“Τα βρικολακιασμένα μορμολύκεια” και “οι αμοιβάδες του Περισσού” – Ο θερμός Αύγουστος της ΕΣΣΔ το ’91 και η επίθεση του αστικού τύπου στο ΚΚΕ

Συμπληρώθηκαν χθες 28 χρόνια από το αποτυχημένο κίνημα της λεγόμενης Κρατικής Επιτροπής Σωτηρίας ενάντια στον Γκορμπατσόφ, που έμεινε γνωστό ως “πραξικόπημα του Αυγούστου”. Έχουμε ήδη αναφερθεί αναλυτικά από εδώ για τη σημασία των γεγονότων αυτών ως καταλύτης εν τέλει στη διάλυση της ΕΣΣΔ, υπάρχει όμως και μια άλλη πτυχή, σχετικά με την επίδρασή τους στην εσωτερική πολιτική αντιπαράθεση της Ελλάδας. Πιο συγκεκριμένα τα τεκταινόμενα στη Σοβιετική Ένωση θεωρήθηκαν από την εγχώρια αστική τάξη ως ένα ακόμα βέλος στη φαρέτρα της εναντίον του ΚΚΕ, το οποίο βέβαια εκείνη την περίοδο περνούσε τη βαθύτερη κρίση της ιστορίας του, έχοντας βγει πριν λίγους μόλις μήνες από τη διάσπαση του ενιαίου Συνασπισμού. Η αστική τάξη και οι οργανικοί της διανοούμενοι, θεωρούσαν πως η τραγική για το κομμουνιστικό κίνημα διεθνής συγκυρία ήταν η χρυσή ευκαιρία να ξεμπερδεύουν μια και καλή με το ΚΚΕ, αφού έβλεπαν πως αυτό εξακολουθούσε να αντιστέκεται στην αυτοκατάργησή του ή  στη μετατροπή του σε ένα ακίνδυνο, σοσιαλδημοκρατικής κοπής μόρφωμα, όπως συνέβαινε την ίδια εποχή με πλείστα όσα αδελφά του κόμματα στην Ευρώπη και αλλού. Σχετικά με το το πραξικόπημα του Αυγούστου, η στάση του κόμματος ήταν ιδιαίτερα μετριοπαθής και προσεχτική, σε μια εποχή μάλιστα που η άμεση πληροφόρηση μιας συγκεχυμένης κατάστασης δεν ήταν καθόλου εύκολη. Ο Ριζοσπάστης της 20.8 κυκλοφόρησε με το πρωτοσέλιδο:

«ΕΣΣΔ – Αγωνία για τις εξελίξεις – Το βλέμμα της ανθρωπότητας στραμμένο στη Μόσχα», ενώ μέσα στο φύλλο αναφερόταν πως: “Η γενική γραμματέας του ΚΚΕ Αλέκα Παπαρήγα δήλωσε ότι το κόμμα θα εκτιμήσει την κατάσταση με βάση δύο κριτήρια: Κατά πόσο θα διατηρηθούν οι δομές του σοσιαλισμού και η διατήρηση της ΕΣΣΔ ως Ενωσης Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών.

Στο ερώτημα: «Ο κ. Μαΐλης χαρακτήρισε θετικές τις εξελίξεις στην ΕΣΣΔ. Εσείς αποφύγατε το χαρακτηρισμό θετικές», η κ. Παπαρήγα απάντησε ότι αν ισχύσουν τα δύο κριτήρια που είχε προαναφέρει, τότε οι εξελίξεις «θα είναι προς όφελος και του λαού της ΕΣΣΔ και του κόσμου”.

Αυτή τη στάση ο αστικός τύπος δε δίστασε να τη διαστρεβλώσει με τον πιο χυδαίο τρόπο, εξαπολύοντας μια ακόμα επίθεση ωμού αντικομμμουνισμού με εκφράσεις πολύ πέρα από οποιοδήποτε είδος στοιχειώδους κοσμιότητας. Το γεγονός πως στην επίθεση αυτή πρωτοστάτησαν κατά τα λοιπά αξιοσέβαστοι άνθρωποι του πνεύματος, δείχνει τη σημασία που απέδιδε η αστική τάξη στην προπαγανδιστική επιτυχία αυτής της εκστρατείας. Τα αποσπάσματα που ακολουθούν παρατίθενται από το βιβλίο του Αλέκου Κουτσούκαλη “Το χρονικό μιας τραγωδίας 1945-1949”, όπου αποδίδονται με θετική χροιά, δείγμα των αλλοπρόσαλλων πολιτικών απόψεων που σε πολλά σημεία του βιβλίου διατυπώνει ο συγγραφέας, παλιός κομμουνιστής και πολιτικός πρόσφυγας στην Τασκένδη, που υπέκυψε στη γοητεία της “λαθολογίας” και της “ανίκανης ηγεσίας” σε μεταγενέστερα χρόνια:

Είναι χαρακτηριστικά τα λόγια του καθηγητή του Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης Δ. Ν. Μαρωνίτη για τη στάση αυτή της ηγεσίας του ΚΚΕ:

“Ανεξίτηλο όνειδος της κομματικής μας ζωής θα πρέπει εφεξής να θεωρείται η σταλινική στάση της ηγεσίας του, λειψού πια και κολοβού, ΚΚΕ απέναντι στο τριήμερο πραξικόπημα. Προέχει το θριαμβικό χαμόγελο της Αλέκας Παπαρήγα μπροστά στις τηλεοπτικές κάμερες εκείνην την αποφράδα Δευτέρα (οι περίφημες δηλώσεις της και το όψιμο παραλήρημά της αποτελούν επεξηγηματικό υπόμνημα στην ανατριχιαστική αυτή φυσιογνωμική αποκάλυψη). Μιμούμενος τη διάδοχό του, έλαμπε από αμήχανη ευφορία ο Χαρίλαος Φλωράκης, όταν κατά την έξοδό του από το πρωθυπουργικό μέγαρο αρνήθηκε στους δημοσιογράφους κάθε σχετικό σχόλιο και τους παρέπεμψε στη βραδινή τηλεοπτική του συνέντευξη στη δύσαρθρη Άννα της ΕΤ 2 (τα όσα ανήκουστα είπε και βεβαιώνουν το κύρος της παροιμίας που θέλει τον αράπη μαύρο ακόμα και όταν γίνουν κατάλευκα τα σγουρά του μαλλιά). Η παράσταση συμπληρώθηκε με τις ομόλογες προκλητικές δηλώσεις επιτελών του κόμματος, με τις διαδοχικές κουτοπόνηρες ανακοινώσεις του Πολιτικού Γραφείου, με τα δελτία ειδήσεων του λογοκριμένου “902”, με την καταστατική καταδίκη του διευθυντή και πολλών συντακτών του “Ριζοσπάστη”, επειδή τόλμησαν να υπερασπιστούν την πολιτική και επαγγελματική τους αξιοπρέπεια. Προτείνω όλα αυτά τα ντοκουμέντα, και τα εξ ανάγκης συμπληρωματικά παρελειπόμενά τους, να συγκροτήσουν έντυπο φάκελο προς ιστορική χρήση του παρόντος και του άμεσου μέλλοντος (“Το Βήμα”, 1 Σεπτέμβρη 1991).

Ο Νίκος Πολίτης στο άρθρο του στο “Βήμα” της 1ης Σεπτεμβρίου 1991 με τον τίτλο “Τραγικοί σαρκασμοί” γράφει:

“Σαπίζουν τα μυαλά και χαίνουν τα στόματα από κατάπληξη, ευφροσύνη και θαυμασμό, αυτών που διαβάζουν και μελετούν -ακόμη κι εκείνων που μόλις συλλαβίζουν-, τις θέσεις και τις ανακοινώσεις του Πολιτικού Γραφείου (της ΚΕ του ΚΚΕ), τις σχετικές με τα τελευταία συνταρακτικά γεγονότα. Θέσεις διαφωτιστικές και ανακοινώσεις στοχαστικές που χαρακτηρίζουν “θετική” την επέμβαση των τανκς και “πατριωτική” την παρέμβαση του στρατού στα προδοτικά ολισθήματα σύμπαντος του ρωσικού λαού και της διεφθαρμένης ηγεσίας του, προς την άβυσσο του αμερικανοφασισμού και το βάραθρο του καπιταλισμού. Πράγματι, ποιοι άλλοι εξόν από τους μονολιθικούς και αμετακίνητους φωστήρες της Κεντρικής Επιτροπής του, θα μπορούσαν να αναλύσουν με τόση διαύγεια το σοβιετικό πρόβλημα, να διαπιστώσουν με τέτοια κρίση τις αιτίες του, να εξηγήσουν με τόση απλότητα τις αφορμές του και να υποδείξουν με τέτοια γνώση τη λύπη του; Δεν υπάρχουν άλλοι. Εκτός κι αν συμπεριλάβουμε στους “λύτες” και μερικά βρικολακιασμένα μορμολύκεια, που ξεπροβάλλουν τα μεσάνυχτα κι εκπέμπουν από δικό τους τηλεοπτικό κανάλι όσες άρες μάρες και κουκουνάρες έχουν απομείνει στο φυραμένο μυαλό τους. Όπερ άτοπον.

Χαράς ευαγγέλια λοιπόν, γιατί δεν υπάρχει αμφιβολία πως το άστρο που θα οδηγήσει μια προσεχή ρωσική αποστολή για ανακάλυψη σωτήρων, θα σταθεί πάνω από το σφυροδρέπανο του Περισσού, συμπληρώνοντας έτσι το σύμβολο της κομμουνιστικής θρησκείας. Εκεί ενδημούν οι πανδαήμονες κεφαλές με τις πύρινες γλώσσες της σοφίας πάνω στην καράφλα τους. Κι εκεί φρουρούν οι γερασμένες Εστιάδες την κρύα στάχτη της πίστης τους. Αλλά κι εκεί εκθέτονται τα μοναδικά και περιούσια απολιθώματα της παλαιοτεταρτογενούς υποπεριόδου της τεταρτογενούς διαπλάσεως της γης ή, πιο απλά, της πλειστοκένου εποχής του ελληνικού κομμουνισμού.

Μα και βέβαια σαρκάζουμε! Αλλά πώς αλλιώς; Γίνεται να σοβαρευτούμε, όταν η γελοιότητα είναι τέτοιας ολκής και η ανοησία τέτοιου δυσθεώρητου ύψους; Τι στοχαστικό να πεις και τι παραινετικό να μολογήσεις για πολιτικές ανοησίες και κομματικές ασυναρτησίες, που δε δικαιώνονται με κανένα Θεό και που απορρίπτονται ακόμα και από μυαλό λεβίθας; Τι επιχειρηματολογία να αντιτάξεις σε κείνους που τα γεγονότα δεν τους πείθουν, που παραβλέπουν τα συμβαίνοντα, που διαστρέφουν την πραγματικότητα και αγνοούν τα δεδομένα; Και τι συλλογισμούς να αντιπαραθέσεις σε τυφλούς τα τ’ ώτα, τον τε νουν, τα τ’ όμματα;

Εκατομμύρια Ρώσοι και Ρωσίδες έχουν ξεσηκωθεί και σαρώνουν την εβδομηντάχρονη κομμουνιστική τυραννία, το σύμβολο αυτό της πιο οικτρής πολιτικής αποτυχίας, το παράδειγμα αυτό της στυγνότερης βίας και τυραννίας, το “μοντέλο” αυτό της πείνας, της στέρησης, της κακομοιριάς και της μιζέριας. Και οι αμοιβάδες του Περισσού καμώνονται πως δε βλέπουν”.

Ο Μάριος Πλωρίτης σε άρθρο του στο “Βήμα”, 27 Οκτωβρίου 1991, με τον τίτλο “Ποιος κοροϊδεύει ποιον;” γράφει:

“Όσο για τους (καπα)κόκκινους προέδρους, έχουν χρόνια και χρόνια δείξει πως το “είπα-ξείπα” είναι το πιο επιστημονικό “πιστεύω” του “επιστημονικού-υπαρκτού σοσιαλισμού”. Και μόνη η φράση της προεδρίνας τους, “όταν μιλάει δημόσια το ΚΚΕ, δε λέει ποτέ ψέματα” (17.10), φτάνει για να δείξει πως την ιδεολογία την έχουν υψώσει σε συνώνυμο της ψευδολογίας. Εφ’ ω και κατακεραυνώνουν την “αστική λατρεία του χρήματος”, αλλά ταυτόχρονα δε διστάζουν να τρυγάνε κάπου 900.000 δολάρια από την ΕΣΣΔ (μόνο για το 1987) και δεν περιφρονούν διόλου τις “αστικές μπίζνες” (με τον ιδιοκτήτη τους “Transorient Shipping Company”), ξοδεύοντας δεκάδες εκατομμύρια δολάρια, που “έτυχε να βρίσκονται στα χέρια της ΚΕ του ΚΚΣΕ ή των αρχιερέων του” (βλ. και σχετικά άρθρα του Ν. Μαράκη, “Βήμα”, 15.9, 6 και 13.10.1991).