Το δικό μας 17′

Ο πρόλογος στο βιβλίο του Γ. Μαργαρίτη στο βιβλίο του “Η Ρωσική Επανάσταση – μια σύντομη ιστορία”, που κυκλοφόρησε πριν από λίγες μέρες από τις εκδόσεις ΚΨΜ και αξίζει να το αγοράσετε και να το μελετήσετε. Στον πρόλογο ο συγγραφέας αναφέρεται στην αναγκαιότητα της επανάστασης, το κενό που άφησε πίσω της η ήττα και τις μαύρες σημαίες της απελπισίας που αντικαθιστούν τις κόκκινες, ως συνέπεια της αντεπανάστασης, παρά τις οξυμένες κοινωνικές αντιθέσεις.

Το “δικό μας” 2017 απέχει εκατό χρόνια από τη Ρωσική Επανάσταση του 1917. Ένας ολόκληρος αιώνας στην ιστορία της ανθρωπότητας μας χωρίζει από τα τότε γεγονότα. Θα μπορούσε να είναι ένα μεγάλο διάστημα. Στην περίπτωση αυτή, όσα συνέβησαν στην Πετρούπολη ή στην αχανή Ρωσία θα μας απασχολούσαν με έναν τρόπο απόμακρο, ουδέτερο, άοσμο και αβλαβή. Θα μπορούσαν να είχαν ξεχαστεί κιόλας, να δυσκολευόμαστε να τα ανακαλύψουμε στη βιβλιογραφία των ειδικών ή στα αναγνώσματα των λιγότερο εξειδικευμένω. Σε τελευταία ανάλυση, τα άμεσα πολιτικά κληροδοτήματα της επανάστασης του 1917 έφτασαν στο τραγικό τους τέλος, στην παλινόρθωση του 1989. Τότε ο σοσιαλισμός, πολύτροπα πληγωένος, ανατράπηκε τόσο στην ΕΣΣΔ όσο και στις λαϊκές δημοκρατίες γύρω από αυτή. Η Σοβιετική Ένωση έπαψε να υπάρχει και πολλοί ήταν εκείνοι που θεώρησαν ότι, μαζί της, τελείωσε η παγκόσμια ιστορία έτσι όπως τη γνωρίζαμε έως τότε.

Τα σχεδόν τριάντα χρόνια που μεσολάβησαν από τη μεγάλη παλινόρθωση του 1989 διέψευσαν τις εκτιμήσεις. Στο διάστημα αυτό, ο κόσμος δεν έγινε πιο δίκαιος, πιο ειρηνικός, πιο πλούσιος, με την έννοια της πρόσβασης της πλειονότητας των ανθρώπων στα αγαθά που δημιουργεί ο πολιτισμός. Κοινωνικές εντάσεις, άλλοτε εμφανείς στην επιφάνεια άλλοτε αόρατες στο βυθό, ταλανίζουν ακόμα και τις πλέον “πετυχημένες” κοινωνίες και ερμηνεύουν τους τριγμούς στο εποικοδόμημα. Αλλού η αδικία και ο εξοβελισμός μετατρέπονται σε μίσος αβυσσαλέο και αυτό, με τη σειρά του, προκαλεί πολέμους -κλασικούς ή νέου τύπου, από αυτούς οι οποίοι συνήθως συνδέονται με την “τρομοκρατία”. Λάβαρα σύγκρουσης υψώνονται εδώ κι εκεί. Σπανίως πλέον είναι κόκκινα, σπανίως αναφέρονται στο Μαρξ ή τους Μπολσεβίκους, σχεδόν ποτέ δεν επικαλούνται το σοσιαλιστικό πρόγραμμα. Είναι συνήθως λάβαρα μαύρα, στο χρώμα της απελπισίας, του αδιεξόδου και του θανάτου. Λάβαρα ενός “ιερού πολέμου” ο οποίος ελάχιστα μπορεί να αλλάξει οτιδήποτε στο παρόν, καθώς παραπέμπει σε πρότυπα άλλων καιρών ή εξαγγέλλει την παραίτηση από τον ανθρώπινο κόσμο στο όνομα του όποιου φαντασιακού Θεού και του συνακόλουθου ψεύτικου κόσμου του. Δεν πρέπει να μείνουμε στην επιφάνεια όλων αυτών. Οι άνθρωποι που κατά χιλιάδες σκοτώνονται και σκοτώνουν κάτω από αυτά τα σκοτεινά λάβαρα αντιμάχονται την αδικία, αντιπαλεύουν το δικό τους εξοβελισμό από τα δικαιώματα, τη ζωή και τις ευκαιρίες τωων ισχυρών και πλουσίων. Ο δικός τους αδιέξοδος δρόμος του φανατισμού, του μίσους και της καταστροφής μάς θυμίζει πόσο έχουν ανάγκη οι λαοί τα κόκκινα λάβαρα της επανάστασης.

Αλλού η δυσαρέσκεια έρπει αμήχανη για χρόνια ατελείωτα και ενίοτε ξεσπά σε κινήματα χωρίς προσανατολισμό και, ως εκ τούτου, χωρίς συνέχεια, είτε ακόμα σε “ασυνήθιστες” κοινωνικές ή πολιτικές συμπεριφορές. Ποτέ άλλοτε οι πλούσιοι δεν πλούτιζαν με τέτοιους ρυθμούς και δε συγκέντρωναν στην ιδιοκτησία τους ένα τόσο τεράστιο ποσοστό του πλούτου και των αγαθών του κόσμου. Κι ίσως ποτέ άλλοτε οι φτωχοί δεν ήταν τόσο πολλοί και τόσο έκθετοι στις επιθυμίες και τις αποφάσεις των ισχυρών. Ο καπιταλισμός άλλαξε την ανθρωπότητα με ρυθμούς πρωτόγνωρους στην ιστορία. με την ίδια ταχύτητα αύξησε την αδικία, την ανισότητα, την εκμετάλλευση, την απελπισία. Όλα αυτά είναι ζητήματα στα οποία η Ρωσική Επανάσταση μπορούσε και μπορεί να απαντήσει. Εκατό χρόνια μετά το ξέσπασμά της, τριάντα χρόνια μετά την ήττα της, μπορούμε με βεβαιότητα να ισχυριστούμε ότι είναι πιο απαραίτητη από ποτέ άλλοτε, πιο αναγκαία για την ανθρωπότητα ολόκληρη. Για το λόγο αυτό, δε μιλούμε επετειακά για αυτή. Μιλούμε πολιτικά κι επίκαιρα. Στην περίπτωση που θέλουμε να δούμε τον κόσμο από την πλευρά των πολλών, φυσικά…

Δείτε εδώ όλες τις αναρτήσεις του Αφιερώματος της Κατιούσα στην Οχτωβριανή Επανάσταση