Ο Αλεξέι Σταχάνοφ και το σταχανοφικό κίνημα

Τη νύχτα της 30ής προς την 31η Αυγούστου, ο ανθρακωρύχος Αλεξέι Σταχάνοφ κατάφερνε να ξεπεράσει στη βάρδιά του κατά 14 φορές την προβλεπόμενη νόρμα της παραγωγής, εμπνέοντας με το παράδειγμά του πολλούς εργάτες σε όλη τη Σοβιετική Ένωση, που δημιούργησαν το σταχανοβικό κίνημα και μια νέα, κομμουνιστική σχέση του εργάτη προς τη δουλειά, το προϊόν της και την κοινωνία που το απολαμβάνει.

Ο Αλεξέι Γκριγκόριεβιτς Σταχάνοφ ήταν πρωτοπόρος ανακαινιστής εργάτης στη βιομηχανία γαιανθράκων. Γεννήθηκε το 1906 στη Λουγκόβαγια του Οριόλ και στα 21 του χρόνια ξεκίνησε να εργάζεται στο ανθρακωρυχείο “Κεντρικό-Ιρμίνο” στην Καντίεφκα του Ντονμπάς, σα φρεναδόρος και κατόπιν στην εξόρυξη. Το 1935 τελείωσε στο ανθρακωρυχείο τη σχολή μιναδόρων. Τη νύχτα από τις 30 στις 31 Αυγούστου 1935 ο Σ. κατέρριψε ρεκόρ, βγάζοντας στη βάρδιά του (δηλ σε 5 ώρες και 45 λεπτά) 102 τόνους κάρβουνο, που ήταν 14 φορές όσο η προβλεπόμενη νόρμα. Ο Σταχάνοφ κατάφερε να φτάσει σ’ αυτήν την επίδοση χάρη στην τεχνική του κατάρτιση και το πρωτόβουλο πνεύμα του στην οργάνωση της εργασίας, όπου διαχώρισε τη δουλειά του μιναδόρου και του στηρικτή τοιχωμάτων, κάτι που του επέτρεψε να κάνει μόνος του ταυτόχρονη εξόρυξη σε πολλά αντερείσματα. Λίγες μέρες αργότερα, στις 19 Σεπτέμβρη, πέτυχε καινούρια επίδοση ρεκόρ, εξορύσσοντας 227 τόνους κάρβουνο στη βάρδιά του.

Την επόμενη χρονιά ο Σταχάνοφ έγινε μέλος του κόμματος. Σπούδασε στη Βιομηχανική Ακαδημία της Μόσχας, εργάστηκε σε διευθυντικά πόστα και στο Υπουργείο Βιομηχανίας Άνθρακα της Σοβιετικής Ένωσης και τιμήθηκε με πολλές διακρίσεις, όπως το βραβείο του “Ήρωα της Σοσιαλιστικής Εργασίας”. Η τελευταία Κυριακή του Αυγούστου ανακηρύχθηκε προς τιμήν του “Ημέρα του Ανθρακωρύχου”, ενώ η πόλη Καντίεφκα πήρε το όνομά του μετά το θάνατό του. Επίσης έγινε πρωτοσέλιδο θέμα και στο αμερικάνικο περιοδικό ΤΙΜΕ. Αλλά το πιο σημαντικό ήταν η απήχηση που είχε στο σοβιετικό λαό το κατόρθωμά του και οι μιμητές που βρήκε σε όλη τη χώρα.

Το παράδειγμα του Σταχάνοφ βρήκε θερμή ανταπόκριση στην περιοχή του Ντονμπάς και σταδιακά σε όλη τη χώρα, εμπνέοντας πολλούς πρωτοπόρους εργάτες που ακολούθησαν το παράδειγμά του, και κατάφεραν να ξεπεράσουν τις επιδόσεις του, δημιουργώντας το λεγόμενο σταχανοφικό κίνημα. Τη μεγαλύτερη επίδοση στο Ντονμπάς την είχε ο Ν. Α. Ιζάτοφ, που έβγαλε, την 1η Φλεβάρη 1936, 607 τόνους σε μια βάρδια, στο ανθρακωρυχείο Ν1 “Κοτσεγκάρκα” στη Γκόρλοφκα.

Το σταχανοφικό κίνημα καθοδηγήθηκε από το Κόμμα των Μπολσεβίκων, και βρήκε μαζική απήχηση στο σοβιετικό λαό και εργάτες που το ακολουθούσαν αυθόρμητα, βοηθώντας στην ταχύτερη δυνατή κάλυψη και υπερκάλυψη των στόχων του δεύτερου πεντάχρονου οικονομικού πλάνου της ΕΣΣΔ, ενώ συνεχίστηκε και στα μεταπολεμικά χρόνια. Αλλά η πιο σημαντική πτυχή στο σταχανοφικό κίνημα δεν ήταν το καθαρά οικονομικό αποτέλεσμα και η αύξηση της παραγωγικότητας. Ήταν πρωτίστως οι μορφές της σοσιαλιστικής άμιλλας, η συνείδηση που δημιουργούσαν και η κομμουνιστική σχέση του σοβιετικού εργάτη προς τη δουλειά και την κοινωνία.

Αυτό ήταν το βασικό που θορύβησε την καπιταλιστική προπαγάνδα στη Δύση, που επιχείρησε μάταια να δυσφημήσει το σταχανοφικό κίνημα, να υποβαθμίσει τη σημασία του και να το αποδώσει σε “επικοινωνιακά τρικ” της σοβιετικής κυβέρνησης, που ήθελε τέτοια παραδείγματα, για να τονώσει το ηθικό των μαζών. Μια προσπάθεια που έπεσε στο κενό, αφού το όνομα του Σταχάνοφ μνημονεύεται μέχρι σήμερα, σαν εικόνα από το παρελθόν, που φωτίζει όμως την κοινωνία του μέλλοντος και το νέο, σοβιετικό τύπο ανθρώπου.

Δείτε εδώ όλες τις αναρτήσεις του Αφιερώματος της Κατιούσα στην Οχτωβριανή Επανάσταση.