Η ανάπτυξη των λίγων και η φτώχεια των πολλών

«Βγήκαμε», λοιπόν, από τα μνημόνια και έρχεται η ανάπτυξη, δουλειές ανοίγουν, οι μισθοί αυξάνονται. Αυτό ισχυρίζονται αυτοί που μας κυβερνούν, χρησιμοποιώντας την τακτική που εφάρμοζε ο υπουργός Προπαγάνδας της Ναζιστικής Γερμανίας, Γιόζεφ Γκαίμπελς: «λέγε, λέγε ψέματα, κάτι μένει στο τέλος».

Πάμε να δούμε αναλυτικά τι συμβαίνει στην πραγματικότητα.

Γερμανία

Η Γερμανία είναι μία από τις ισχυρότερες οικονομίες στον κόσμο, μια χώρα που καταγράφει ρεκόρ ανάπτυξης και ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά ανεργίας στην ιστορία της (σημειώνεται ότι τον περασμένο μήνα, το ποσοστό ανεργίας της ήταν στο 5,1%, στο χαμηλότερο σημείο από το 1990).

Ωστόσο, σύμφωνα με στοιχεία από το υπουργείο Εργασίας της, το 48% των συνταξιούχων έχει εισόδημα κάτω από τα όρια της φτώχειας, ενώ με στοιχεία που ανακοίνωσε η Eurostat το 2016 ζουν συνολικά κάτω από τα όρια της φτώχειας 13,4 εκατομμύρια Γερμανοί πολίτες. Την ίδια στιγμή, ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων επιβιώνει μέσα από mini-jobs, κάτι που έκανε ακόμα και το ΔΝΤ να αναφέρει σε έκθεσή του το 2017 τις μεγάλες κοινωνικές ανισότητες που παρατηρούνται στη χώρα, καλώντας τη Γερμανία να τις αμβλύνει.

Σε όλα αυτά, αξίζει να προσθέσουμε την απόφαση που πήρε ο δήμος Ντόρτμουντ για επιβολή προστίμου 20 ευρώ στους άστεγους που κοιμούνται στον δρόμο, για να καταλάβουμε πως δεν είναι όλα αρμονικά πλασμένα στην «ατμομηχανή» της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Γαλλία

Η Γαλλία του Μακρόν και της αποχής ρεκόρ (πάνω από 50%) στις πρόσφατες εκλογές, η Γαλλία της Λεπέν και του ακροδεξιού εξτρεμισμού, είναι η χώρα όπου, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της φιλανθρωπικής οργάνωσης Secours catholique – Caritas France, «η φτώχεια δεν υποχωρεί». Συγκεκριμένα, ο αριθμός των ανθρώπων που ζούσαν το 2015 κάτω από το όριο της φτώχειας άγγιξε περίπου το 1,5 εκατ. ανθρώπους. Κι εδώ η φτώχεια των πολλών συνοδεύεται από την ανάπτυξη των λίγων, καθώς η γαλλική οικονομία κατέγραψε την περσινή χρονιά την ισχυρότερη ανάπτυξη που έχει καταγράψει από το 2011 μέχρι σήμερα.

Υπόλοιπη Ευρώπη

Στο ίδιο πλαίσιο κινούνται τα πράγματα και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Για παράδειγμα, στην Ιταλία του ακροδεξιού Σαλβίνι και των τεράστιων οικονομικών προβλημάτων, η φτώχεια έχει αυξηθεί δραματικά την τελευταία δεκαετία, στην Ιρλανδία της «παραδειγματικής ανάπτυξης» (μόνο το 2015 έφτασε το 7,8%) σχηματίζονται ουρές χιλιάδων ατόμων στα συσσίτια, στην Κύπρο που «βγήκε από τα μνημόνια», το 60% των πολιτών της δηλώνει πως «μόλις μετά βίας τα βγάζει πέρα» (Έκθεση του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου για την Ισότητα των Φύλων), στην Πορτογαλία του «καλού παιδιού» του ΔΝΤ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με τις αυξήσεις των 0,88 ευρώ στους μισθούς τη μέρα.

ΗΠΑ-Ρωσία-Κίνα

Για την Αμερική, την πιο ισχυρή καπιταλιστική οικονομία του πλανήτη, τη χώρα των μεγάλων ονείρων και των μεγάλων ψευδαισθήσεων, τη χώρα με τις πολλές αντιθέσεις, ο ΟΗΕ, αναφέρει σε έκθεσή του πως «41 εκατομμύρια Αμερικανοί ζουν σε συνθήκες φτώχειας, ενώ 18,5 εκατομμύρια πολίτες ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας». Την ίδια στιγμή, μία στις πέντε οικογένειες ζουν με κουπόνια σίτισης (από την εποχή του «αριστερού» Ομπάμα ακόμα) και περισσότεροι από μισό εκατ. άνθρωποι είναι άστεγοι (έρευνα της υπηρεσίας για τους άστεγους, Homeless Outreach Population Estimate). Όλα αυτά συνοδεύονται από 540 δισεκατομμυριούχους, που κατέχουν περιουσία λίγο μεγαλύτερη από 2 τρισεκατομμύρια δολάρια.

Ο Μαρξ όλο αυτό που συμβαίνει στην Αμερική το περιέγραφε έτσι: «πρέπει να υπάρχει κάτι σάπιο στον πυρήνα ενός κοινωνικού συστήματος, που αυξάνει τον πλούτο του χωρίς να μειώνει την δυστυχία του».

Στην Κίνα, πάνω από 82 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν με λιγότερο από ένα δολάριο την ημέρα, τη στιγμή που το 1% των πιο πλούσιων νοικοκυριών ελέγχει περισσότερο από το ένα τρίτο του πλούτου στη χώρα, σύμφωνα με στοιχεία που έχουν δει τα φώτα της δημοσιότητας τα τελευταία χρόνια.

Στη Ρωσία, 20 εκατ. άνθρωποι ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, όμως ταυτόχρονα παρατηρείται ανάπτυξη στη χώρα. «Το να έχουμε τέτοια φτώχεια στην χώρα είναι ντροπή με τέτοιο επίπεδο κατά κεφαλήν εισοδήματος του ΑΕΠ», δήλωσε πρόσφατα ο πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου και πρώην υπουργός Οικονομικών της Ρωσίας, Αλεξέι Κουντρίν, επιβεβαιώνοντας για μια ακόμη φορά ότι στον καπιταλισμό ανάπτυξη και φτώχεια πάνε μαζί. Ανάπτυξη για τους λίγους και φτώχεια για τους πολλούς.

Ελλάδα

Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τη Eurostat, ένα στους τρεις ζουν στα όρια της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, ενώ την ίδια στιγμή οι 500 πιο κερδοφόρες εταιρίες στην Ελλάδα αύξησαν τα κέρδη τους την περίοδο της κρίσης (έρευνα της ICAP).

Παράλληλα, τα εργατικά ατυχήματα έχουν εκτοξευθεί σύμφωνα με τη Eurostat στα 35.000 το χρόνο. Σημειώνεται ότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση συνολικά συμβαίνει ένα εργατικό ατύχημα ανά 4,5 δευτερόλεπτα.

Στα παραπάνω αξίζει να προσθέσουμε τακτικές που χρησιμοποιούν οι εργοδότες για να μεγιστοποιούν τα κέρδη τους, όπως τις συμβάσεις διάρκειας μίας ημέρας, τη διακεκομμένη εργασία και την επιμήκυνση ωραρίου, καθώς τις λίστες Μπόργιανς και τα Panama Papers, στις οποίες φιγουράρουν ορισμένοι – η ιδιοκτησία offshore εταιρειών άλλωστε δεν θεωρείται παράνομη, παράνομο θεωρείται μόνο να πουλάς χωρίς άδεια στον δρόμο.

Όλα αυτά, όμως, δεν έχουν σημασία, γιατί “βγήκαμε” από τα μνημόνια και έρχεται η ανάπτυξη. Σωστά;

Ο Γάλλος φιλόσοφος, Αλμπέρ Καμύ, έγραφε πως το «χειρότερο δεν είναι η πανούκλα, αλλά να συνηθίσεις την πανούκλα». Να συνηθίσουμε τη φτώχεια, την ανεργία, τους άστεγους, να συνηθίσουμε να ζούμε με μειωμένες απαιτήσεις και προσδοκίες τη στιγμή που κάποιοι πλουτίζουν στις πλάτες μας, αυτό είναι το χειρότερο. Να θεωρήσουμε όλα αυτά που συμβαίνουν φυσιολογικά και να πιστέψουμε πως δεν υπάρχει εναλλακτική. Μήπως ήρθε επιτέλους η στιγμή να τραβήξουμε άλλο δρόμο; Τι λέτε;