Οκτωβριανή Αντεπανάσταση – Ο βομβαρδισμός του κτιρίου των Σοβιέτ από το Γέλτσιν

Το 93′ δεν υπήρχε Σοβιετική Ένωση. Ο οίκος των Σοβιέτ είχε το όνομα, χωρίς τη χάρη, και ήταν απλώς η έδρα του Κοινοβουλίου. Αυτό όμως δεν εμπόδισε το “δημοκράτη” Γέλτσιν να τα βομβαρδίσει, για να υπερασπιστεί την εξουσία του.

Πολύ συχνά ακούμε το ερώτημα: αφού οι λαοί της Σοβιετικής Ένωσης ήθελαν να συνεχίσουν να ζουν σε αυτήν, γιατί δεν έκαναν τίποτα για να υπερασπιστούν την ύπαρξή της; Δεν είναι εύκολο να απαντηθεί το ερώτημα, πόσο μάλλον μονολεκτικά, χωρίς να αναδεικνύει μια σειρά παράγοντες και τη μεταξύ τους σύνδεση. Ξεκινάει όμως από μια πολύ λαθεμένη βάση: ότι δεν υπήρξε καμία αντίδραση.

Το 1993 ήταν μια ανήσυχη χρονιά για τη Ρωσία, με δεκάδες διαδηλώσεις, όπως η μαζικότατη Πρωτομαγιάτικη συγκέντρωση στη Μόσχα. Οι κομμουνιστές έκαναν δυναμική επανεμφάνιση στο πολιτικό προσκήνιο, μετά από την αρχική ζάλη εξαιτίας της επικράτησης της αντεπανάστασης, ενώ ο ρωσικός λαός είχε αρχίσει να συνειδητοποιεί τι ήταν αυτό που έχασε, και να το διεκδικεί πίσω.

Η κορύφωση της πολιτικής κρίσης ήρθε το φθινόπωρο του 93′, με την αντιπαράθεση μεταξύ του Προέδρου Γέλτσιν και του ρωσικού κοινοβουλίου, που είχε κρατήσει ένα όνομα με σοβιετική χροιά: “συνέδριο Λαϊκών Βουλευτών” και “Ανώτατο Σοβιέτ”. Ο πρώτος επιχειρεί ετσιθελικά να καταργήσει με διάταγμα το κοινοβούλιο, για να εδραιώσει την κυριαρχία του και προκαλεί μαζικές διαδηλώσεις στα μεγάλα ρωσικά αστικά κέντρα. Ο Γέλτσιν μεταχειρίζεται κάθε πιθανό μέσο, κόβοντας τις τηλεφωνικές γραμμές του κτιρίου όπου συνεδρίαζαν οι βουλευτές και περικυκλώνοντάς το με στρατιωτικό κλοιό, ενώ δε δίστασε να αξιοποιήσει μια προβοκατόρικη ένοπλη επίθεση στο αρχηγείο των Ενόπλων Δυνάμεων.

Οι βουλευτές στο κτίριο εφοδιάζονται με οπλισμό, όπως και πολλοί από τους διαδηλωτές που κατεβαίνουν μαζικά στους δρόμους ενάντια στην κυβέρνηση και για να αντιταχθούν στην πραξικοπηματική κατάργηση του σώματος που είχαν εκλέξει. Μια μεγάλη πλειοψηφία τους κρατάει σοβιετικά λάβαρα και φαίνεται πρόθυμη να υπερασπιστεί -ή να επαναφέρει- τη σοβιετική εξουσία. Αλλά το πλήθος ήταν ετερόκλητο και καθοδηγούμενο από ένα σύνολο πολιτικών δυνάμεων χωρίς ομοιογένεια και με αντιφατικούς, αλληλοαναιρούμενους στόχους.

Τις πρώτες μέρες του Οκτώβρη, οι συγκρούσεις κορυφώνονται. Το χρονικό που κυκλοφόρησε στο Ριζοσπάστη, στα δέκα χρόνια από τα γεγονότα, αναφέρει:

3 Οκτώβρη 1993 – Η διαδήλωση που είχε προγραμματιστεί από την «Εργαζόμενη Ρωσία » πριν ακόμη την υπογραφή του διατάγματος Γιέλτσιν με κοινωνικο-οικονομικά αιτήματα, παίρνει χαρακτήρα αντι-δικτατορικό, υποστήριξης του ΑΣ. Ξεσπούν συγκρούσεις μεταξύ χιλιάδων διαδηλωτών και αστυνομικών και στρατιωτικών δυνάμεων. Οι διαδηλωτές σπάνε τα μπλόκα και το απόγευμα μπαίνουν στον προαύλειο χώρο του κτιρίου του ΑΣ κι ενώνονται με τις ένοπλες ομάδες αυτοάμυνας του ΑΣ. Οι αστυνομικές και στρατιωτικές δυνάμεις υποχωρούν. Από το κτίριο της γειτονικής δημαρχίας της Μόσχας ρίχνονται «τυφλοί» πυροβολισμοί προς τους διαδηλωτές. Ομάδα ένοπλων υπερασπιστών του ΑΣ κάνει έφοδο στο κτίριο της δημαρχίας και μετά από σύντομη μάχη αφοπλίζει και συλλαμβάνει ορισμένους ενόπλους. Στην ηγεσία του ΑΣ κυριαρχεί ευφορία, αφού καταφθάνουν πληροφορίες πως μεγάλες στρατιωτικές μονάδες περνούν ή ήδη κιόλας πέρασαν στο πλευρό του ΑΣ. Ο Α. Ρουτσκόι από το μπαλκόνι του ΑΣ δίνει το σύνθημα της αποστολής ένοπλων διαδηλωτών στο κτίριο της ρωσικής τηλεόρασης, με στόχο να καταληφθεί το κτίριο και να ενημερωθεί για τις εξελίξεις και τις θέσεις του ΑΣ ο ρωσικός λαός. Εκατοντάδες διαδηλωτές, ένοπλοι και άοπλοι, ξεκινούν με κάθε μέσο για το σταθμό της τηλεόρασης, ο οποίος όμως φρουρείται από τις ειδικές στρατιωτικές δυνάμεις της ομάδας «Αλφα». Μετά από αδιέξοδες σύντομες συνομιλίες με τους εκπροσώπους του ΑΣ, η ομάδα «Αλφα» ανοίγει πυρ στο «ψαχνό». Δεκάδες νεκροί και τραυματίες διαδηλωτές γύρω από το κτίριο της ρωσικής τηλεόρασης, που παύει τη μετάδοση του προγράμματός της. Αργά το βράδυ, ο Γιέλτσιν καταφέρνει να κινητοποιήσει περίπου 1.000 ένοπλους με πολιτικά (πρόκειται κυρίως για ιδιωτικούς αστυνομικούς, μπράβους και ανθρώπους του υποκόσμου), που συγκεντρώνονται έξω από το κτίριο του Δημοτικού Συμβουλίου της Μόσχας.

4 Οκτώβρη 1993 – Με το που περνάει η 01.00 π.μ., στο κέντρο της Μόσχας, αρχίζουν να εμφανίζονται τεθωρακισμένα οχήματα του ρωσικού στρατού και τανκ , που σιγά – σιγά λαμβάνουν θέσεις γύρω από το κτίριο του ΑΣ. Πρόκειται για ειδικές δυνάμεις του στρατού και των αλεξιπτωτιστών. Πριν ξημερώσει, αρχίζει η στρατιωτική επιχείρηση κατά του ΑΣ. Με ιδιαίτερη βαρβαρότητα και χρησιμοποιώντας κάθε είδους όπλα, οι δυνάμεις του Γιέλτσιν σφυροκοπούν το κτίριο του ΑΣ, που τυλίγεται στις φλόγες. Η αντίσταση των ένοπλων ομάδων των υποστηρικτών του ΑΣ θα διαρκέσει 10 ώρες. Επίσημα οι νεκροί, αρχίζοντας από το απόγευμα της 3ης Οκτώβρη, είναι 147, οι τραυματίες 600, κι άλλοι τόσοι οι συλληφθέντες. Ορισμένες φήμες όμως μιλούν για πάνω από 1.000 νεκρούς, ενώ κάτοικοι γειτονικών σπιτιών κάνουν λόγο για εκτελέσεις των αφοπλισμένων υπερασπιστών του ΑΣ σε μικρό γήπεδο που βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από το κτίριο του ΑΣ. Γιατροί των «πρώτων βοηθειών» επιβεβαιώνουν πως πολλοί νεκροί είχαν πιστάγκωνα δεμένα τα χέρια τους.

5 Οκτώβρη 1993 – Ο Γιέλτσιν, με διάταγμά του, απαγορεύει την κυκλοφορία 10 ακόμη εφημερίδων της αντιπολίτευσης. Απαγορεύεται επίσης η δράση δεκάδων κομμάτων κι οργανώσεων, όπως η δράση του ΚΕΚΡ, της «Εργαζόμενης Ρωσίας», του Μετώπου Εθνικής Σωτηρίας, της Κομσομόλ, που σύμφωνα με τις αρχές είχαν ηγετικά στελέχη τους, τα οποία συμμετείχαν στις αιματηρές μάχες. Σ’ αυτές τις δυνάμεις θα απαγορευτεί και η κάθοδος στις επόμενες βουλευτικές εκλογές. Επίσης απαγορεύεται η δράση σε κόμματα, όπως το ΚΚΡΟ, που, σύμφωνα με τις αρχές, μέλη τους συμμετείχαν στα γεγονότα, χωρίς όμως την έγκριση της ηγεσίας τους. Στη δεύτερη κατηγορία θα επιτραπεί αργότερα η συμμετοχή στις εκλογές. Με δήλωσή του στο «Ρ», ο Β. Τιούλκιν, ηγετικό στέλεχος του ΚΕΚΡ, σημειώνει: «Το κόμμα μας δεν είναι από εκείνα τα κόμματα που διαλύονται με διατάγματα».

Ο Γέλτσιν κατάφερε να εδραιώσει την κυριαρχία του, και να προχωρήσει τους επόμενους μήνες σε εκλογές, με εκτεταμένη νοθεία. Ο “δημοκράτης ηγέτης” που ηρωοποιήθηκε τον Αύγουστο του 91′, σε μια στρατιωτική κίνηση-παρωδία που αμέλησε ακόμα και να τον συλλάβει, όταν ανέβηκε σε ένα άρμα μάχης και μιλούσε στο πλήθος που τον περιστοίχιζε, δεν είχε κανένα πρόβλημα να βγάλει τα άρματα μάχης ενάντια στο ρωσικό λαό και τους διαδηλωτές, για να επιβληθεί με συνοπτικές “δημοκρατικές” διαδικασίες.

Αυτοί που μιλούσαν για “νίκη της δημοκρατίας” όταν διαλύθηκε της Σοβιετικής Ένωσης, δεν είχαν πολλά να πουν ούτε για το βομβαρδισμό του κοινοβουλίου, ούτε φυσικά για το δημοψήφισμα του 91′, όπου ο σοβιετικός λαός είχε ταχθεί στη συντριπτική του πλειοψηφία υπέρ της συνέχειας της ΕΣΣΔ και του σοσιαλισμού (90% στο σύνολο όσων ψήφισαν και 75% συνολικά, ακόμα κι αν λάβουμε υπόψη την αποχή των Βαλτικών Δημοκρατιών, όπου δεν έγινε το δημοψήφισμα).

Χωράει μεγάλη συζήτηση για την ήττα του αγωνιστικού κύματος και των μαζικών διαδηλώσεων εκείνης της χρονιάς, που έλαβαν άδοξο τέλος με την αιματηρή καταστολή του Οκτώβρη του 93′ -κάτι σαν Οχτωβριανή αντεπανάσταση, που έπεφτε όμως Σεπτέμβρη, με το παλιό ημερολόγιο.

Παρόλα αυτά, η μαζική παρουσία των κομμουνιστών εκείνη την περίοδο στους δρόμους απέδειξε πως δεν έλειπαν οι μάζες κι ο κόσμος για να κινητοποιηθούν. Έλειπε όμως η οργάνωση και ένας ισχυρός κομμουνιστικός πόλος που θα τους καθοδηγούσε σωστά, προς τη νίκη. Το ΚΕΚΡ του Τιούλκιν ήταν πολύ αδύναμο για να αναλάβει έναν τέτοιο ρόλο, ενώ το ΚΚΡΟ είχε -και έχει ακόμα- πολλά από τα σημάδια του εκφυλισμού του ΚΚ και της Περεστρόικα. Εξ ου και η διαφοροποίηση στη στάση τους, όπως διαβάζουμε στο παραπάνω χρονικό (τα μέλη του ΚΚΡΟ συμμετείχαν στα γεγονότα, αλλά χωρίς την έγκριση της ηγεσίας τους…)

Και μερικά ακόμα φωτογραφικά στιγμιότυπα από τα γεγονότα

Δείτε εδώ όλες τις αναρτήσεις του Αφιερώματος της Κατιούσα στην Οχτωβριανή Επανάσταση