Ναπολέων Σουκατζίδης: Είμαι ζωντανός – Σπάνιο γράμμα λίγους μήνες πριν την εκτέλεση στην Καισαριανή

Με αφορμή τα 100 χρόνια του ΚΚΕ κυκλοφόρησε στα Νέα του Σαββατοκύριακου ένα μικρό ένθετο – αφιέρωμα στην επέτειο του κόμματος, όπου ανάμεσα σε άλλα ενδιαφέροντα κείμενα ξεχωρίζει η δημοσίευση κι ο σχολιασμός -μαζί με σύντομα βιογραφικά στοιχεία- μιας σπάνιας επιστολής του Ναπολέοντα Σουκατζίδι από το στρατόπεδο συγκέντρωσης Χαϊδαρίου, λίγους μήνες πριν την εκτέλεσή του. Μεταγράφουμε το κείμενο αυτό σε επιμέλεια Αλεξάνδρας Φωτάκη από την έντυπη έκδοση, ως ένα ακόμα δείγμα του ακατάβλητου ήθους του κομμουνιστή ήρωα, που ταυτόχρονα ήταν μόνο ένα από τα χιλιάδες παραδείγματα συντρόφων του, επώνυμων και λιγότερο γνωστών.

“Είμαι ζωντανός”…

Πόση δύναμη φωνάζουν αυτές οι δυο λέξεις το 1943…Πόσο πόνο. Πόσο μεγάλη πίστη στην ιδεολογία των κομμουνιστών που ήξεραν ότι από μέρα σε μέρα, από ώρα σε ώρα θα βρίσκονται μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα. Καισαριανή, Δαφνί και τόσοι άλλοι τόποι βάφτηκαν με το αίμα χιλιάδων αγωνιστών κομμουνιστών, που πέθαναν κοιτάζοντας τους εκτελεστές τους στα μάτια.

“Είμαι καλά”…

Ένα γράμμα που ίσως σε κάποιους να φαίνεται “απλοϊκό”, ωστόσο δίνει κουράγιο σε αυτούς που μείνανε πίσω να συνεχίσουν να ελπίζουν.

“Για την καθυστέρηση δε φταίω”…

Να ελπίζουν και να αγωνιούν, να λυγίζουν τα γόνατα, κάθε φορά που το γράμμα καθυστερούσε.

“Και μονάχα ένα γράμμα δικαιούμαι να στέλνω το μήνα. Θα ‘ναι πάντα δικό σου”…

Ένα γράμμα τον μήνα. Ένα παρών στη ζωή, κάθε μήνα.

“Και της αδελφούλας μαζί. Το μέρος που θ’αφορά εκείνη να της το στείλεις αμέσως”.

Ένα γράμμα γραμμένο έτσι που να περνά τη λογοκρισία. Ίσως κι ένα δεύτερο που μπορεί να είχε κάποια πληροφορία γραμμένη εξίσου απλά, αλλά εξαιρετικά δύσκολο να κατανοηθεί, από όσους δεν ήξεραν να διαβάζουν τα “απλοϊκά” γράμματα…

¨Κανείς από τους φίλους μου δεν είδε από δικό του άνθρωπο την αγάπη, τη λατρεία και την αφοσίωση που είδα εγώ από τη Χαρούλα”..

Ένα γράμμα ύμνος στην αγαπημένη του, που τόσα χρόνια έβλεπε μόνο στο επισκεπτήριο της φυλακής. Της φυλακής του μεταξικού καθεστώτος. Της φυλακής των γερμανών κατακτητών.

Ο Ναπολέων Σουκατζίδης ήταν ένας από τους 200 Έλληνες κομμουνιστές που εκτελέστηκαν στην Καισαριανή την 1η Μαΐου 1944. Γεννημένος στην Προύσα το 1909, εγκαταστάθηκε στο Αρκαλοχώρι Κρήτης, πρόσφυγας μετά τη Μικρασιατική καταστροφή. Απόφοιτος της Μέσης Εμπορικής Σχολής Ηρακλείου. Πολύγλωσσος, εξαιρετικά αγγλικά, γαλλικά, ρωσικά, γερμανικά και τουρκικά. Με συγγραφικό έργο. Στέλεχος του ΚΚΕ, συνδικαλιστής, πρόεδρος των Εμποροϋπαλλήλων Ηρακλείου. Μετά την επιβολή της δικτατορίας του Μεταξά, το 1936 συνελήφθη και εξορίστηκε στον Αι-Στράτη. Από εκεί στάλθηκε στις φυλακές της Ακροναυπλίας.

Από τις 29 Οκτωβρίου 1940 οι κομμουνιστές κρατούμενοι με επιστολές τους ζητούσαν να σταλούν στο μέτωπο να πολεμήσουν για την πατρίδα τους με τον Ιωάννη Μεταξά να απορρίπτει και τα τρία αιτήματά τους, ζητώντας τους να υπογράψουν δήλωση μετανοίας για να αφεθούν ελεύθεροι.

Το 1941 η δικτατορία της 4ης Αυγούστου παρέδωσε τελικά όλους τους πολιτικούς κρατούμενος στη γερμανική κατοχή.

Ο Σουκατζίδης στην κατοχή μετήχθη στις φυλακές Τρικάλων, Λάρισας, με τελευταίο σταθμό τον Σεπτέμβριο του 1943 το στρατόπεδο συγκέντρωσης Χαϊδαρίου, όπου εκτελούσε χρέη διερμηνέα.

Το όνομά του ήταν ανάμεσα στους 200 που θα εκτελούνταν στην Καισαριανή, σε αντίποινα για την επίθεση του ΕΛΑΣ κατά του διοικητή της 41ης Γερμανικής Μεραρχίας Οχυρών Υποστρατήγου Φραντς Κρεκ. Ο Σουκατζίδης επέλεξε να βαδίσει το ματωμένο δρόμο της Καισαριανής, αρνούμενος την πρόταση του διοικητή του στρατοπέδου συγκέντρωσης του Χαϊδαρίου Καρλ Φίσερ να πάρει κάποιος άλλος κρατούμενος τη θέση του…

“Σε φιλώ γλυκά – γλυκά”…

Το γράμμα του Ναπολέοντα Σουκατζίδη υπήρξε για πολλούς μια αφορμή για όσους έγραψαν την Ιστορία του ΚΚΕ με αίμα. Να αγγίξουν με σεβασμό ένα γράμμα που λέι το πιο απλό, το πιο σημαντικό, το πιο μεγάλο: “Είμαι ζωντανός. Είμα καλά”. Να νιώσουν το ρίγος που διαπερνούσε τους ανθρώπους τους, το τρέμουλο στα χέρια όταν άνοιγαν το ταλαιπωρημένο γράμμα, από την Ανάφη, την Ακροναυπλία, τον Αϊ-Στράτη, τη Λάρισα, το Χαϊδάρι…

Να νιώσουν τα δάκρυα του πατέρα να καίνει το πρόσωπο, ο οποίος συνέχισε να ζει και να διαβάζει ξανά και ξανά το τελευταίο σημείωμα του γιου του, Ναπολέοντα Σουκατζίδη την 1η Μαΐου 1944: “Πατερούλ, πάω για εκτέλεση, να ‘σαι περήφανος για το μονάκριβο γιο σου (…) Γεια, γεια πατερούλη”

Εκείνη τη μέρα η Καισαριανή γέμισε θάνατο, αλλά πλημμύρισε λεβεντιά. Μια μέρα που δεν ήταν η τελευταία μέρα εκτελέσεων για τους κομμουνιστές. Λευκή Τρομοκρατία, Εμφύλιος, μεταπολεμική περίοδος, χούντα των συνταγματαρχών. Και πιο πριν. Όλοι πολέμησαν με μίσος το ΚΚΕ. Άλλωστ το “Ιδιώνυμο”, ο νόμος 4229/24 Ιουλίου 1929 “Περί των μέτρων ασφαλείας του κοινωνικού καθεστώτος και προστασίας των ελευθεριών των πολιτών”, θεσπίστηκε με πρόταση της κυβέρνησης Βενιζέλου, με στόχο τη δίωξη κομμουιστών και την καταστολή των συνδικαλιστικών κινητοποιήσεων, ξεκινώντας μια περίοδο φυλακίσεων, βασανιστηρίων και εκτελέσεων περίπου 45 χρόνων. Νόμος που ίσχυσε μέχρι το 1974.

Αυτό το γράμμα ήταν ακόμη μια αφορμή για να πουν τα μέλη του ΚΚΕ, που αντιμετώπισαν το θάνατο με χαμόγελο μια ευχή στους επόμενους: Να χαρείτε τη ζωή και να αγωνίζεστε..Γιατί “εμείς μερτικό δε ζητήσαμε. Τίποτε. Μόνον θυμηθείτε το, αν η ελευθερία δε βαδίσει στα χνάρια του αίματός μας, εδώ θα μας σκοτώνουν κάθε μέρα. Γεια σας” (Γιάννης Ρίτσος, “Σκοπευτήριο Καισαριανής”. )

Δείτε εδώ όλες τις αναρτήσεις του αφιερώματος της Κατιούσα στα 100 χρόνια του ΚΚΕ και τα 50 χρόνια της ΚΝΕ