Brexit: Αστικές εναλλαγές με φόντο τον κορονοϊό

Η 31η Ιανουαρίου του 2020 έμελλε να αποτελέσει την ημερομηνία εξόδου της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την αρχή αλλεπάλληλων αναλύσεων για το τι μέλλει γενέσθαι στην ένωση των 27 πλέον κρατών. Ποιος θα ωφεληθεί, τι αλλαγές θα επιφέρει διεθνώς, τι θα σηματοδοτήσει για την Ελλάδα, κι άλλα παρόμοια ερωτήματα απασχολούν το τελευταίο διάστημα την κοινή γνώμη – μια κουβέντα που ως επί το πλείστον έχει ξεκινήσει εδώ και 3,5 περίπου χρόνια.

Πολλοί ισχυρίστηκαν πως αυτή η αποχώρηση μπορεί να πυροδοτήσει ένα ντόμινο αλλαγών – αν όχι αποχωρήσεων –  που θα οδηγήσουν αναπόφευκτα στη διάλυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τουλάχιστον όπως την ξέρουμε σήμερα. Άλλοι πάλι φοβούνται πως «ενός κακού, μύρια έπονται», υπερασπιζόμενοι με παρρησία πως η αποχώρηση της Βρετανίας ήταν ένα μεγάλο λάθος για όλους.

Εμείς, χωρίς να υποτιμούμε καμία άποψη, θα προτιμήσουμε να φέρουμε ξανά στο προσκήνιο μια διαφωτιστική έρευνα που είχε διενεργήσει η ελβετική εταιρεία παροχής χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, UBS, και δημοσίευσε ο Guardian στις 22 Μαρτίου του 2017, που καταδεικνύει πως σε δείγμα 400 εκατομμυριούχων Βρετανών με περιουσία από ένα εκατομμύριο δολάρια και πάνω, το 78% αναμένει πως «το Brexit θα έχει θετικές επιπτώσεις στην οικονομική τους κατάσταση».

Σημείωση πρώτη: Το γεγονός πως το Brexit έγινε με τέτοιο τρόπο που αναμένεται να ωφελήσει ξανά μια μικρή μερίδα του βρετανικού πληθυσμού όπως και προηγουμένως, δεν συνεπάγεται πως δεν κρύβει τη δική του σημειολογία ή – ακόμα περισσότερο – πως έπρεπε να αποφευχθεί. Θα ήταν σαν να θεωρούσαμε τη βούληση του ελληνικού λαού στο δημοψήφισμα του 2015 ως μη γενόμενη, μόνο και μόνο επειδή το δημοψήφισμα εμπεριείχε ένα ψευδεπίγραφο δίλημμα.

Σημείωση δεύτερη: Αρκετοί ήταν εκείνοι που βρήκαν να πανηγυρίσουν στη Βρετανία, στα πρότυπα εκείνων που βγήκαν να πανηγυρίσουν και το 2015 στην Ελλάδα. Είναι μια λογική πρώτη αντίδραση που δυστυχώς θα δώσει γρήγορα τη θέση της σε ένα παρατεταμένο μούδιασμα, που πιθανότατα να πάρει περισσότερο χρόνο από όσο νομίζουμε για να μετατραπεί ξανά σε δράση και κινητοποίηση.

Σημείωση τρίτη: Τις τελευταίες μέρες στη Βρετανία, συμπτωματικά μετά το Brexit, παρατηρείται έλλειψη από μάσκες στα φαρμακεία, αφού οι πολίτες βλέπουν σε αυτές μια πρώτη γραμμή άμυνας απέναντι στον κορονοϊό. Δεν ξέρω αν εκεί στη Βρετανία, οι υπερασπιστές του Bremain έχουν ξεκινήσει την κινδυνολογία πως γι’ αυτό φταίει το Brexit, αλλά είμαι σίγουρος πως αν η Βρετανία ήταν Βενεζουέλα, εδώ στην Ελλάδα θα το είχαμε ήδη πρώτη είδηση.

Το ΚΚΕ, στην ανακοίνωση που είχε βγάλει μετά το δημοψήφισμα του 2015, επισήμαινε μεταξύ άλλων πως «είναι άλλο πράγμα ο λαός να επιλέξει ο ίδιος την έξοδο από την ΕΕ, με τη θέληση και τη δράση του, παίρνοντας ταυτόχρονα τα κλειδιά της οικονομίας και την εξουσία στα χέρια του και είναι άλλο, τελείως διαφορετικό, πράγμα να βρεθεί μια χώρα έξω από την Ευρωζώνη ως αποτέλεσμα αντιθέσεων και ανταγωνισμών των καπιταλιστών. Το πρώτο αποτελεί εναλλακτική λύση προς όφελος του λαού και αξίζει κάθε θυσία, το δεύτερο οδηγεί στη λαϊκή χρεοκοπία από άλλο δρόμο».

Αν στην παραπάνω δήλωση προσθέσουμε αυτό που έγραψε ο διευθυντής της  Καθημερινής, Αλέξης Παπαχελάς, δύο περίπου χρόνια μετά, στις 19 Φεβρουαρίου του 2017, πως «το λόμπι της δραχμής δεν σταμάτησε, βέβαια, να λειτουργεί […] Ισχυροί επιχειρηματίες, που χρωστούν πολλά μέσα και έχουν ακόμη περισσότερα παρκαρισμένα έξω, δεν το βάζουν κάτω», μπορεί κανείς να δει μια μεγαλύτερη, καλειδοσκοπική εικόνα, και να αντιληφθεί πως ένα γεγονός δεν είναι μονοσήμαντο, πως υπάρχουν ταλαντώσεις, παγίδες, ανταγωνισμοί που δεν είναι εύκολα ορατοί με γυμνό μάτι.

Γιατί μπορεί ενδεχομένως σήμερα το Grexit, με την πλήρη συμμόρφωσή μας στις απαιτήσεις της εγχώριας και ξένης πλουτοκρατίας και την αγαστή συνύπαρξή μας με τους «διαβολικά καλούς» Αμερικανούς, να φαντάζει κάτι μακρινό, αλλά καλό είναι να είμαστε υποψιασμένοι για τις εύκολες εναλλαγές που λαμβάνουν χώρα κάθε φορά που η άρχουσα τάξη βλέπει τα συμφέροντά της να διασαλεύονται, να αλλάζουν ή να κινδυνεύουν.

Το Brexit ήταν ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιας εναλλαγής, που μπορεί όμως να εκπέμψει θετικά μηνύματα και να γίνει προάγγελος ευνοϊκότερων εξελίξεων στο μέλλον, αν φυσικά χρησιμοποιηθούν τα κατάλληλα ταξικά ερμηνευτικά εργαλεία που θα προσεγγίσουν την πραγματικότητα από τη σκοπιά των συμφερόντων της εργατικής τάξης – της βρετανικής και κατ’ επέκταση και της ευρωπαϊκής.