Άπατρις: Η Ιστορία ενός παιδιού που ψάχνει Γη

Αμφιταλαντεύτηκα αρκετά για το εάν θα έπρεπε να γράψω και στη συνέχεια να δημοσιοποιήσω την ιστορία του Χανς, ενός ενήλικα πλέον φοιτητή, ανήλικου μαθητή το 2017 όταν τον πρωτογνώρισα. Ο Χανς, με καταγωγή από την Κινσάσα του Κονγκό διέμενε από το 2016 στην Πάτρα σε δομή φιλοξενίας με τη μητέρα και τη μικρότερη αδελφή του. Εκεί, όλα τα μέλη της οικογένειας ακολούθησαν όλες τις νομικές διαδικασίες  που απαιτούνταν με σκοπό την εξέταση του αιτήματός τους για παροχή πολιτικού ασύλου. Κατά τη διαμονή του στην Πάτρα, ο Χανς γράφτηκε σε δημόσιο σχολείο και παρακολούθησε μαθήματα της Α’ τάξης Γενικού Λυκείου. Παράλληλα, ασχολήθηκε με το ποδόσφαιρο και συγκεκριμένα με την ομάδα της Παναχαϊκής. 

Στις 8/9/2017, η οικογένεια φτάνει στην Αθήνα όπου και φιλοξενείται για μεγάλο χρονικό διάστημα σε διαμέρισμα Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης (ΜΚΟ). Εκεί, έγιναν σταδιακά κάποια βήματα με σκοπό την ένταξη της οικογένειας στην ελληνική πραγματικότητα. Ως Κοινωνική Λειτουργός, εργαζόμενη σε ΜΚΟ, ήμουν υπεύθυνη για την εν λόγω οικογένεια, στην οποία παρασχέθηκε ψυχοκοινωνική υποστήριξη ενώ τόσο η αδερφή του Χανς όσο και ο ίδιος εγγράφηκαν σε δημόσια σχολεία της περιοχής (νηπιαγωγείο και λύκειο αντίστοιχα). Ο Χανς συνέχισε τα δυο τελευταία χρόνια του Λυκείου στο 5ο Γενικό Λύκειο Ηλιούπολης, απέκτησε φίλους και κοινωνικό περίγυρο, εξέδωσε άμεσα ΑΜΚΑ, ΑΦΜ, συμμετείχε στην ομάδα του Χαραυγιακού της Ηλιούπολης ενώ μέχρι και σήμερα υποβάλει κανονικά όλες τις φορολογικές δηλώσεις που απαιτούνται. 

Τον Ιούνιο του 2018 και ενώ συνεχίζω να κρατώ επαφή με τον Χανς, παρόλο που έχω αλλάξει εργασιακό πλαίσιο, μαθαίνω πως μένει μόνος του στη χώρα καθώς η μητέρα του με την μικρή του αδερφή αποφασίζουν να φύγουν. Παρά το στρεσογόνο και ψυχοπιεστικό γεγονός για εκείνον, το 2019 αποφασίζει να δώσει Πανελλαδικές εξετάσεις όπου και επιτυγχάνει. Ολοκληρώνει το σχολείο, λαμβάνει απολυτήριο και καταφέρνει να εισαχθεί στην Κέρκυρα στο Τμήμα Τουριστικών Επαγγελμάτων του Ιόνιου Πανεπιστημίου. Μέχρι και σήμερα διαμένει στη φοιτητική εστία του Πανεπιστημίου και πλέον φοιτά στο 4ο έτος της σχολής.

Θα ρωτούσε κανείς εύλογα: Γιατί να αφορά κάποιον η ιστορία ενός παιδιού πρόσφυγα που πέτυχε κιόλας στην προσωπική και επαγγελματική ζωή του;! Παιδιά όπως ο Χανς, ο Σαϊντού καθώς και άλλα παιδιά που διαμένουν στη χώρα είναι εγκλωβισμένα αλλά και έρμαια των εκάστοτε πολιτικών επιλογών. Παιδιά που έχουν ενταχθεί ομαλά στην ελληνική πραγματικότητα, μιλούν την ελληνική γλώσσα κάνουν όνειρα για το παρόν και το μέλλον αλλά δεν μπορούν να λάβουν άσυλο ώστε να διαμείνουν νόμιμα στη χώρα. Ο Σαϊντού τα κατάφερε. Ο Χανς;! Αυτό είναι κάτι που προσπαθούμε μαζί με κάποιους ανθρώπους οι οποίοι στέκονται έμπρακτα και αλληλέγγυα στο πλευρό του Χανς από την πρώτη στιγμή.

Στις 21/9/2020 του κοινοποιείται μια απόφαση του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου η οποία αναφέρει ότι θα πρέπει ο ίδιος να κάνει εκ νέου αίτηση για άσυλο εφόσον η μητέρα του και η αδερφή του δεν διαμένουν πλέον στη χώρα. Πραγματοποιείται νέα αίτηση ώστε να λάβει άσυλο για ανθρωπιστικούς λόγους ωστόσο αυτή δεν εξετάζεται καθώς όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο επίσημο έγγραφο που έλαβε: «Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 19 Α παρ. 1 περ. στ΄ του ν.4251/2014, σας γνωρίζουμε ότι, βάσει των διατάξεων του τελευταίου εδαφίου της παραγράφου 2 του άρθρου 71 του ν. 4825/2021 που ορίζουν ρητά ότι “Αιτήσεις που υποβλήθηκαν δυνάμει της περ. στ΄της παρ. 1 του άρθρου 19 Α του ν. 4251/2014, μετά την έναρξη ισχύος του ν. 4686/2020, δεν εξετάζονται”, η αίτησή σας δεν θα εξετασθεί, καθόσον υποβλήθηκε μετά την έναρξη ισχύος του ν.4686/2020 ήτοι μετά την 12/5/2020».

Στη δεδομένη χρονική στιγμή, ο Χανς βρίσκεται σε νόμιμη κατάσταση μεν αλλά επισφαλή δε ακόμη και με κίνδυνο απέλασης όταν θα ολοκληρώσει τις σπουδές του. Αξίζει να αναφερθεί ότι στην Κέρκυρα παρά τις προσπάθειές του να εργαστεί στο αντικείμενο σπουδών του ύστερα από προτάσεις που του έγιναν, αυτό στάθηκε αδύνατο καθώς δεν έχει λάβει άδεια παραμονής, ενώ δεδομένου ότι ακόμη και η παροχή ουσιαστικής νομικής βοήθειας για προσφυγή κατά της μη εξέτασης του αιτήματός του ήταν αδύνατη λόγω οικονομικής αδυναμίας δεν μπόρεσε πρακτικά να αλλάξει κάτι. Φτάνοντας στο σήμερα, ο Χανς περιμένει μέσα στον Φεβρουάριο να κλείσει επταετή συνεχή διαμονή στη Χώρα ώστε να κάνει αίτηση χορήγησης άδειας διαμονής για εξαιρετικούς λόγους, σύμφωνα με το άρθρο 19 του ν. 4251/2014. 

Αντιλαμβάνεται κανείς, ότι όση δίψα και θέληση μπορεί να έχει κάποιος ώστε να ενταχθεί και να εργαστεί σε οποιαδήποτε χώρα, όσο βαθιά και να είναι η επιθυμία του να συνεχίσει να ζει και να αλληλεπιδρά με τους πολίτες αυτής της χώρας που τόσο αγαπά, βρίσκει κλειστές πόρτες, αναλγησία του κρατικού μηχανισμού και εκδικητικές συμπεριφορές. Επειδή τόλμησε να ονειρευτεί τη ζωή του σε μια χώρα χωρίς πόλεμο, ώστε να νιώσει για μια φορά ασφαλής, να αισθανθεί για μια στιγμή άνθρωπος, σε μια χώρα που δεν θα κινδυνεύει με απέλαση ανά πάσα ώρα και στιγμή και δεν θα φοβάται για το τώρα και το αύριο. 

Όταν τον ενημέρωσα ότι θα ήθελα να δημοσιοποιήσω την ιστορία του με τη σύμφωνη γνώμη του, μου έδωσε την έγκριση του, αλλά μου είπε να συμπεριλάβω και αυτό όπως ακριβώς μου το είπε στο τηλέφωνο οπότε το αφήνω αυτούσιο γιατί νομίζω έχει αξία: «Βρίσκομαι εδώ από τα 16 μου χρόνια μέχρι σήμερα, στα μισά των 17 μου χρόνων, η μητέρα μου και η αδερφή μου φεύγουν και μένω μόνος χωρίς χρήματα και χωρίς βοήθεια. Κατάφερα όμως να κάνω φίλους και γνωστούς. Βρήκα ανθρώπους έτοιμους να τρέξουν για μένα και να με βοηθήσουν ανά πάσα στιγμή. Από εκεί που ήμουν μόνος δεν είμαι πια. Στην Ελλάδα βρήκα μια νέα οικογένεια και δεν νιώθω πια μοναξιά».

Για τον Χανς και για όλα εκείνα τα παιδιά που προσπαθούν να βρουν μόνα τους το φως στο σκοτάδι θα γυρίζουμε πάντα ανάποδα τον κόσμο και όταν τους κοιτάζουμε κατάματα θα βλέπουμε σε αυτά εκείνους τους στίχους του Μπρεχτ: «Α, δε μας ξεγελάει τούτη η τριγύρω σιωπή! Ακούμε ίσαμ’εδώ τα ουρλιαχτά που αντιλαλούν απ’ τα στρατόπεδά τους. Εμείς οι ίδιοι μοιάζουμε των εγκλημάτων τους απόηχος, που κατάφερε τα σύνορα να δρασκελίσει. Ο καθένας μας, περπατώντας μες στο πλήθος με παπούτσια ξεσκισμένα, μαρτυράει την ντροπή που τη χώρα μας μολεύει. Όμως κανένας μας δε θα μείνει εδώ. Η τελευταία λέξη δεν ειπώθηκε ακόμα…»

*Η φωτογραφία ανήκει στον Φωτορεπόρτερ Γιάννη Μπεχράκη

Έφη Θάνου, Κοινωνική Λειτουργός, Μέλος ΔΣ του Συνδέσμου Κοινωνικών Λειτουργών Ελλάδος