Το χρονικό του Ευρωμπάσκετ ’87 της Αθήνας – Οι μέρες που συγκλόνισαν

Το ιστορικό Ευρωμπάσκετ της Αθήνας δεν είναι απλώς ένα από τα «προηγούμενα Ευρωπαϊκά Πρωταθλήματα». Αυτές οι μέρες, είναι σημείο αναφοράς, ορόσημο δόξας, αφετηρία ενηλικίωσης, στιγμή κορύφωσης για το νεοφώτιστο στα ευρωπαϊκά σαλόνια ελληνικό μπάσκετ.

Η μικρή αναφορά που ακολουθεί, με τη μορφή χρονικού (πώς αλλιώς;) προσπαθεί απλώς να σας θυμίσει εκείνες τις μέρες του Ιούνη, αν βέβαια υπάρχει κανείς που τις έχει λησμονήσει, και να ζωντανέψει τη μοναδική ατμόσφαιρα του χρυσού της Αθήνας. Πάμε…

ΣΑΒΒΑΤΟ 23 Μαΐου: 10 μέρες πριν το τζάμπολ. Η Εθνική παίζει στο τουρνουά του Ντόρτμουντ, αλλά πίσω στην Ελλάδα, ο πυρετός έχει αρχίσει να ανεβαίνει. Βέβαια, οι φιλοδοξίες είναι ταπεινές, αφού η Εθνική θα πρέπει κατ’ αρχή να κερδίσει οπωσδήποτε την αιώνια αντίπαλο Γαλλία για να μπει στους 8, πράγμα που φάνταζε ιδιαίτερα δύσκολο. Οι εφημερίδες διεισδύουν στα σπίτια των παιχτών και, όταν η μητέρα του Μιχάλη Ρωμανίδη ισχυρίζεται ότι «θα τερματίσουμε τρίτοι», η δήλωσή της καταχωρείται ως υπεραισιόδοξη.

ΚΥΡΙΑΚΗ, 24 Μαΐου: Καλά νέα από τη Γερμανία. Η Εθνική συντρίβει 111-83 το Πανεπιστήμιο Πρόβιντενς, που εκείνη τη χρονιά είχε μπει στο φάιναλ-φορ του ΝCAA, με 41 πόντους του Γκάλη. Ο τραυματίας Φάνης Χριστοδούλου ενσωματώνεται στην αποστολή, που πηγαίνει για νέα φιλικά στη Ρώμη. Ο συνεργάτης του Πολίτη, Χρήστος Ιορδανίδης στην Αθήνα κάνει σοφές δηλώσεις: «Ο κόσμος πρέπει να αποδείξει ότι συμμετέχει από τις εξέδρες στο κοουτσάρισμα της ομάδας, ενθαρρύνοντάς την στα άσχημα διαστήματα».

Το χρονικό του Ευρωμπάσκετ ’87 της Αθήνας – Οι μέρες που συγκλόνισαν

ΔΕΥΤΕΡΑ, 25 Μαίου: «Φάνη, μπορείς», λέει ο Πολίτης και ετοιμάζει τον Χριστοδούλου για το σούπερ-φιλικό με την Ισπανία στο Ρέτζιο Καλάμπρια δύο μέρες μετά. «Για να ξέρουμε πού βαδίζουμε», εξηγεί.

ΕΞΩ Ο ΣΑΜΠΟΝΙΣ

ΤΡΙΤΗ, 26 Μαΐου: Ενώ η ΕΟΚ παροτρύνει τους φιλάθλους να αγοράσουν έγκαιρα εισιτήρια για να αποφευχθεί η ταλαιπωρία των τελευταίων ημερών (λες και ήξεραν…), η είδηση που έρχεται από τη Μόσχα είναι πραγματική βόμβα: Ο Σαμπόνις χάνει το Ευρωμπάσκετ. «Στον αγώνα με τους Σοβιετικούς, η αποστολή μου γίνεται πιο εύκολη, αλλά όχι και… εύκολη», δηλώνει από το Ρέτζιο ο Παναγιώτης Φασούλας…

ΤΕΤΑΡΤΗ 27 Μαΐου: Θαύμα, θαύμα. Η Εθνική κερδίζει τους Ισπανούς με 101-98 στο Ρέτζιο. «Ψυχραιμία, παιδιά, να μην πάρουν τα μυαλά μας αέρα», φωνάζει ο Κώστας Πολίτης, αλλά ο ενθουσιασμός δεν προέρχεται μόνο από τη μεγάλη νίκη. Είναι και η χωρίς προβλήματα επανεμφάνιση του Φάνη, που με 12 πόντους και 9 ριμπάουντς ήταν… Φάνης.

ΠΕΜΠΤΗ, 28 Μαΐου: «Ελπίζω να με ξεχάσει για λίγο η ατυχία που με ταλαιπωρεί φέτος», λέει ο Φάνης στον Τύπο, χωρίς βέβαια να ξέρει, ότι η κορύφωση για την καριέρα του δεν απείχε ούτε 20 μέρες…

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, 29 Μαΐου: Οι Ιταλοί προσγειώνουν τους υπεραισιόδοξους, κερδίζοντας την Εθνική μας με 109-95. Τότε, όμως, ήσαν εκείνοι γηπεδούχοι…

Το χρονικό του Ευρωμπάσκετ ’87 της Αθήνας – Οι μέρες που συγκλόνισαν

ΚΥΡΙΑΚΗ, 31 Μαΐου: Ανακοινώνεται ότι ο Παπαδόπουλος θα μείνει εκτός δωδεκάδας. «Θα έχω ευκαιρίες στο μέλλον να καθιερωθώ στην Εθνική», δηλώνει. Στο μεταξύ, η ομάδα γυρίζει από την Ιταλία. Γιαννάκης: «Επιτέλους, ξεφύγαμε από το ρόλο του φτωχού συγγενή και όλοι μας υπολογίζουν». Οι αποστολές έρχονται στην Αθήνα η μία μετά την άλλη και τα μεγάλα λόγια δίνουν και παίρνουν. Πιο πολύ, εντυπωσιάζει ο Ισραηλινός κόουτς Ραλφ Κλάιν, που δίνει σαν πρώτο φαβορί τους… Ισπανούς.

ΔΕΥΤΕΡΑ, 1 Ιουνίου: Ο αξέχαστος μήνας μπαίνει με… γεννητούρια (η γυναίκα του Σολοθάμπαλ), γενέθλια (Χ. Αρσέγκα) και αισιοδοξία (όλοι βλέπουν πεντάδα, και πάνω). Ο Νίκος Φιλίππου απευθύνει έκκληση προς τους φιλάθλους: «Να μη μας χειροκροτούν μόνο στα ωραία καλάθια, αλλά και όταν δεν παίζουμε τόσο καλά». Πάντως, ο κόσμος είναι ακόμη μακριά από το γεγονός: τα εισιτήρια δεν έχουν μεγάλη ζήτηση.

ΤΡΙΤΗ, 2 Ιουνίου: Μικροπανικός στην τελευταία προπόνηση της Εθνικής πριν το τζάμπολ. Πρώτα ο Φάνης και μετά ο Φασούλας εγκαταλείπουν, με πόνους στο πόδι και το στομάχι αντίστοιχα. Ο Πολίτης ζητά νίκη και θέαμα κατά των Ρουμάνων.

ΤΕΤΑΡΤΗ, 3 Ιουνίου: Θριαμβευτικό ξεκίνημα, με 109-77 επί των Ρουμάνων, αλλά το Ευρωμπάσκετ δεν είναι ακόμα το αυτονόητα βασικό θέμα των εφημερίδων στις αθλητικές σελίδες. Οι Γιουγκοσλάβοι περιμένουν το επόμενο βράδυ και το διάστρεμμα του Ιωάννου κάνει τα πράγματα ακόμα πιο δύσκολα. Το Παλέ σχεδόν γεμίζει..

Το χρονικό του Ευρωμπάσκετ ’87 της Αθήνας – Οι μέρες που συγκλόνισαν

ΠΑΡΑΛΗΡΗΜΑ

ΠΕΜΠΤΗ, 4 Ιουνίου: Παραλήρημα στο Στάδιο. Οι Γιουγκοσλάβοι υποκύπτουν, με 84-78! «Για μας, κάθε παιχνίδι είναι κι ένας τελικός», λέει ο Παναγιώτης Γιαννάκης. «Πιστεύω ότι μπορώ να φεύγω νικητής από κάθε αγώνα», προσθέτει ο Γκάλης. Το σύνθημα έχει ήδη δοθεί ανάμεσα στους φιλάθλους. Ήταν η τελευταία βραδιά που υπήρχαν άδειες θέσεις στο Στάδιο. Και, μέσα στο χαλασμό, ένα μελανό σημείο: ο Νίκος Φιλίππου παθαίνει βαρύ διάστρεμμα και η συμμετοχή του στα υπόλοιπα παιχνίδια καθίσταται πολύ αμφίβολη.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, 5 Ιουνίου: Όλοι πια ασχολούνται με το Ευρωμπάσκετ. Όλοι, εκτός από τον Ιταλό κόουτς Βαλέριο Μπιανκίνι, που φωτογραφίζεται… κοιμώμενος μέσα στο Ειρήνης και Φιλίας. Οι έπαινοι για την Εθνική φτάνουν σωρηδόν. «Ο Γκάλης είναι παίκτης του 21ου αιώνα», δηλώνει ο συνταγματάρχης Γκομέλσκι, χωρίς να ξέρει τι τον περίμενε. Ο Πέτρoβιτς είναι «μπαρούτι» με τον Τσόσιτς, γιατί τον χρησιμοποιεί σχετικά λίγο. Μέσα στην αναμπουμπούλα, ο Νίκος Σισμανίδης αποδίδει τον τραυματισμό του Φιλίππου στα… άστρα («Ο Νίκος βρισκόταν από πλευράς βιορυθμών σε κρίσιμο διανοητικό επίπεδο»). Τελικά, οι Ισπανοί βάζουν τα πράγματα στη θέση τους, συντρίβοντας με άνεση την ελληνική ομάδα με 106-89. «Ρεζιλευτήκαμε» μονολογούσε ο Παναγιώτης Φασούλας φεύγοντας από το παρκέ, εννοώντας προφανώς ότι είχαν απογοητεύσει τους 14.000 που κατέκλυσαν το Παλέ. Αλλά ήταν ακόμα νωρίς για δάκρυα.

ΣΑΒΒΑΤΟ, 6 Ιουνίου: Κλάματα στα αποδυτήρια, αλλά για τελευταία φορά. Ο Τσεχοσλοβάκος ρέφερι Λιούμπομιρ Κότλεμπα προκαλεί με τα σφυρίγματά του και η Εθνική χάνει μια χρυσή ευκαιρία να κερδίσει και την κραταιά Σοβιετική Ένωση. Τελικό 66-69, με τον κόσμο και τους παίχτες να έχουν φτάσει στα όρια του φανατισμού. Ίσως χρειαζόταν ένας Κότλεμπα για να πάρει για τα καλά μπροστά η μηχανή.

ΚΥΡΙΑΚΗ, 7 Ιουνίου: Η Εθνική χρειάζεται να νικήσει οπωσδήποτε τους Γάλλους και τα καταφέρνει όταν εξουδετερώνεται ο Ντιμπουισόν. «Πρώτα η ψυχή και η δύναμη και μετά όλα τα’ άλλα», είχε πει στους παίχτες του ο Πολίτης. Και αυτοί, υποσχέθηκαν να μην ξανακοιτάξουν πίσω…

Το χρονικό του Ευρωμπάσκετ ’87 της Αθήνας – Οι μέρες που συγκλόνισαν

Ο ΟΜΗΡΟΣ

ΤΡΙΤΗ, 9 Ιουνίου: Η πρώτη μεγάλη στιγμή: προημιτελικός με αντίπαλο την Ιταλία. Πόσες, άραγε είναι οι πιθανότητες νίκης; 100% λέει ο Σταυρόπουλος, 60-40 οι υπόλοιποι παίχτες, 57%(!) ο χιουμορίστας Φασούλας. «Να φροντίσουμε να χτυπήσουμε την ιταλική άμυνα πριν οργανωθεί», δηλώνει ο Πολίτης, ενώ ο Μπιανκίνι, ως φιλόσοφος, δεν ασχολείται με τόσο πεζά πράγματα: «Να κοιτάξουμε να… αφήσουμε τον Όμηρο έξω από το Στάδιο», λέει, εννοώντας προφανώς, ότι ο ελληνικός φανατισμός δύσκολα θα μπορούσε να αντιμετωπισθεί. Κι ενώ το ενδιαφέρον για τους αγώνες κορυφώνεται, ο Κότλεμπα διαπράττει τη γκάφα της χρονιάς, εξομολογούμενος στον Σάντρο Γκάμπα τον κεραυνοβόλο έρωτά του για τη σύζυγο του τελευταίου…

ΤΕΤΑΡΤΗ, 10 Ιουνίου: Η Ιταλία γονατίζει και όλη η Ελλάδα πια ονειρεύεται τρελά όνειρα. Η λάμψη ενός μεταλλίου είναι πια μπροστά στα μάτια όλων. Αλλά αυτοί που ξέρουν καλύτερα μιλούν ακόμα και για χρυσό. Γκάλης: «Δεν είμαι προφήτης, αλλά το πιστεύω. Η πρώτη θέση είναι στο χέρι μας. Σήμερα, δεν υπήρχε περίπτωση να χάσουμε. Το είδα στα μάτια των Ιταλών, πριν τον αγώνα, στην προθέρμανση. Αυτή είναι η πιο ευτυχισμένη στιγμή της ζωής μου, μέχρι το επόμενο παιχνίδι…». Στο ξενοδοχείο της Εθνικής, χαμός. Ο Φασούλας έψαχνε για βεγγαλικά, ο Καμπούρης φώναζε «αέρα», ο κόσμος έξω είχε οργανώσει… συγκέντρωση. Όλη η Ελλάδα πανηγύριζε. Οι εφημερίδες πέρασαν τους ήρωες του Φαλήρου στις πρώτες τους σελίδες…

ΠΕΜΠΤΗ, 11 Ιουνίου: Επαναλαμβάνονται τα θαύματα; Όλοι το ελπίζουν, καθώς πλησιάζει η μάχη με τους Γιουγκοσλάβους. Στα εκδοτήρια του Φαλήρου, μαζεύεται η… μισή Αθήνα. Η φοβερή ζέστη, την οποία πολλοί προσπάθησαν να αντιμετωπίσουν καταβρέχοντας αλλήλους, και ο συνωστισμός, φέρνουν τις λιποθυμίες. Η τιμή του εισιτηρίου φτάνει τις 10.000 δραχμές στη μαύρη αγορά. Ο ‘Ατσα Νίκολιτς φτάνει ξαφνικά από το Βελιγράδι για να βοηθήσει τον πελαγωμένο Τσόσιτς. Και ο Κώστας Πολίτης… χαράζει πορεία, δηλώνοντας: «Τρώγοντας έρχεται η όρεξη…».

Το χρονικό του Ευρωμπάσκετ ’87 της Αθήνας – Οι μέρες που συγκλόνισαν

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, 12 Ιουνίου: «ΕΓΙΝΕ ΤΟ ΘΑΥΜΑ», λέει ο τεράστιος τίτλος μιας εφημερίδας, και δεν υπάρχει ίχνος υπερβολής σ’ αυτό. Πράγματι, περί θαύματος πρόκειται. Οι «πλάβι», για δεύτερη φορά σε 8 μέρες, βρίσκονται στο καναβάτσο, 81-77. Το πανηγύρι χωρίς προηγούμενο. Και ο Νίκος Γκάλης, εκτός εαυτού: «Όχι, δεν είναι θαύμα, το πιστεύω. Θα νικήσουμε και στον τελικό». Ο Φάνης τα έχει με τον Πέτροβιτς: «Αυτός ο γκάγκστερ ο Ντράζεν, είναι μεγάλος θεατρίνος». Αλλά, είναι ο Αλεξάντερ αυτός που ακούει τα σχολιανά του, όταν δηλώνει θρασύτατα ότι εύχεται «Καλή τύχη στη Ρωσία στον τελικό». Και, την ώρα που άνθρωπος της Ομοσπονδίας καθορίζει το συνολικό πριμ σε 60-70 εκατομμύρια, ο Πολίτης λέει: «Είμαστε πανέτοιμοι για το μεγάλο μπουμ».

ΚΥΡΙΑΚΗ, 14 Ιουνίου:… Και το «μεγάλο μπουμ», γίνεται, 103-101 επί των Σοβιετικών και το γλέντι από τον Έβρο μέχρι την Κρήτη, κρατά μέχρι το πρωί. «Δεν υπάρχει επόμενη ευτυχία», ψιθύρισε ο Γκάλης εκστασιασμένος. Ο Γιαννάκης ευχαριστούσε και τις… πέτρες για τη συμπαράστασή τους, ο Φασούλας μιλούσε για το «πιο γλυκό του όνειρο». Ο Καμπούρης που σφράγισε τον θρίαμβο με τις δύο αξέχαστες εύστοχες βολές ήθελε να πάρει το στεφάνι του πρωταθλητή σπίτι του. Και μόνο ο γερο-Γκομέλσκι δεν συμμετείχε στο πανηγύρι. «Αυτά δεν γίνονται ούτε στη Μαυριτανία», δήλωσε μετά τη λήξη, εννοώντας άγνωστο τι, αλλά εκείνη την ώρα ουδείς ασχολείτο μαζί του. Τα «παιδιά ενός ανώτερου Θεού», όπως ευρηματικότατα είχαν βαφτιστεί από άγνωστο φίλαθλο, είχαν δώσει το έναυσμα για μια γιορτή που σταμάτησε πολλές-πολλές μέρες αργότερα…

Νίκος Παπαδογιάννης

Το χρονικό γράφτηκε από τον δημοσιογράφο Νίκο Παπαδογιάννη και δημοσιεύτηκε στο βδομαδιάτικο περιοδικό ΤΡΙΠΟΝΤΟ (τ. 32) στις 20 του Ιούνη 1989.