902 – H πολυκύμαντη πορεία ενός ραδιοτηλεοπτικού συντρόφου

Μπορεί ο Ριζοσπάστης να είναι ο “καθημερινός σας σύντροφος”, όπως λέει και το σχετικό σύνθημα, αλλά για δύο περίπου δεκαετίες, είχε ένα “σιαμαίο αδερφάκι”, το ραδιοτηλεοπτικό σταθμό του 902, ο οποίος πήρε το όνομά του, από τη συχνότητα στην οποία εξέπεμπε στα ερτζιανά, κρατώντας ή μετεξελίσσοντας αυτό το όνομα μέχρι και σήμερα, αν και χωρίς το αναχρονιστικό “αριστερά στα fm”, που παρέπεμπε αφενός στο ραδιόφωνο, αφετέρου στην περίοδο του ενιαίου συνασπισμού κι ένα διαφορετικό πολιτικό κλίμα. Ο σταθμός ξεκίνησε με σχετικά καλούς οιωνούς, η ίδρυσή του συνέπεσε με τη λεγόμενη “άνοιξη” της ιδιωτικής ραδιοφωνίας και τηλεόρασης, μετά την ψήφιση της “απελευθέρωσης” των συχνοτήτων και της ιδιοποίησής τους από ιδιώτες. Θεωρητικά θα μπορούσε να σταθεί ως το αντίπαλο δέος απέναντί τους, έπεσε όμως θύμα της κρίσης του κομμουνιστικού κινήματος διεθνώς και της κρίσης του ΚΚΕ ειδικότερα, με τη διάσπαση του ’91 να έχει άμεσο αντίκτυπο στα οικονομικά του ΚΚΕ, επιφέροντας αρκετές περιπέτειες στα περιουσιακά του στοιχεία, που τυπικά ανήκαν σε συγκεκριμένα πρόσωπα κι όχι στο κόμμα.

Μια από τις ιδιαίτερες στιγμές αυτής της πρώτης περιόδου, που αποτυπώνει και το διαφορετικό πολιτικό κλίμα της εποχής, ήταν η ζωντανή μετάδοση των εργασιών του 13ου συνεδρίου του ΚΚΕ και ο σχολιασμός – συζητήσεις των εξελίξεων στο στούντιο, όπου κεντρικός παρουσιαστής μεταξύ άλλων ήταν ο Παύλος Τσίμας, ο πρώτος διευθυντής του σταθμού, αλλά και από τους πρώτους που τον εγκατέλειψαν για να κάνει καριέρα.

Τα επόμενα χρόνια, ο τηλεοπτικός 902 ακολούθησε μια δύσκολη, ανηφορική πορεία, η οποία καθοριζόταν πρωτίστως από τα πενιχρά οικονομικά μέσα, με συνέπεια κάποιες αμφιλεγόμενες πλην σχεδόν υποχρεωτικές επιλογές, όπως οι διαφημίσεις τελεμάρκετινγκ ή η μετάδοση των κληρώσεων κάποιων τυχερών παιδιών του ΟΠΑΠ για ένα διάστημα, οι οποίες μπορεί να χτυπούσαν άσχημα στο μάτι πολλών τηλεθεατών ήταν όμως αναγκαίο κακό για την επιβίωση του σταθμού. Αποδείχτηκε πολλές φορές και με διάφορες αφορμές ότι η καλή, ποιοτική τηλεόραση είναι ένα ακριβό “άθλημα” με αρκετές απαιτήσεις προκειμένου να γίνουν καλές και ευπαρουσίαστες παραγωγές. Παρόλαυτα, υπήρξαν πολλές καλές στιγμές και εκπομπές που αποτελούσαν όαση, ξεχωρίζοντας στο άνυδρο τηλεοπτικό τοπίο, προβάλλοντας μία διαφορετική πρόταση κυρίως στον πολιτισμό, σε πεδία όπως η ιστορία της τέχνης και η λαογραφία και φυσικά η ενημέρωση, με πλήρες ρεπορτάζ από χώρους δουλειάς και σημαντικές κινητοποιήσεις – όπως ο πολύμηνος αγώνας των απεργών της Χαλυβουργίας – που δεν μπορούσε να βρει κανείς σε κάποιο άλλο κανάλι.

Κορυφαία στιγμή ήταν πιθανότατα η αφιλοκερδής παραχώρηση των συχνοτήτων του σταθμού στους δημοσιογράφους της ΕΡΤ μετά το μαύρο της κυβέρνησης Σαμαρά, και το τρολάρισμα στην DIGEA που έριχνε το σήμα του σταθμού όταν αναμετέδιδε το πρόγραμμα της ΕΡΤ, εκτελώντας την κυβερνητική εντολή.

Αντίστοιχη διαδρομή είχε ο ραδιοφωνικός 902, με πολλές αξιόλογες εκπομπές, πλήρη ενημερωτική πρωινή ζώνη, συνεργασίες με πολλά ονόματα – έκπληξη, όπως πχ τον Πουλικάκο να αφηγείται αστυνομικές ιστορίες, και με φανατικό κοινό ακόμα κι ανάμεσα στους ταξιτζήδες που συντονίζονταν για να ακούσουν ρεμπέτικα τις μεταμεσονύχτιες ώρες. Ακόμα κι ο Κουφοντίνας διηγείται στο βιβλίο του πως άκουγε ριζίτικα στον 902, το διάστημα που κρυβόταν στο Αγκίστρι προτού παραδοθεί στις αρχές. Τα οικονομικά προβλήματα γονάτισαν τον τηλεοπτικό 902 που παρήγαγε αντικειμενικά πιο ακριβό προϊόν, και συμπαρέσυραν και το ραδιοφωνικό, με την εξαίρεση του 904 αριστερά στα fm, που εδρεύει στη Θεσσαλονίκη κι εκπέμπει ακόμα υπό διαφορετικές συνθήκες. Ειδικά το κενό που άφησε η απώλεια του ραδιοφωνικού 902 είναι αισθητό και δυσαναπλήρωτο, όσο κι αν γίνονται σημαντικές προσπάθειες να καλυφθεί πχ με το web radio του ΠΑΜΕ.

Η λύση που επιλέχθηκε τότε ήταν προφανώς ένας επώδυνος συμβιβασμός, με γνώμονα το συμφέρον των εργαζομένων, ώστε να μη χάσουν τα οφειλόμενα, και να αποζημιωθούν για την απόλυσή τους, μέχρι το τελευταίο ευρώ που δικαιούνταν. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε, πως σύσσωμο σχεδόν το προσωπικό του σταθμού τοποθετήθηκε τότε δημόσια για το κλείσιμο του 902, ενάντια στη γραμμή διάφορων αυτόκλητων υπερασπιστών τους, που είχαν μυριστεί ψωμί για πολιτική αξιοποίηση του ζητήματος.

Ο 902 απέκτησε όψιμα πολλούς “φίλους” που ως τότε χλεύαζαν το περιεχόμενο και την πολιτική του γραμμή. Κάποιοι μάλιστα υπέθεσαν πως θα μπορούσαν να τον βάλουν στο χέρι, βαφτίζοντάς τον “σταθμό της Αριστεράς” που θα έπρεπε να παραμείνει σε…”αριστερά χέρια”. Τελικά ο σταθμός με τον εξοπλισμό και τη συχνότητά του πουλήθηκε σε ιδιώτη και μικρή σημασία έχει το πρόσωπο του αγοραστή ή το καθεστώς της μεταπώλησης, όσο κι αν κάποιοι προσπάθησαν να εκμεταλλευτούν αυτά τα στοιχεία για να δημιουργήσουν εντυπώσεις λες και στην αγορά υπάρχουν καλοί και κακοί καπιταλιστές, κατά το “καλές (αριστερές) και κακές (δεξιές) κυβερνήσεις”.

Το ΚΚΕ άντλησε τα δικά του διδάγματα από τη θετική και αρνητική του πείρα σχετικά με μια σειρά ζητήματα – που δεν μπορούν να αναλυθούν εδώ: Από τη σχέση με τους εργαζόμενους, που αμείβονταν ως το τέλος με τις συλλογικές συμβάσεις του κλάδου τους ως και τους κινδύνους που περιέχει αντικειμενικά η δραστηριότητα σε αυτό το χώρο, ακόμα κι αν δεν πρόκειται για μια τυπική καπιταλιστική επιχείρηση, αλλά για ένα κομματικό μέσο, που δεν παύει ωστόσο να λειτουργεί σε αστικό περιβάλλον και με όρους αγοράς.

Ο 902 άφησε ένα μεγάλο κενό στο κομμάτι της ενημέρωσης, δεν έπαψε ποτέ να υφίσταται όμως, αξιοποιώντας σύγχρονες τεχνολογικές δυνατότητες – στις οποίες το ΚΚΕ είχε πρωτοπόρα δράση και παρουσία από τη δεκαετία του ’90. Συνεχίζει να υπάρχει με τη μορφή του ενημερωτικού πόρταλ, ενός πολύτιμου εργαλείου, που κράτησε το ιστορικό πια όνομα, και συμβολίζει τη συνέχεια.

Δείτε εδώ όλες τις αναρτήσεις του αφιερώματος της Κατιούσα στα 100 χρόνια του ΚΚΕ και τα 50 χρόνια της ΚΝΕ