Η μαγειρική ως θέαμα και τα γαλόνια της εκμετάλλευσης

Έπεσα από τα σύννεφα όταν έμαθα ότι το περιστατικό με τα βασανιστήρια στον 19χρονο μάγειρα έγιναν στο εστιατόριο του Μποτρίνι. Τόσα χρόνια στην τηλεόραση βλέπαμε έναν πράο, φιλήσυχο άνθρωπο που το μόνο που τον ενδιέφερε ήταν η αξιοπρέπεια των μαγείρων που δούλευαν μαζί του. Σίγουρα θα προκάλεσε ο άλλος. Εκεί περίπου κατέληξαν οι σοφοί τηλεμάγειρες. Ξέρετε, αυτοί που ξαφνικά έχουν μεγαλύτερη αναγνωρισιμότητα από τραγουδιστές και ηθοποιούς. Δεν έχω δει ποτέ μου το Μάκη Δημάκη που λένε ότι πουλάει, αλλά ξέρω με λεπτομέρειες την πορεία του Πετρετζίκη και του Σκαρμούτσου. Δεν ξέρω ούτε ένα τραγούδι της Πάολα, αλλά ξέρω τα signature plates του εστιατορίου του Ιωαννίδη. Βλέπετε, η μαγειρική έγινε θέαμα. Και ως τέτοιο έχει τους δικούς της κανόνες. Αρένα.

Η τόσο έντονη τηλεοπτικοποίηση της μαγειρικής έκανε χιλιάδες νέους να στραφούν εκεί, περιμένοντας να τους ανοίξει η πόρτα ενός ριάλιτι και μετά ενός εστιατορίου και μετά να ζήσουν το όνειρό τους. Μάλλον περισσότεροι νέοι οραματίζονται το μέλλον τους ως μάγειρες παρά ως μπασκετμπολίστες, τραγουδιστές, ηθοποιοί, γιατροί ή δικηγόροι. Μαζί με τα όνειρα, το θέαμα της μαγειρικής άνοιξε διάπλατα και τους δρόμους της εκμετάλλευσης, της απάνθρωπης εργασίας στα όρια της δουλείας. Ίσως πάντα έτσι να ήταν οι κουζίνες. Άλλωστε, πολλοί παρομοιάζουν την ομάδα μιας κουζίνας με στρατό και δεν είναι τυχαίο που ο αρχηγός της ονομάζεται Chef. Αυτό το χαρακτηριστικό αποτελούσε πάντα και την δικαιολογία για την οποία οι άνδρες ήταν οι διασημότεροι σεφ: Οι γυναίκες δεν μπορούν να ανταποκριθούν στα απαιτούμενα καθήκοντα. Λες και υπάρχει ισότητα των φύλων σε άλλους εργασιακούς χώρους. Αλλά τέλος πάντων. Αυτό είναι άλλο θέμα.

Εκκολαπτόμενοι και νέοι μάγειρες όχι απλά αποδέχονται το καθεστώς εκμετάλλευσης, αλλά το θεωρούν και παράσημο. Το γεγονός ότι επιβιώνουν μέσα σε τέτοιους χώρους είναι για αυτούς επιτυχία αντίστοιχη με το να κερδίσεις reality επιβίωσης. Θεωρείται πια δεδομένο και αυτονόητο ότι θα έχεις κάθε αφεντικό ή υποαφεντικό να ουρλιάζει πάνω στο κεφάλι σου γιατί το φιλέτο δεν είναι medium rare ή γιατί δεν πόσαρες σωστά το αυγό.

Η δημιουργία της κουλτούρας της εργατικότητας δεν είναι νέο φαινόμενο. Ωστόσο, όταν συνδυάζεται με τις επιταγές του θεάματος και την αισθητική των σύγχρονων μέσων είναι απλά το απαραίτητο συμπλήρωμα στις υπόλοιπες αξίες της σύγχρονης κοινωνίας μας: ανταγωνιστικότητα, ατομικισμός, αριστεία, ευελιξία, ανέλιξη. Πόσο συχνά ακούμε τελευταία ανθρώπους να μιλάνε με υπολανθάνουσα περηφάνεια για το πόσες υπερωρίες έκαναν και πόσες περισσότερες ώρες χάρισαν στα αφεντικά τους;

Δεν είναι τραγικό, ούτε απορίας άξιο ότι ο συγκεκριμένος εργαζόμενος βρήκε και θα βρει απέναντί του τους μεγαλομάγειρες. Εκείνο που σε κάνει να ανατριχιάζεις είναι η ευκολία που θα τον κρεμάσουν οι «συνάδελφοί» του,  διεκδικώντας κι εκείνοι τη δική τους ευκαιρία να τους εκμεταλλευτούν μέχρι να χάσουν κάθε ίχνος αξιοπρέπειας ώστε να βάλουν το γαλόνι της σκλαβιάς στη λευκή τους ποδιά. Έτσι είναι. Αν χάσεις τα ταξικά γυαλιά σου, αφεντικά και εργάτες γίνονται σούπα που τρώγεται μόνο καυτή.