτρα» που μας γέννησε και μας σημάδεψε Πολιτικά.

Χρωστάμε όμως πάνω απ όλα, τόσο η δική μου γενιά όσο και οι επόμενες που την ακολουθούν, την ομορφότερη «ποινή», στην οποία ο ίδιος ο Θάνος Μικρούτσικος μας καταδικάζει καθημερινά: Αυτήν της αιώνιας εφηβείας μας…

*Το άρθρο αυτό είναι αφιερωμένο στη μνήμη της Μάνας μου,που πριν τρία χρόνια ξεγλίστρησε αθόρυβα από το «πλυσταριό» αυτού του κόσμου .

Παναγιώτης Α. Λαζαρίδης, για το Περιοδικό Κατιούσα