Μαζικές επιθέσεις στις ΗΠΑ: Φταίει μόνο η οπλοκατοχή;

Η οπλοκατοχή αποτελεί ζήτημα το οποίο απασχολεί τους Αμερικάνους πολίτες έπειτα απο κάθε μαζική δολοφονία. Είναι σημείο πόλωσης της αμερικανικής πολιτικής, ανάμεσα στους συντηρητικούς και τους προοδευτικούς ψηφοφόρους, οι οποίοι ταυτίζονται, αν όχι πάντα, με τους ψηφοφόρους του Ρεπουμπλικανικού και του Δημοκρατικού κόμματος αντίστοιχα. Είναι όμως μόνο η ελευθερία που δίνει η Δεύτερη Τροπολογία ο λόγος που η Αμερικανική κοινωνία σπαράσσεται απο τέτοια γεγονότα;

Παρά τις προσπάθειες περιορισμού και ελέγχου των όπλων, κυρίως μετά τις δολοφονίες πολιτικών ανδρών την δεκαετία του ’60, η Αμερική φαίνεται να θεωρεί την οπλοκατοχή κάτι το απολύτως φυσιολογικό και αναφαίρετο δικαίωμα του λαού. Πώς είναι δυνατόν μια κοινωνία που ”με ευκολία” παραχώρησε δικαιώματα και ελευθερίες στα πλαίσια του τρομονόμου Μπους να διαιρείται για το θέμα της οπλοκατοχής; Είναι μόνο το όπλο σαν φετίχ δύναμης και εξουσίας ή έχει πιο βαθιές ιστορικές και πολιτισμικές ρίζες;

Το όπλο ως cultural icon στην αμερικανική κοινωνία.

Το όπλο για την αμερικανική κουλτούρα είναι αναπόσπαστο μέρος της ιστορίας της. Η Αμερική κατέκτησε την ανεξαρτησία της απο την Μεγάλη Βρετανία με τα όπλα. Η σκέψη των ιδρυτών των Ηνωμένων Πολιτειών ήταν πρωτοπόρα για την εποχή. Προσπάθησαν να δώσουν ένα Σύνταγμα το οποίο θα δημιουργούσε τον πρώτο ελεύθερο πολίτη απέναντι στις κρατικές εξουσίες. Απαλλαγμένος απο την καταπίεση που ένιωθε κάτω απο την αγγλική κορώνα, ο Αμερικάνος πολίτης είχε δικαιώματα όπως η ανεξιθρησκία, η ελευθερία του τύπου και της έκφρασης, μιας δίκαιης δίκης και της ιδιωτικότητας. Δικαιώματα που οι Ευρωπαίοι πολίτες θα αποκτούσαν δεκαετίες αργότερα.

Ανάμεσα σε αυτά τα δικαιώματα, η δεύτερη τροπολογία ήταν εξίσου σημαντική. Ο λαός μπορούσε να υπερασπιστεί τον εαυτό του με τα δικά του όπλα, ακόμα και να αντισταθεί απέναντι στις κρατικές αρχές σε περίπτωση που παραβίαζαν τα θεμελιώδη δικαιώματα του.Το όπλο συνδέθηκε με την προστασία, την ατομική ασφάλεια και την υπεράσπιση των δικαιωμάτων του, αλλά και με την επιβίωση του σε ένα άγριο, αφιλόξενο και αγροτικό περιβάλλον. Ο νέος άποικος έπρεπε να υπερασπιστεί τον εαυτό του απέναντι σε άγρια ζώα, στους Ινδιάνους, σε κακοποιούς και σε άλλους αποίκους που μπορεί να ήθελαν την γη του.

Προτεσταντισμός και καπιταλισμός: Ο ρόλος τους στην ενίσχυση του ατομικισμού στην αμερικανική κοινωνία.

Οι περισσότεροι άποικοι στις Η.Π.Α άνηκαν στο δόγμα του Προτεσταντισμού. Διωγμένοι από την Ολλανδία, την Γαλλία,την Αγγλία και τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες  μπορούσαν ελεύθερα να εγκαθιδρύσουν τις παραγωγικές σχέσεις εργασίας που επιθυμούσαν στην Αμερική και να αναζητήσουν επισταμένως το κέρδος με περισσότερη ευκολία απο ότι στην Ευρώπη. Ο Μαξ Βέμπερ είχε επισημαίνει την σύνδεση μεταξύ προτεσταντικού δόγματος και της εμφάνισης του καπιταλιστικού συστήματος.Η επιρροή του Προτεσταντισμού στην ανάπτυξη του καπιταλιστικού συστήματος υπήρξε καταλυτική. Αυτό δε σημαίνει πως ταυτίζονται πλήρως.

Οι προτεστάντες ήταν υπάκουοι υπήκοοι, δεν ενδιαφέρονται για κοινωνικές αλλαγές και δεν ήταν προσηλωμένοι στο συλλογικό, αλλά στο ατομικό. Στο δικό τους προσωπικό όφελος και στην δική τους προσωπική σχέση που έχτιζαν με τον Θεό. Δεν συμμετείχαν ποτέ σε κοινωνικές αναταραχές, αποτραβηγμένοι στο ιδιωτικό τους βίο. Πήραν τα όπλα όταν εκδιώχθηκαν από βασιλιάδες και την καθολική εκκλησία. Η συσσώρευση πλούτου των Προτεσταντών φόβιζε την καθολική εκκλησία, η οποία συναγωνιζόταν το προτεσταντικό δόγμα στην επιρροή της κρατικής εξουσίας και των ηγεμόνων. Οι Προτεστάντες εκδιώχθηκαν και βρήκαν καταφύγιο στην Αμερική, όπως και τόσοι άλλοι απο διάφορες θρησκείες και χριστιανικά δόγματα.

Ο καπιταλισμός σαν οικονομικό σύστημα καλλιεργεί τον ατομικισμό. Το άτομο διαχωρίζεται απο την κοινωνία και ανταγωνίζεται τα υπόλοιπα μέλη της με σκοπό την δική του προαγωγή. Ενδιαφέρεται για τα κοινά τόσο, όσο να προστατεύεται ενάντια στους ανταγωνιστές του. Επιδιώκει μικρότερο κράτος άρα και λιγότερο έλεγχο ενώ απεχθάνεται το κοινωνικό πρόσωπο του κράτους καθότι το θεωρεί σπατάλη και βοήθεια σε ανθρώπους που δεν το αξίζουν.

Σε μια ατομικιστική και ανταγωνιστική κοινωνία, όπου το άτομο λειτουργεί ως μονάδα δεν είναι περίεργο να βλέπουμε loner δολοφόνους. Η κοινωνία, το συλλογικό βιώνεται σαν περιορισμός της ατομικότητας και της ελευθερίας. Έχοντας εχθρική στάση και απέναντι στο κράτος και στους μηχανισμούς τους, ο οπλισμένος δολοφόνος βιώνει την ψευδαίσθηση πως εκείνος μόνο μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του και τις αξίες της Αμερικής. Αναγνωρίζει, μόνο ως ”ίσους” του εκείνους που σαν και αυτόν υποτίθεται είναι ”άξιοι” να ζήσουν και να ανταγωνιστούν τους υπόλοιπους. Οι μετανάστες είναι οι εύκολοι στόχοι για την δικαιολόγηση της ”οικονομικής κατάντιας ” των λευκών που έχουν γαλουχηθεί με την άνω νοοτροπία.

Οι αιρέσεις στην Αμερική

Πέρα απο τα επίσημα δόγματα και θρησκείες στην Αμερική ευδοκιμούν οι αιρέσεις. Σε πολλές περιπτώσεις δεν πρόκειται παρά για επιχειρήσεις με σκοπό την εκμετάλλευση των πιστών και τον προσωπικό πλουτισμό του ”θρησκευτικού ηγέτη” ή ”ιερέα”. Οι οικονομικές διευκολύνσεις και η ελευθερία τέτοιων οργανώσεων κάνουν την δημιουργία αιρέσεων ελκυστικές στα μάτια των κερδοσκόπων. Τι γίνεται όμως όταν ο ιδρυτής τους πέρα απο κερδοσκόπος μπορεί να διασπείρει επικίνδυνες θεωρίες και ερμηνείες μέσα στην κοινωνία;

Η αποθέωση της Άγριας Δύσης.

Κάθε χώρα έχει τα δικά της ιστορικά γεγονότα για τα οποία θεωρείται περήφανη. Οι Αμερικάνοι έχουν θεοποιήσει τους εαυτούς τους μέσα απο την ιστορική συλλογική μνήμη της Άγριας Δύσης. Σκληροτράχηλοι άνδρες, οπλισμένοι, δάμασαν το άγριο τοπίο της Αμερικής, κατέκτησαν αυτή την αχανή ήπειρο και εκδιώξαν τους ”κακούς Ινδιάνους”. Όσο και αν οι γνώσεις μας λένε πως πρόκειται για γενοκτονία φυλών, για τους Αμερικάνους είναι μια ιστορική μνήμη κατακτήσεων. Ο ρόλος του μοναχικού καουμπόι, του πολεμιστή που σπέρνει την δικαιοσύνη σε κάθε τριποδισμό έχει γράψει στην συλλογική μνήμη.

Υπάρχουν μέχρι και σήμερα, τοπικές γιορτές όπου οι ντόπιοι επιδίδονται στην σκοποβολή με αληθινά όπλα, ενώ λίγο πιο πέρα παίζουν παιδιά. Στις παλιότερες εποχές ο  ικανός σκοπευτής ή η σκοπεύτρια ήταν ένα τοπικό είδωλο για το οποίο η κοινότητα ήταν περήφανη και το διαφήμιζε.

Στο κινηματογράφο, ο ήρωας που βάζει κάτω 5, ουσιαστικά αναπαράγει την εικόνα του καβαλάρη με την απίστευτη ικανότητα να πυροβολεί και να σκοτώνει πολλούς ανθρώπους.Η θεοποίηση του άνδρα με το όπλο (και ενίοτε της γυναίκας στην σύγχρονη εποχή) έχει δημιουργήσει μια στερεοτυπική εικόνα για το πως πρέπει να είναι ο άνδρας -υπερασπιστής. Οι αξίες του η υπεράσπιση της γης του, της οικογένειας του, των φίλων του και η σκληρή εκδίκηση που επιφυλάσσει σε όποιον τις  πειράξει έχει περάσει στην καθημερινή ζωή.

Στο στρατό, ο ελεύθερος σκοπευτής είναι παράγωγο του μοναχικού μαχητή -υπερασπιστή απέναντι στο εχθρό. Μόνος του με τα κατάλληλα μέτρα μπορεί να εκτελέσει απο απόσταση πολλούς στόχους και να λάβει μια ξεχωριστή δόξα για αυτό το επίτευγμα. Αυτό το στυλ το έχουμε δει να αναπαράγεται στις μαζικές επιθέσεις.Μια απο τις τραγικότερες επιθέσεις ήταν το 1966 στο Πανεπιστήμιο του Τέξας με 14 νεκρούς και 31 τραυματίες. Ήταν μια απο τις μεγαλύτερες επιθέσεις μέχρι να καταρριφθεί 18 χρόνια αργότερα, το 1984 στο Σαν Ντιέγκο με το περιστατικό που έμεινε γνωστό ως ”Η σφαγή στα McDonald’s” με 21 νεκρούς και 19 τραυματίες.

Η Αμερική και το σύνδρομο του σωτήρα

Η Αμερική, παρότι υπήρξε διστακτική στις αρχές του 20ου αιώνα απέναντι στην συμμετοχή της στους Παγκόσμιους Πολέμους, τελικά έλαβε μέρος σε αυτούς. Από τα μέσα του 20ου αιώνα θέλοντας να ανταγωνιστεί την Σοβιετική Ένωση δε δίστασε να δημιουργήσει για τον εαυτό της ένα μύθο. Το μύθο του σωτήρα από τις δαγκάνες του κομμουνισμού.Μια χώρα που αποθεώνει τον ατομικισμό και ταυτίζει πλήρως την έννοια της δημοκρατίας και της ελευθερίας με αυτόν, δεν μπορούσε να ανεχτεί τις αξίες του κομμουνισμού.

Χωρίς να μπλέξουμε με αναλύσεις των άνω αφηρημένων εννοιών και την σοφιστεία την οποία περιέχουν, πάμε κατευθείαν στο θέμα πως με αυτά ”τα εύσημα” ως υπερασπιστές εμπλέκονται σε πολεμικές συρράξεις αιματοκυλώντας χώρες, ενώ δεν διστάζουν να δείχνουν την υπεροχή τους βασανίζοντας και σκοτώνοντας για διασκέδαση.

Οι περισσότεροι στρατιώτες επιλέγονται απο φτωχές γειτονιές και μειονότητες ώστε να είναι περισσότερο πειθήνια όργανα της στρατιωτικής ιεραρχίας. Τα white trash βρίσκουν ένα εύκολο τρόπο επιβίωσης μέσω του στρατού ο οποίος του δίνει το απαραίτητο prestige.Ο φανατισμός τους και η απρόσκοπτη χρήση των όπλων κάνει πολλούς απο αυτούς κινούμενες μηχανές θανάτου. Σε περίπτωση ψυχολογικού τραύματος κατά την διάρκεια της παραμονής τους στο στρατό ή ακόμα χειρότερα προϋπάρχοντος τραύματος και η ψευδαίσθηση πως αποδίδει δικαιοσύνη μπορεί να τον σπρώξει στο όνομα της Αμερικής να στραφεί ενάντια στην ίδια την κοινωνία που τον περιβάλλει.

Ο ρατσισμός της Αμερικής

Η Αμερική ήταν και παραμένει μια ρατσιστική χώρα, παρά τα τεράστια βήματα που έχει διανύσει τα τελευταία χρόνια. Οι πρακτικές που χρησιμοποιούσαν οι Αμερικάνοι τόσο στο γνωστό νησί Έλις για την εξέταση των μεταναστών όσο και την χρήση, στα σύνορα με το Μεξικό, του γνωστού αερίου Zyclon B την δεκαετία του 1910. Το συγκεκριμένο αέριο χρησιμοποίησαν στην συνέχεια οι ναζί για να εξοντώνουν στους θαλάμους αερίων τους Εβραίους, τους τσιγγάνους, τους ομοφυλόφιλους, τους κομμουνιστές, τα άτομα με αναπηρία..

Οι πρώτοι που υπέστησαν ρατσισμό από τους λευκούς άποικους ήταν οι γηγενείς Αμερικάνοι,οι Ινδιάνοι. Όσοι δεν σφάχτηκαν κατάντησαν αληθινά ανθρώπινα ερείπια. Ζούσαν κάτω απο άθλιες συνθήκες, οι περισσότεροι εθισμένοι στο αλκοόλ. Ακολούθησαν οι Βρωμο -Ελληνες, οι λοιποί Βαλκάνιοι και οι Ιταλοί. Για χρόνια έκαναν χαμαλοδουλειές ή εμπλεκόντουσαν με το οργανωμένο έγκλημα, αφού οι τίμιες και καλοπληρωμένες δουλειές άνηκαν στους λευκούς.

Την ίδια εποχή που έπεφταν κορμιά στην Ευρώπη για την υπεράσπιση της Δημοκρατίας και της Ελευθερίας ενάντια στο ναζισμό, στην Αμερική υπήρχαν στρατόπεδα συγκέντρωσης με τα ίδια σκληρά βασανιστήρια για τους αμερικάνους πολίτες ιαπωνικής ή και ασιατικής καταγωγής. Άλλωστε πολλά χρόνια πριν το Περλ Χαρμπορ, όλοι οι ασιάτες είχαν υποστεί περιορισμούς τόσο στο εμπόριο, στην ιδιοκτησία, στα πολιτικά ή κοινωνικά δικαιώματα τους, στην απόκτηση υπηκοότητας.

Η δουλεία είχε μια μακροχρόνια παρουσία στην Αμερικανική κοινωνία. Παρότι ο εμφύλιος πόλεμος έσπασε τυπικά τα δεσμά της για πολλά χρόνια οι Αφροαμερικάνοι ήταν πολίτες γ’ κατηγορίας. Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’70 οι ρατσιστικές επιθέσεις, οι δολοφονίες και φανερή υποστήριξη σε ακραίες ρατσιστικές οργανώσεις, ακόμα και επίσημων φορέων ήταν μια καθημερινότητα. Σήμερα, παρά την εκλογή Ομπάμα για οχτώ χρόνια, παραμένουν ως πολίτες β’ κατηγορίας. Δολοφονίες Αφροαμερικάνων, άδικες φυλακίσεις, ρατσιστικές επιθέσεις και στερεότυπα επικρατούν ακόμα στην Αμερική.

Η έλευση μεταναστών απο την Λατινική Αμερική από τη δεκαετία του ’70 και η αύξηση τους τα τελευταία 30 χρόνια έχει φέρει την ισπανική γλώσσα σαν την δεύτερη γλώσσα μετά τα αγγλικά στην Αμερική. Έχοντας καταστρέψει τις χώρες τους, ξεζουμίζοντας τον φυσικό πλούτο και εγκαθιδρύοντας δικτατορίες ο Αμερικάνος δεν φαίνεται έτοιμος να αποδεχτεί τις συνέπειες των πράξεων του.

Ο αγώνας κατά της τρομοκρατίας έχει θέσει στο στόχαστρο κάθε επίδοξου μαζικού δολοφόνου τους μουσουλμάνους της Αμερικής. Ενώ εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες με μουσουλμανικό θρήσκευμα έχουν χάσει δικαιώματα και ελευθερίες εξαιτίας του τρομονόμου.

Η επανεμφάνιση ακραίων ρατσιστικών ομάδων οι οποίες βρίσκουν υποστηριχτές μέσα απο το σοβαρό ρεπουμπλικανικό κόμμα δεν είναι ένα φαινόμενο το οποίο μπορεί να περάσει απαρατήρητο. Όταν ο ίδιος Πρόεδρος της Αμερικής ο Τραμπ χρησιμοποιεί ρατσιστικό λόγο και χαϊδεύει τα αυτιά τέτοιων ομάδων πώς είναι δυνατόν να μην οπλίζεται το χέρι ενός πιτσιρικά;

Η οικονομία της Αμερικής υπό κατάρρευση

Μια χώρα που ταύτιζε την αγοραστική της δύναμη με την άσκηση εξουσίας έχεις υποστεί τις τελευταίες δεκαετίες τεράστια οικονομικά πλήγματα. Η μεσαία τάξη της Αμερικής αργοσβήνει και συμπαρασύρεται προς τα κάτω. Οι κατώτερες κοινωνικές τάξεις νιώθουν ακόμα περισσότερο την οικονομική δυσχέρεια και τον αγώνα για την επιβίωση. Είναι εύκολο αυτός ο θυμός της προσωπικής αποτυχίας να οδηγήσει κάποιον να στραφεί εναντίον του πιο ευάλωτου, κατά του μετανάστη, του αλλόθρησκου ή των γυναικών.Η ανεργία, τα πενιχρά επιδόματα, οι ατελείωτες ουρές για αγορά τροφίμων και ειδών πρώτης ανάγκης με κουπόνια δημιουργούν την αίσθηση της ανημπορίας και της απελπισίας σε μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού.

Η πολιτική πόλωση στην Αμερικάνικη πολιτική ζωή

Παρότι, τα δύο μεγάλα κόμματα δεν παρουσιάζουν μεγάλες ιδεολογικές διαφορές σε ότι αφορά καίρια ζητήματα της πολιτικής, όπως η οικονομική ή εξωτερική πολιτική, σε θέματα που αφορούν την κοινωνία οι απόψεις τους αποκλίνουν σημαντικά, δημιουργώντας έντονες αντιδράσεις. Από το μικρότερο ή μεγαλύτερο κοινωνικό κράτος μέχρι το θέμα των εκτρώσεων και των ομοφυλοφίλων τα δύο κόμματα καταφέρνουν σε πολλές πολιτείες να δημιουργούν κλίμα πόλωσης των ψηφοφόρων τους, συμπαρασύροντας και την υπόλοιπη κοινωνία.

Οι πολιτικοί υποδαυλίζουν και συντηρούν στο δημόσιο λόγο τους αυτό το κλίμα πόλωσης καταφεύγοντας σε ακραίους χαρακτηρισμούς, όπως το να ονομάσει κάποιος ”σοσιαλιστή” τον Μπάρακ Ομπάμα ή τον Μπέρνι Σάντερς ως κομμουνιστή.

Το σύστημα ψυχικής υγείας στην Αμερική

Μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού στην Αμερική βρίσκεται εκτός ιατρικής περίθαλψης. Η ψυχική υγεία είναι για τους περισσότερους “έξοδο πολυτελείας” όταν δεν έχει πρόσβαση ακόμα και σε ένα απλό νοσοκομείο σε περίπτωση ασθένειας. Τα άτομα που πάσχουν χωρίς την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή και παρακολούθηση μπορεί να εμφανίσουν αποκλίνουσες συμπεριφορές και να γίνουν επικίνδυνα για τον εαυτό τους και τους γύρω τους. Πολλοί μαζικοί δολοφόνοι έπασχαν από ψευδαισθήσεις μεγαλείου, ήταν μανιοκαταθλιπτικοί ή έπασχαν απο σχιζοφρένεια χωρίς να παρακολουθούνται απο ψυχολόγους ή ψυχιάτρους.

Η Αμερική θα συνεχίζει να υφίσταται τέτοιες επιθέσεις αν δεν καταφέρει να αναδιαρθρώσει τις κοινωνικές σχέσεις μεταξύ των διαφόρων εθνοτήτων και κοινωνικών ομάδων. Αν δεν καταφέρει να πετύχει την κοινωνική συνοχή όχι κατά όνομα αλλά στην πράξη. Αν δεν αφήσει πίσω της ένα χρεοκοπημένο οικονομικό σύστημα που οδηγεί σε κοινωνικές συγκρούσεις. Αν δεν καταφέρει να διαλυσει τον σκοταδισμό των θρησκειών κι αιρέσεων με την εκπαίδευση.