Γιώτα Λύδια, μια κρυφή επιθυμία του Γιώργου Σικελιώτη

Ο Γιώργος Σικελιώτης υπήρξε από τους σημαντικότερους Έλληνες ζωγράφους και χαράκτες. Γεννήθηκε στη Σμύρνη στις 4 του Φλεβάρη 1917 και έφυγε από τη ζωή στις 4 του Σεπτέμβρη 1984. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην Καισαριανή. Ο Γιώργος Σικελιώτης υπήρξε δημιουργός μιας τέχνης που εμπνεύστηκε από τον απλό άνθρωπο, μιλάει γι’ αυτόν και σ’ αυτόν απευθύνεται.

Σπούδασε στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών με δασκάλους τον Κωνσταντίνο Παρθένη και το Σπυρίδωνα Βικάτο (1935 – 1940). Μέχρι την πρώτη του ατομική έκθεση (1954), συμμετείχε σε αρκετές ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Ο Γ. Σικελιώτης έζησε και εργάστηκε για μεγάλα χρονικά διαστήματα ζωγραφίζοντας στην Αγγλία και στη Γαλλία.

Ο αλβανικός πόλεμος, στον οποίο πήρε μέρος, οι ανάπηροι, η κατοχή, τα καμένα χωριά, η πείνα, η Εθνική Αντίσταση και οι ήρωές της θα εμπνεύσουν τον Γιώργο Σικελιώτη και θα προσανατολίσουν θεματολογικά και αισθητικά την τέχνη του. Με το μολύβι, με το κάρβουνο, με το πενάκι θα σχεδιάσει μορφές, σκηνές, γεγονότα από την καθημερινή ζωή και πάλη του ανθρώπου.

Ο ζωγράφος και χαράκτης Γιώργος Σικελιώτης

Μία από τις επιθυμίες του μεγάλου ζωγράφου και χαράκτη Γιώργου Σικελιώτη, που έφυγε από τη ζωή σαν σήμερα, έμεινε ανεκπλήρωτη. Ήταν μια επιθυμία που καλά καλά δεν γνώριζε ίσως ούτε το στενό του περιβάλλον…

Η Γιώτα Λύδια είναι μια από τις μεγαλύτερες ερμηνεύτριες του λαϊκού μας τραγουδιού, με σαραντάχρονη δισκογραφική παρουσία. Ανήκει στη γενιά που διαδέχτηκε τις μεγάλες τραγουδίστριες του ρεμπέτικου. Τραγούδησε τραγούδια πολλών σπουδαίων δημιουργών του ρεμπέτικου και του λαϊκού, αθάνατα στο πέρασμα του χρόνου. Ξεχωριστή στιγμή στην πλούσια διαδρομή της είναι η συνεργασία της με τον Μίκη Θεοδωράκη. Η Γ. Λύδια ερμηνεύει κομμάτια από «Το τραγούδι του νεκρού αδερφού» όπως «Κοιμήσου αγγελούδι μου», «Μελαχροινή μου κοπελιά» και άλλα. Η Γιώτα Λύδια εκτός από την υπέροχη φωνή της («φωνή συγκλονιστική, γεμάτη τέχνη», την είχε χαρακτηρίσει ο Μπαγιαντέρας) ξεχωρίζει κι από το γεγονός ότι έγινε διάσημη κυρίως από τους δίσκους της, μιας και οι εμφανίσεις της στα λαϊκά κέντρα ήταν ελάχιστες.

Γιώτα Λύδια, μια μεγάλη κυρία του λαϊκού τραγουδιού

Η επιθυμία του Γιώργου Σικελιώτη ήταν να ζωγραφίσει την Γιώτα Λύδια. Το εκμυστηρεύτηκε ο ίδιος στον αξέχαστο δημοσιογράφο και ερευνητή-μελετητή του λαϊκού τραγουδιού Πάνο Γεραμάνη, τον χειμώνα του 1981, στο Χαλάνδρι, όπου είχαν βρεθεί με φιλική συντροφιά:

«Κουτσοπίνοντας και συζητώντας ο Γιώργος Σικελιώτης, βαθιά συναισθηματικός άνθρωπος, ζήτησε να ακούσει μουσική. Του προτείναμε να διαλέξει ανάμεσα σε κλασική μουσική ή κάτι από έντεχνα ελληνικά. Χαμογέλασε και απάντησε αρνητικά σ’ αυτή την πρόταση. Είπε χαρακτηριστικά ο Σικελιώτης: «Ακούω κλασικά κομμάτια, αλλά κλασικά λαϊκά ελληνικά τραγούδια». Είχε και συγκεκριμένες προτιμήσεις ο μεγάλος ζωγράφος. Ήθελε δύο – όχι γνωστά – κομμάτια του Καζαντζίδη και του Γαβαλά. Δεν σταμάτησαν όμως εκεί οι προτιμήσεις του. Ζήτησε να βάλουμε στο πικ-απ και δυο κομμάτια με τη Γιώτα Λύδια. Έδωσε και τους τίτλους, μάλιστα, ο Γιώργος Σικελιώτης: «Πανικός» και «Πες μου γιατί». Αφού τελείωσε η ακρόαση, ο μεγάλος χαράκτης μου είπε: «Θέλω πάρα πολύ να βρω τη Γιώτα Λύδια και να της προτείνω να την ζωγραφίσω. Πιστεύω ότι προσφέρεται για μια θαυμάσια προσωπογραφία. Έχει μια παράξενη ομορφιά και μια γλυκύτητα στο πρόσωπό της. Αν την συναντήσεις και δέχεται να την ζωγραφίσω μπορείτε να έρθετε στο ατελιέ μου στην Καλλιθέα. Μου αρέσει ακόμη και για έναν άλλο λόγο η Γιώτα Λύδια. Γιατί τραγουδάει χορευτικά τραγούδια. Και όπως ξέρεις, οι λαϊκοί χοροί με εμπνέουν πολύ όταν ζωγραφίζω», θυμάται ο Πάνος Γεραμάνης.

Γιώτα Λύδια, “Πες μου γιατί” (Στράτου Ατταλίδη – Κώστα Βίρβου):

Η συνάντηση που επιθυμούσε ο μεγάλος ζωγράφος δεν πραγματοποιήθηκε γιατί εκείνη την εποχή η Γιώτα Λύδια βρισκόταν για συναυλίες στο εξωτερικό. Στη συνέχεια αρρώστησε ο Γ. Σικελιώτης και η μεγάλη τραγουδίστρια «έχασε μια ανέλπιστη γι’ αυτήν ευκαιρία να φιγουράρει το πορτρέτο της ανάμεσα στο «Σπίτι του Σαίξπηρ», τον «Ποντιακό χορό», την «Κόρη της Λατέρνας», τον «Άγγελο Εθνεγέρτη» και τόσα άλλα έργα του Γιώργου Σικελιώτη».

Ο Πάνος Γεραμάνης δημοσιοποίησε την επιθυμία του μεγάλου ζωγράφου σε συνέντευξη που πήρε από τη Γιώτα Λύδια, το 1989, για την εφημερίδα «Τα Νέα» όπου εργαζόταν. Μαζί με άλλες συνεντεύξεις – ντοκουμέντα από το «Αρχείο των Νέων» κυκλοφόρησε σε έκδοση που διανεμήθηκε με την εφημερίδα, πολλά χρόνια αργότερα. Όπως σημειώνει ο ίδιος: «Η Γιώτα Λύδια ένιωσε ιδιαιτερα θλιμμένη όταν την πληροφορήσαμε ότι ο μεγάλος ζωγράφος και χαράκτης Γιώργος Σικελιώτης ήθελε να ζωγραφίσει το πορτρέτο της. Κρίμα – είπε – που χάθηκε τόσο γρήγορα ένας σημαντικός άνθρωπος της τέχνης. Πώς μπορούσα να φανταστώ ότι ο Γιώργος Σικελιώτης άκουγε τα τραγούδια μου;»…