Διακομιδές τρόμου (41 ειδικότητες στον κάδο των αχρήστων)

Η ιατρική ως επιστήμη υφίσταται από την αρχαία Αίγυπτο και την αρχαία Ελλάδα. Ο περιορισμένος όγκος γνώσεων καθώς και των επιστημονικών μέσων οδηγούσε σε ένα ενιαίο κλάδο και γνωστικό αντικείμενο με τη γενική ονομασία γιατρός. Μετά όμως τη βιομηχανική επανάσταση, τον γαλλικό διαφωτισμό και τις τεχνολογικές εξελίξεις, τα επιστημονικά δεδομένα αυξήθηκαν σε τέτοιο βαθμό, όπου δεν θα ήταν δυνατό να αποτελούν αντικείμενο ενός μόνο γιατρού. Αυτό οδήγησε στη δημιουργία των ιατρικών ειδικοτήτων. Πλέον με το πέρασμα των χρόνων, στην Ελλάδα υπάρχουν 41 ιατρικές ειδικότητες. Προς τι όμως μια αυτονόητη διευκρίνιση στο γιατί και πώς υπάρχουν ιατρικές ειδικότητες; Δυστυχώς γιατί, αφενός στις τωρινές συνθήκες τίποτα δεν είναι αυτονόητο (από τη θνητότητα των ασθενών εκτός ΜΕΘ έως τους κλειδούχους), αφετέρου γιατί η πολιτική που εφαρμόζεται στο δημόσιο σύστημα υγείας προσπαθεί να γυρίσει την επιστήμη σε εποχές μεσαίωνα. Τα παραπάνω έγιναν αντιληπτά και κατά την περίοδο της πανδημίας, με τον τραγικό απολογισμό των σαράντα χιλιάδων νεκρών. Όπως φαίνεται όμως καμία τραγωδία δεν είναι ικανή να αποτρέψει την επόμενη. 

Το μήνα Απρίλιο, λοιπόν, το πρόγραμμα διακομιδών του πανεπιστημιακού νοσοκομείου Ιωαννίνων περιλαμβάνει μεταξύ άλλων έναν βιοπαθολόγο, μια πυρηνική ιατρό, μια αιματολόγο, έναν οφθαλμίατρο, έναν ψυχίατρο. Κοινό στοιχείο των ειδικοτήτων αυτών ότι δεν έχουν την παραμικρή σχέση με τη διακομιδή περιστατικών. Και όμως θα κληθούν οι συνάδελφοι να μεταφέρουν βαρέως πάσχοντες (καθώς άλλες διακομιδές δε γίνονται από το πανεπιστημιακό νοσοκομείο), χωρίς να έχουν την εκπαίδευση και τη γνώση να το πράξουν. Και γνώση και εκπαίδευση δε μπορεί να θεωρηθεί η γενική γνώση που παρέχει το πτυχίο ιατρικής, το οποίο ορθά δίνει ένα διευρυμένο πλαίσιο γνώσεων και εφοδίων πάνω στα οποίο ο κάθε γιατρός θα αναπτύξει την ειδικότητα της κλήσης του. Για αυτό το λόγο χειρουργοί δε μπορούν να δουν μικροσκόπιο, εργαστηριακοί γιατροί να χειρουργήσουν, οφθαλμίατροι να κάνουν ψυχοθεραπεία. Και για αυτό το λόγο αυτές (και άλλες) ειδικότητες δεν έχουν πρόσβαση στην υποειδίκευση της εντατικολογίας ή στο ΕΚΑΒ. 

Δυστυχώς, η ανευθυνότητα ορισμένων συναδέλφων και η τάση των κυβερνητικών πολιτικών στελεχών να επιθυμούν να περικόπτουν απαραίτητες δαπάνες από την υγεία, έχει καλυφθεί πίσω από το ότι με το που βγει από τη σχολή ένας νέος γιατρός, μπορεί να κάνει κατευθείαν τον παθολόγο και να πραγματοποιεί διακομιδές, και αυτό ονομάζεται αγροτικό. Αλλιώς δεν είναι γιατρός όπως πολύ συχνά τον φορτώνουν με τύψεις και τελικά του δείχνουν την έξοδο από τη χώρα ή το εθνικό σύστημα υγείας, αν δε μπορεί να συμβιβαστεί με την αναίτια υποβολή ζωής ασθενών σε κίνδυνο και την ελαφρότητα με την οποία ορισμένοι καλύπτουν κενά, βασιζόμενοι σε νομοθετήματα της δεκαετίας του εβδομήντα και του ογδόντα. Η  αναδιάρθωση του ΕΚΑΒ τη δεκαετία του 2000, στόχευε στη μόνιμη στελέχωσή του με εξειδικευμένο ιατρικό προσωπικό, το οποίο όμως λόγω των ελλείψεων οδηγήθηκε στα νοσοκομεία με αποτέλεσμα να αναπαράγεται η ίδια κατάσταση με πριν. Μια κατάσταση που διαπαιδαγωγεί τους νέους συναδέλφους σε τελείως λάθος επαγγελματικές συνθήκες, τους οδηγεί σε αναζήτηση καλύτερων συνθηκών εργασίας στο εξωτερικό (όπου στις περισσότερες χώρες ολα τα παραπάνω αποτελούν χωριστή ειδικότητα επειγόντων) και τον κάθε ασθενή στο έλεος της τύχης του. 

Σκεφτείτε λοιπόν το άγχος και τον τρόμο των νέων γιατρών όταν ένα σύστημα φορτώνει τη ζωή ενός ασθενή στις πλάτες του, ενώ έχει εκπαιδευτεί για κάτι τελείως διαφορετικό. Σκεφτείτε τον δικό σας φόβο αν κάποιος γιατρός άσχετης ως προς τις διακομιδές ειδικότητας μετέφερε στενό πρόσωπο σας (άραγε όσοι υπογράφουν ή στηρίζουν τέτοιες πολιτικές πως θα ένιωθαν αν ένας ιατροδικαστής συνόδευε δικό τους πρόσωπο;). Και σκεφτείτε πως το μόνο που τρομάζει σε αυτή την κατάσταση την κυβέρνηση είναι να στελεχώνει κάθε θέση με το απαραίτητο προσωπικό. Ή να αφήσει τον τομέα των διακομιδών έξω από τις ορέξεις του ιδιωτικού τομέα. Στα Τέμπη είδαμε το αποτέλεσμα. Και δυστυχώς κάθε μέρα μετά βλέπουμε τις ίδιες νοοτροπίες να απειλούν ανθρώπινες ζωές και σε άλλους χώρους. Τόσο αναλώσιμοι είμαστε. Το ζητούμενο απλό: να υπάρχει σεβασμός στην κάθε ειδικότητα και στον ρόλο που επιτελεί, ώστε να παράγεται πολιτική υγείας ολοκληρωμένη υπέρ του ασθενή και του κοινωνικού συνόλου. Να γίνει αντιληπτό πως το πτυχίο ιατρικής δεν είναι για να βουλώνει την κάθε τρύπα που προκύπτει. Να δημιουργηθεί ένα αυτόνομο και λειτουργικό ΕΚΑΒ με εξειδικευμένο ιατρικό προσωπικό το οποίο θα πραγματοποιεί ασφαλής διακομιδές. Απλά ζητούμενα για εμάς. Γιατί για την κυβέρνηση το απλό ζητούμενο είναι η μεγιστοποίηση του κέρδους με κάθε τρόπο και με κάθε κόστος. 

Ενδεχομένως  όταν μαζεύονται να σκέφτονται τι άλλο μπορούν να κάνουν για να φύγουν και οι λίγοι γιατροί που έχουν απομείνει στο ΕΣΥ. Το μόνο σίγουρο είναι ότι καμία νέα τραγωδία δε θα αποτελεί ανθρώπινο λάθος, αλλά προμελετημένο έγκλημα. Και όπως θα έλεγε ο κύριος πρωθυπουργός, καμία θυσία, είτε ασθενών είτε αιώνων επιστημονικής εξέλιξης, είμαστε διατεθειμένοι να κάνουμε στο βωμό των κερδών τους. Ωφελείν ή μη βλάπτειν αναφέρει ο όρκος του Ιπποκράτη και τα σήματα των ιατρικών συλλόγων. Το οποίο δείχνει ότι τουλάχιστον υπήρχε παλιά και υπάρχει ακόμη η συνείδηση των περιορισμών του κάθε συναδέλφου, όπου επιλέγει αν δε μπορεί να βοηθήσει, να μη κάνει κακό. Και για αυτό και οι τόσες ειδικότητες, ώστε να διευρύνουν το πεδίο του κάθε συναδέλφου, από τον μεμονωμένο ασθενή ως το κοινωνικό σύνολο. Δύσκολο βέβαια να γίνει αντιληπτό από το κάθε άσχετο κομματικό εγκάθετο που αποτελεί το βαθύ κράτος. 

Πάνος Χριστοδούλου, Βιοπαθολόγος/Εργαστηριακός Ιατρός, Ιατρός Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Ιατρικής, MSc Διοίκησης Μονάδων Υγείας, MSc Διατροφής, Τροφίμων και Μικροβιώματος, Υποψήφιος Διδάκτορας Ιατρικής Πανεπιστημίου Πατρών, PGCert Διαχείρισης κρίσεων στη δημόσια υγεία και ανθρωπιστικής απάντησης

Φωτογραφία: Konstantinos Tsakalidis / SOOC