Μορφές του ΚΚΕ και των ταξικών αγώνων – Γιώργος Καλιανέσης, Σπύρος Σκεύης
Σε έναν πόλεμο πολλές αποφάσεις είναι σκληρές και ο ΔΣΕ έπρεπε να εξασφαλίσει το αρραγές του μετώπου και να εκκαθαρίσει την εσωτερική αντίδραση. Σε καμία περίπτωση όμως, δε διαπράχθηκαν εγκλήματα εναντίον των κατοίκων των χωριών. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι οι κάτοικοι του Λια ακολούθησαν τον ΔΣΕ στην υποχώρησή του…
Συνεχίζουμε την αναφορά σε λιγότερο γνωστές μορφές του ΚΚΕ και των αγώνων του.
Επέλεξα 2 Ήρωες. Η πορεία τους στα δύσκολα χρόνια της δεκαετίας του 1940, τους έφερε κοντά. Είναι συνεργάτες και σύντροφοι στο λιγότερο γνωστό (σε σχέση με Γράμμο και Βίτσι) έπος της Μουργκάνας (όρη Τσαμαντά στην Θεσπρωτία). Είναι ο Γιώργης Καλιανέσης (Μεσσήνης) και ο Σπύρος Σκεύης.
Πολυβολείο του ΔΣΕ στη Μουργκάνα (Πηγή Ατραπός)
Ο αγώνας του ΔΣΕ προσέλκυσε το ενδιαφέρον πολλών.. Μπορούσε να αποφύγει το ενδιαφέρον του αμερικανικού κινηματογράφου; Φυσικά και όχι, αφού η C.I.A. (αλλά και οι ελληνοαμερικάνοι «υπερπατριώτες») είχε βάλει στόχο να δυσφημήσει τον αγώνα ενός από τους καλύτερους στρατούς της Ιστορίας, με απίστευτα κατορθώματα. Ο Νίκος Γκατζογιάννης στο βιβλίο του ΕΛΕΝΗ, «αφηγήθηκε» την ιστορία της οικογένειας του στον Λια Μουργκάνας. Το βιβλίο έγινε ταινία… Λίγο ώς πολύ, ο ΔΣΕ παρουσιάζεται ώς στρατός κατοχής που επιβάλλει τρομοκρατία, που εκτελεί.. Ποια είναι η αλήθεια όμως;
Το φθινόπωρο του 1947, μετά τον μεγάλο ελιγμό στην Ήπειρο, οι άνδρες του ΔΣΕ καταλαμβάνουν τη Μουργκάνα. Διοικητής ήταν ο Γιώργης Καλιανέσης (Μεσσήνης). Ο στόχος ήταν η δημιουργία ενός νέου μετώπου κοντά στο Γράμμο, με σκοπό την εξάπλωση της επικράτειας της Ελεύθερης Ελλάδας αλλά και την απασχόληση δυνάμεων του εθνικού στρατού.
Γιώργης Καλιανέσης
Γνωρίζουμε λίγα για το βιογραφικό του. Γεννήθηκε το 1910. Αξιωματικός της σχολής Ευελπίδων, λοχαγός το 1935, αποτάχθηκε λόγω συμμετοχής στο Βενιζελικό κίνημα του ’35. Πέρασε στον ΕΛΑΣ όπου έδρασε στην 8η Μεραρχία (περιοχή δράσης η Ήπειρος) και έγινε μέλος του ΚΚΕ. Διακρίθηκε σε πολλές μάχες (χάνι Καλλιθέας και άλλες). Μετά τη Βάρκιζα συνελήφθη και εξορίστηκε στην Νάξο. Απέδρασε και πέρασε στον ΔΣΕ, όπου ανέλαβε το μέτωπο στην Ήπειρο.
Ο ΔΣΕ στη Μουργκάνα έφερε κοσμογονία. Καταρχάς έφτασε με προμήθειες οι οποίες έδωσαν ανάσα στα ρημαγμένα χωριά της περιοχής και αναβάθμισαν την ποιότητα της ζωής. Οι κάτοικοι βοήθησαν το ΔΣΕ να χτίσει οχυρώσεις και πληρώνονταν σε είδος ανάλογα με τις ανάγκες τους. Όργανα αυτοδιοίκησης και λαϊκής δικαιοσύνης λειτούργησαν για πρώτη φορά (παλιότερα οι κάτοικοι έπρεπε να πάνε στην Ηγουμενίτσα ή στα Ιωάννινα για τις υποθέσεις τους).
Ο Καλιανέσης ήταν οξυδερκής και εφευρετικός. Η Μουργκάνα οχυρώθηκε με τρόπο ώστε τα ολιγάριθμα τάγματα που την υπεράσπιζαν να καλύπτουν ένα ευρύ μέτωπο. Ένας από τους καλύτερους διοικητές του Καλιανέση ήταν ο Σπύρος Σκεύης από τον Λιά Μουργκάνας. Ο δάσκαλος του χωριού!
Σπύρος Σκεύης
Ο Σπύρος Σκεύης διακρίθηκε στο Αλβανικό μέτωπο. Μέλος του ΚΚΕ, εντάχθηκε στον ΕΛΑΣ (στο 15ο Σύνταγμα). Απελευθέρωσε ο ίδιος το χωριό του, το Νοέμβρη του 1947.
Το Δεκέμβρη του 1947, ο εθνικός στρατός ξεκίνησε την προσπάθεια εκπόρθησης της Μουργκάνας. Η σύγκριση των δυνάμεων εκ πρώτης όψης δεν άφηνε περιθώρια για ελπίδες.. 1500 άνδρες του Δ.Σ.Ε. ενάντια σε περίπου 15.000 του Ε.Σ.
Το Φλεβάρη του 1948 μια μοίρα ΛΟΚ (περίπου 500 άνδρες) καταφέρνει να διασπάσει την άμυνα του ΔΣΕ στο Σκυτάριο. Ο Καλιανέσης κυκλώνει τους ΛΟΚατζήδες και στέλνει το Σκεύη να συντρίψει τον αντίπαλο. Η μοίρα των ΛΟΚ διαλύεται και οι άνδρες της τρέχουν στα βουνά.
Εφημερίδα του ΔΣΕ Ηπείρου
Το Μάρτη του 1948 ο Καλιανέσης οργανώνει μια οδυνηρή έκπληξη για τον Ε.Σ. Μια οργανωμένη αντεπίθεση στην Πόβλα, με διοικητή το Σκεύη, διαλύει το 611 τάγμα του Ε.Σ. Συλαμβάνονται εκατοντάδες αιχμάλωτοι, ανάμεσά τους και η διοίκηση του τάγματος.
Το καλοκαίρι του 1948, ο Καλιανέσης πηγαίνει στο Γράμμο και τη θέση του παίρνει ο Κολιγιάννης. Η πολιορκία συνεχίζεται μέχρι το Σεπτέμβρη του 1948. Οι μαχητές της Μουργκάνας έφτασαν στα όριά τους και αποφασίζεται έξοδος από τον κλοιό. Με ηγέτη το Σπύρο Σκεύη, τα τμήματα φτάνουν στα Ζαγοροχώρια, έξω απο τον κλοιό που έχει στήσει ο Τσακαλώτος.. Οι αξιωματικοί του Ε.Σ. θεωρούσαν ότι αντιμετώπιζαν σοβιετικό αξιωματικό του Κόκκινου Στρατού -πού να ήξεραν ότι αντιμετώπιζαν ένα δάσκαλο…!!
Ο Σπύρος Σκεύης ενώθηκε με το Δ.Σ.Ε. Δυτικής Μακεδονίας. Λόγω της δράσης του προήχθη σε Ταξίαρχο του Δ.Σ.Ε. Σκοτώθηκε το Δεκέμβρη του 1948, κοντά στο Γράμμο.
Μια από τις κορυφές της Μουργκάνας (πηγή Ατραπός)
Ο Γιώργος Καλιανέσης, Υποστράτηγος πλέον, συμμετείχε σε όλες τις μεγάλες μάχες μέχρι το τέλος του αγώνα του ΔΣΕ. Πέρασε στην ΕΣΣΔ, στην Τασκένδη. Μετά το 1956 τάχθηκε με το μέρος της καθοδήγησης Ζαχαριάδη και εξορίστηκε στη Σιβηρία. Είναι λίγα γνωστά για το μετέπειτα βίο του. Γνωρίζουμε ότι πέθανε το 1988.
Το βιβλίο του Γκατζογιάννη αναφέρεται στη ζωή στο Λιά Μουργκάνας και διαστρεβλώνει την πραγματικότητα. Σε έναν πόλεμο πολλές αποφάσεις είναι σκληρές και ο ΔΣΕ έπρεπε να εξασφαλίσει το αρραγές του μετώπου και να εκκαθαρίσει την εσωτερική αντίδραση. Σε καμία περίπτωση όμως, δε διαπράχθηκαν εγκλήματα εναντίον των κατοίκων των χωριών. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι οι κάτοικοι του Λια ακολούθησαν τον ΔΣΕ στην υποχώρησή του…
Δείτε εδώ όλες τις μορφές που παρουσιάζονται σε αυτήν τη σειρά αναρτήσεων
Δείτε εδώ όλες τις αναρτήσεις του αφιερώματος της Κατιούσα στα 100 χρόνια του ΚΚΕ και τα 50 χρόνια της ΚΝΕ
