Οι νόμοι του ταξικού πολέμου

Ένα απόσπασμα από το πολύ ενδιαφέρον βιβλίο του Βίκτορ Σερζ, του αναρχικού που έγινε κομμουνιστής και μετά πέρασε με την αντιπολίτευση του Τρότσκι, χωρίς να ευθυγραμμίζεται πλήρως με τις θέσεις του και την πρακτική του όμως, για το πρώτο έτος της Επανάστασης και τις διακυμάνσεις της ταξικής πάλης. Στο παρακάτω απόσπασμα ο Σερζ μιλάει για τους νόμους του ταξικού πολέμου, την ασυγχώρητη επιείκεια που έδειξαν αρχικά οι μπολσεβίκοι και την αδίστακτη στάση της εκάστοτε άρχουσας τάξης που φέρεται στις υποτελείς κοινωνικές ομάδες ως κατώτερο έθνος.

Αυτές οι πρώτες μέρες σημαδεύτηκαν επίσης από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του εμφυλίου πολέμου. Σε αυτό το σημείο, οι Κόκκινοι, αδαείς ακόμα περί την τεχνική της καταστολής και την αναγκαιότητά της, έχοντας την τάση να αυταπατώνται σχετικά με τη φύση της σοσιαλιστικής δημοκρατίας, είναι ένοχοι για απαράδεκτη επιείκεια. Αρκεί να συγκρίνουμε τους όρους που υπέβαλε η ΣΕΕ της Μόσχας μετά τη νίκη επί της Επιτροπής Δημόσιας Ασφάλειας, με εκείνους που η Λευκή Επιτροπή προσπάθησε να επιβάλει στη ΣΕΕ, όταν η τελευταία απείχε πολύ από τη νίκη. Οι Λευκοί σφαγιάζουν τους εργάτες στο Οπλοστάσιο και στο Κρεμλίνο: οι Κόκκινοι απελευθερώνουν το θανάσιμο εχθρό τους, το στρατηγό Κρασνόφ, με βάση το λόγο της τιμής του. Οι Λευκοί ορκίστηκαν να επαναφέρουν την τάξη με ανελέητες μεθόδους: αλλά οι Κόκκινοι διστάζουν να απαγορεύσουν τον αντιδραστικό Τύπο. Η παντελής απειρία είναι ένας από τους κύριους λόγους αυτής της επικίνδυνης επιείκειας από τη μεριά των Κόκκινων.

Η αντεπανάσταση, από την άλλη μεριά, ανακαλύπτει το χρέος της ενστικτωδώς, άμεσα και απόλυτα. Είναι αλήθεια ότι η πύρινη λαίλαπα του εμφυλίου πολέμου πυροδοτείται σιγά-σιγά, με τη βοήθεια των ξένων δυνάμεων. Αλλά ήδη από τις 26 του Οκτώβρη η πάλη ήταν πολύ πιο άγρια απ’ ό,τι στους πολέμους ανάμεσα σε κράτη. Αυτοί οι πόλεμοι περιορίζονται, μιλώντας γενικά, από ορισμένους νόμους και υπάρχουν κανόνες στους οποίους βασίζονται. Αλλά στον πόλεμο ανάμεσα σε τάξεις δεν υπάρχουν κανόνες, ούτε Σύμβαση της Γενεύης, ούτε ιπποτικές συνήθειες, ούτε μη εμπόλεμος πληθυσμός. Από την αρχή κιόλας, η αστική και η μικροαστική τάξη καταφεύγουν στις απεργίες και τη δολιοφθορά σε όλες τις κοινωφελείς υπηρεσίες, σε όλες τις διοικητικές υπηρεσίες: αυτό είναι ένα όπλο εντελώς έξω από τις συνήθειες του πολέμου. Όταν έγινε η εισβολή στο Βέλγιο και τη Γαλλία, πουθενά οι τεχνικοί δεν κατέβηκαν σε απεργία καθώς ο εχθρός έμπαινε στην περιοχή τους. Το σαμποτάζ συνίστατο στην προσπάθεια να προκληθεί πείνα, δηλαδή να πληγεί το σύνολο του πληθυσμού, χωρίς διάκριση ανάμεσα σε μαχητές και μη μαχητές. Εξίσου σημαντική ήταν η χρήση των αλκοολούχων ποτών. Και όλη αυτή η αντεπαναστατική συνωμοσία έστρωσε το δρόμο για τη Λευκή τρομοκρατία.

Διότι οι πόλεμοι μεταξύ κρατών είναι συνήθεις πόλεμοι μεταξύ τοπικών κατεχουσών τάξεων, που διαθέτουν κοινές ταξικές ηθικές αξίες και κοινή αντίληψη περί του τι είναι σωστό και αρμόζον. Κάποιες εποχές μάλιστα υπήρχε η τάση να υποβαθμίζουν την τέχνη του πολέμου σε ένα μάλλον συμβατικό παιχνίδι. Η σύγχρονη τέχνη του πολέμου μετρά τις μέρες της από τη Γαλλική Επανάσταση, που έριξε ένα ένοπλο έθνος υπό αστική ηγεσία ενάντια στους επαγγελματικούς στρατούς των ξεπερασμένων μοναρχιών, στρατούς που βασίζονταν στην καταναγκαστική επιστράτευση και τη χρήση μισθοφόρων και που διοικούνταν από ευγενείς: με αυτόν τον τρόπο η επανάσταση κατέστρεψε άμεσα τις παλιές, ξεπερασμένες συμβάσεις της στρατηγικής και της τακτικής. Οι Ευρωπαίοι παρεκκλίνουν από τους τρέχοντες κανόνες του πολέμου μόνο όταν έχουν να κάνουμε με λαούς που πιστεύουν ότι είναι κατώτεροι*: το ίδιο συμβαίνει και στους πολέμους που κάνουν οι άρχουσες τάξεις ενάντια στην εργατική τάξη, με την πεποίθηση ότι υπερασπίζουν τον ‘πολιτισμό’ ενάντια στη ‘βαρβαρότητα’. Όλα τα μέσα θεωρούνται επιτρεπτά. Τα συμφέροντα που διακυβεύονται είναι τόσο μεγάλα που όλες οι συμβάσεις ακυρώνονται και οι ηθικές αρχές (διότι δεν υπάρχει ανθρώπινη ηθική, μόνο ηθικέ των τάξεων και των κοινωνιών) δεν μπορούν να αμβλύνουν το πάθος με το οποίο πολεμούν οι ανταγωνιζόμενες δυνάμεις: η αντεπανάσταση βλέπει τις εκμεταλλευόμενες τάξεις που εξεγείρονται σαν ‘απόβλητα της ανθρωπότητας’.

Αυτές τις αλήθειες μπορούμε να τις δούμε ολοζώντανα στο τέλος της πρώτης βδομάδας της νέας Σοβιετικής εξουσίας. Αργότερα, θα δούμε ότι η σφαγή των αιχμαλώτων γίνεται ρουτίνα στον εμφύλιο πόλεμο. Και, για μια ολόκληρη περίοδο ετών, τα καπιταλιστικά κράτη θα μεταχειριστούν την Κομμουνιστική Ρωσία σαν παράνομο έθνος.

*Οι Γάλλοι ρήμαξαν την Καβυλία (περιοχή της Βόρειας Αλγερίας, ανατολικά της πρωτεύουσας) αρκετές φορές όταν κατακτούσαν τη χώρα. Μπορούμε επίσης να θυμηθούμε τις τεχνικές του πολέμου και του ελέγχου που χρησιμοποίησαν οι Βρετανοί στην Ινδία. Τη λεηλασία του Χειμερινού Ανακτόρου στο Πεκίνο από ευρωπαϊκά στρατεύματα το 1900. Τις ωμότητες των Ιταλών στην Τριπολίτιδα (ΒΔ Λιβύη), των Γάλλων στην Ινδοκίνα και το Μαρόκο, των Βρετανών στο Σουδάν. Και σε κανέναν πόλεμο της σύγχρονης εποχής δεν μεταχειρίστηκαν με τόση αγριότητα τους ηττημένους όσο εκείνους της Παρισινής Κομμούνας του 1871.

Δείτε εδώ όλες τις αναρτήσεις του Αφιερώματος της Κατιούσα στην Οχτωβριανή Επανάσταση