Γυναίκες όλων των χωρών ενωθείτε!

Η ογδόη του Μάρτη δεν είναι μία ακόμη μέρα στον ημεροδείκτη, δεν είναι μία μέρα που βγαίνουν έξω οι γυναικοπαρέες, δεν είναι άλλη μια μέρα εμπορικής εκμετάλλευσης που θέλει τις γυναίκες θύματα του καταναλωτισμού, δεν είναι μία μέρα γιορτής. Είναι μια μέρα μνήμης, είναι μια μέρα αγώνα, είναι άλλη μια Πρωτομαγιά! Είναι μία από εκείνες τις μέρες που έχουν τόσο μεγάλη βαρύτητα ώστε προκαλούν την καμπύλωση ακόμη και του χωροχρόνου, παράγοντας εκείνο το παράξενο φαινόμενο όπου το χθες αρπάζει από τα βράγχια το αύριο και το τραβά με δύναμη για να έρθει πιο γρήγορα και να γίνει σήμερα. Και όλα συμβαίνουν ταυτόχρονα σε ένα χρονικά απροσδιόριστο τώρα, σε ένα χρονικά απροσδιόριστο παντού.

Τέτοιες μέρες δε συναντάς πολλές στο ημερολόγιο, γι’ αυτό καλό θα ήταν να τις μάθεις, να τις ξέρεις, να τις θυμάσαι και να τις διαλαλείς, να τις κάνεις παντιέρα. Είναι η Πρωτομαγιά που βροντοφωνάζει πως νόμος είναι το δίκιο του εργάτη! Είναι η ενάτη Μάη που το φίδι του ναζισμού ψόφησε όταν το κεφάλι του συνεθλίβη απ’ το κοντάρι της σημαίας με το σφυροδρέπανο του κόκκινου στρατού, τότε που ο ήλιος ξαναβγήκε ύστερα από έξι ολόκληρα χρόνια καταχνιάς, για να γιορτάσει μαζί με όλη την υφήλιο τη μεγάλη αντιφασιστική νίκη των λαών! Είναι η εικοστή έκτη του Οχτώβρη, τη μέρα που ο Λένιν παραδίδει ‘όλη την εξουσία στα Σοβιέτ’ όπως είχε προαναγγείλει από τις ‘Θέσεις του Απρίλη’. Τέλος είναι η ογδόη του Μάρτη, όταν οι γυναίκες αποφάσισαν να σηκώσουν το μπόι τους στο ύψος της αξιοπρέπειας, να σηκώσουν τα κεφάλια και τις γροθιές τους και να ζητήσουν το αυτονόητο, την ισότητα των φύλων, τη χειραφέτηση τους, την ψήφο τους, τα δικαιώματά τους, τα όνειρα τους, τις ίδιες τους τις ζωές, το να μιλάνε και να ακούγονται οι φωνές τους. Ήταν η μέρα που οι γυναίκες πήραν στον ώμο την ιστορία να την πάνε ένα βήμα πιο πέρα, πιο μπροστά.

Ήταν 8 Μάρτη του 1857 όταν οι εργάτριες των υφαντουργείων και των ραφτάδικων της Νέας Υόρκης πήραν τις μοίρες τους στα χέρια τους, σφίξαν τα δόντια και τις γροθιές, φώναξαν φτάνει πια ως εδώ, πήραν πανό και πλακάτ και ξεχύθηκαν στους δρόμους να απεργήσουν, να διεκδικήσουν, να απαιτήσουν. Τα αιτήματά τους ήταν δεκάωρη δουλειά, φωτεινές αίθουσες και υγιεινές συνθήκες εργασίας και βέβαια ίσα μεροκάματα με αυτά των ανδρών. Η μέρα εκείνη πνίγηκε στο αίμα των εργατριών. Μα είχε χαράξει το μονοπάτι από το οποίο θα κυλούσε ο χείμαρρος που θα άλλαζε μια για πάντα τη θέση της γυναίκας.

Στις 8 Μάρτη του 1917 στην Αγία Πετρούπολη, πρωτεύουσα της τσαρικής Ρωσίας, οι εργάτριες της κλωστοϋφαντουργίας προχώρησαν σε απεργία και διαδήλωσαν κατακλύζοντας τους δρόμους της πόλης. Ζητούσανε Ψωμί και Ειρήνη. Απαιτούσαν το τέλος του τσαρισμού, το τέλος του Α΄ παγκοσμίου πολέμου, το τέλος του αβάσταχτου φόρου αίματος που ο ιμπεριαλιστικός αυτός πόλεμος προκαλούσε, τον τερματισμό της έλλειψης τροφίμων και το δικαίωμα ψήφου. Επί της ουσίας η κινητοποίηση των γυναικών σηματοδοτούσε την έναρξη της Επανάστασης, καθώς οι γυναίκες ζήτησαν τη στήριξη όλου του λαού για τον αγώνα τους, γεγονός που οδήγησε σε μαζική απεργία. Τώρα όλος ο λαός είχε βγει στους δρόμους της πρωτεύουσας και απαιτούσε τα δικαιώματά του. Ο αγώνας δικαιώθηκε, ο τσάρος Νικόλαος Β΄ παραιτήθηκε και οι γυναίκες αποκτούν δικαίωμα ψήφου. Μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση ο Λένιν και η Αλεξάνδρα Κολλοντάι ορίσαν την 8^η Μάρτη ως επίσημη αργία της ΕΣΣΔ. Για πολλά χρόνια την ημέρα της γυναίκας τιμούσαν μόνο τα κομμουνιστικά κράτη και μόλις το 1977 ο ΟΗΕ ανακήρυξε την 8^η Μάρτη ως παγκόσμια ημέρα της γυναίκας και των δικαιωμάτων των γυναικών.

Οι μάχες για τα δικαιώματα των γυναικών ήταν πολλές και σκληρές, οι περισσότερες αιματοβαμμένες. Το 1900 οι εργάτριες ανά τον κόσμο συγκροτούν τα πρώτα σωματεία στην ιστορία και ξεκινούν μαχητικούς αγώνες που πάντοτε καταστέλλονται βιαίως. Οι γυναίκες εργάζονται ατελείωτες ώρες, σε απάνθρωπες συνθήκες, κακοποιούνται λεκτικά, σωματικά και σεξουαλικά και δέχονται πρόστιμα με αστείες δικαιολογίες όπως ότι μιλούν, γελούν και τραγουδούν στη δουλειά. Τα δε μεροκάματά τους σαφώς μικρότερα των ανδρών και γενικότερα πενιχρά, τα οποία ωστόσο δεν ήταν καν σίγουρο πως θα λάβουν εν τέλει, δεχόμενες απειλές και βία. Το 1903 και ενώ έχει ξεκινήσει και στην Ευρώπη η δημιουργία γυναικείων σωματείων, στην Αγγλία κάνει την εμφάνισή του το κίνημα των σουφραζετών με πρωτοβουλία της Έμιλυ Πάνκχερστ, η οποία ξεσηκώνει τις γυναίκες για το δικαίωμα της ψήφου. Οι σουφραζέτες γελοιοποιούνται και φυλακίζονται. Διαβάζουμε από το Ριζοσπάστη πως το 1910 «η Γερμανίδα Κλάρα Τσέτκιν, μια από τις μεγαλύτερες γυναικείες φυσιογνωμίες του παγκόσμιου εργατικού επαναστατικού κινήματος, πρότεινε και υιοθετήθηκε στη Β’ Διεθνή Συνδιάσκεψη των σοσιαλιστριών γυναικών να εορτάζεται κάθε χρόνο αυτή η μέρα ως επέτειος για την ηρωική θυσία των απεργών εργατριών γυναικών που έγινε στις 8 Μάρτη 1857 στη Νέα Υόρκη».

Ο Μαρξ και ο Ένγκελς ως θεμελιωτές του επιστημονικού σοσιαλισμού, απέδειξαν πως η απελευθέρωση της γυναίκας από την ταξική εκμετάλλευση και καταπίεση, καθώς και η πραγματική ισοτιμία της με τον άντρα μπορεί να πραγματωθεί μόνο με έναν τρόπο, την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Ο Λένιν το Νοέμβριο του 1919 γράφει στο άρθρο του με τίτλο «Η σοβιετική εξουσία και η θέση της γυναίκας» πως «Δεν μπορεί να υπάρχει, δεν υπάρχει και ούτε θα υπάρξει ποτέ πραγματική ελευθερία, ωσότου δε λυτρωθεί η γυναίκα από τα προνόμια που ο νόμος παραχωρεί στον άντρα έναντι αυτής».

Σύμμαχος και συνήγορος των πατριαρχικών κοινωνιών και των εξουσιαστικών σχέσεων εκμετάλλευσης που αυτές επέβαλλαν στάθηκε πάντα η εκκλησία που θεωρεί τη γυναίκα μίασμα, μόλυνση σώματος και ψυχής. Οι ‘άγιες’ επιστολές μας κατηχούν σαφέστατα λέγοντας: «οι γυναίκες να υποτάσσεσθε στους άνδρες σας στα πάντα» (προς Κολοσσαείς, γ’18), «Ομοίως οι γυναίκες υποτασσόμενες στους άνδρες τους» (Α’ Πέτρου, γ’1), «Δεν επλάσθη ο άνδρας δια την γυναίκα, αλλά η γυναίκα δια τον άνδρα, οι γυναίκες στις εκκλησίες ας σιωπήσουν, δεν επιτρέπεται σ’ αυτές να ομιλούν, αλλά να υποτάσσονται, καθώς λέγει ο (εβραίο-μωσαϊκός) νόμος και αν θέλουν να μάθουν κάτι, ας ρωτούν στο σπίτι τους άνδρες τους» (Α’ προς Κορινθίους, ια’ 4-12,ιδ’ 31-40). Οι δε πατέρες της εκκλησίας μας διδάσκουν τα εξής: «Μία γυναίκα, αν λάβουμε υπόψιν μας ποια είναι η φύση της, πρέπει να αισχύνεται γι’ αυτήν» (Κλήμης ο Αλεξανδρεύς, Παιδαγωγός, 2.33) Εξαιρετικό ενδιαφέρον έχουν και οι τοποθετήσεις των Μεγάλου Αθανασίου και Μεγάλου Βασιλείου, αλλά ειδικά του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, ο οποίος γεμάτος χριστιανική αγάπη και σοφία μας μιλά αρκετά για τη γυναίκα στο «Προς τους έχοντας παρθένους συνεισάκτους (σ.9)» λέγοντας «Γενικά η γυναίκα είναι ένα σκουλήκι που σέρνεται, η κόρη του ψεύδους, σκεύος ακαθαρσιών, ο εχθρός της ειρήνης. Ο κατάλογος των αμαρτημάτων και των αδυναμιών της είναι ατελείωτος. (…)» Ο άγιος πατέρας συνεχίζει με δύο μακροπεριόδους προτάσεις να κοσμεί τη γυναίκα με αρετές, πριν καταλήξει στο θεόπνευστο συμπέρασμά του «Αν δεν υπήρχε η σεξουαλική επιθυμία, κανένας άνδρας με τα σωστά του δεν θα ήθελε να μοιράζεται το σπίτι του με μια γυναίκα και να υφίσταται τις επακόλουθες ζημιές, παρά τις οικιακές εργασίες που αυτή εκτελεί».

Η εκμετάλλευση της γυναίκας είναι συνιστώσα της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Είναι ριζωμένη μέσα στο γονιδίωμα του καπιταλισμού. Η Αλεξάνδρα Κολλοντάι στο βιβλίο της «Το γυναικείο ζήτημα» (εκδ. Σύγχρονη Εποχή) καταλήγει στο συμπέρασμα πως η ρίζα της γυναικείας ανισοτιμίας είναι ταξική. Στον καπιταλιστικό τρόπο ανάπτυξης της κοινωνίας δεν μπορεί να υπάρξει πραγματική ισότητα καθώς αυτό έρχεται σε ευθεία αντίθεση με το γενικότερο εκμεταλλευτικό χαρακτήρα του καπιταλισμού, ασχέτως φύλου. Αυτό διαπίστωνε και ο Ένγκελς από το 1885 ήδη, που σε επιστολή του αναφέρει «Το ότι η εργαζόμενη γυναίκα έχει ανάγκη, λόγω των ειδικών φυσιολογικών λειτουργιών της, από ιδιαίτερη υποστήριξη στον αγώνα ενάντια στην καπιταλιστική εκμετάλλευση, είναι για μένα ολοκάθαρο. Οι περισσότεροι από τους Άγγλους, που υποστηρίζουν το τυπικό δικαίωμα των γυναικών να υποβάλλονται από τους καπιταλιστές στην ίδια εκμετάλλευση με τους άντρες, ενδιαφέρονται στην ουσία, άμεσα είτε έμμεσα, για την καπιταλιστική εκμετάλλευση των εργαζομένων και των δύο φύλων». Η Κολλοντάι καταλήγει στο συμπέρασμα πως «για να εκλείψει το γυναικείο ζήτημα είναι προϋπόθεση να ανατραπούν οι καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής, να καταργηθεί το καπιταλιστικό κίνητρο του κέρδους».

Πέρασαν σχεδόν δύο αιώνες και η γυναίκα είναι ακόμη καταπιεσμένη, η θέση της παραμένει υποβαθμισμένη, ακόμη και στις σύγχρονες, πολιτισμένες, δυτικές κοινωνίες. Οι εργάτριες παραμένουν αδικημένες, οι γυναίκες δεν προτιμώνται στην πρόσληψη λόγω της μητρότητας και πολλές που εν τέλει προσλαμβάνονται κακοποιούνται και παρενοχλούνται καθημερινά. Στην ανατολή τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα. Σκοταδιστικές θρησκείες και πολιτισμοί, γυναίκες με μπούργκες που απαγορεύεται να κυκλοφορήσουν, να μιλήσουν, να γελάσουν, να ζήσουν. Στη Σαουδική Αραβία η γυναίκα έλαβε δικαίωμα ψήφου μόλις το 2011. Στην Ελλάδα του 2019 η κατάσταση φανερώνει ξεκάθαρα πως η γυναίκα είναι θύμα κακοποίησης, ψυχικής, σωματικής και σεξουαλικής, στο γραφείο, στο σχολείο, στο πανεπιστήμιο, θύμα ενδοοικογενειακής βίας μέσα στο ίδιο της το σπίτι. Το σπίτι που η κοινωνία μας θεωρεί αυτονόητο πως εκείνη συντηρεί, εκείνη καθαρίζει, εκείνη μαγειρεύει, εκείνη φροντίζει το νοικοκυριό, ασχέτως αν παράλληλα δουλεύει, σπουδάζει, μεγαλώνει παιδιά.

Το γυναικείο ζήτημα δε λύνεται, ούτε περιγράφεται στην έκταση ενός άρθρου. Σκοπός του άρθρου είναι ρίξει τον προβολέα σε διάφορες πτυχές του ζητήματος, προκαλώντας τη σκέψη και τον προβληματισμό. Για το λόγο αυτό δε γίνεται συγκεκριμένη αναφορά σε βάθος στις πτυχές του προβλήματος καθαυτού. Αντιθέτως επιλέγω να περιγράψω ακροθιγώς το ζήτημα, παραπέμποντας σε περισσότερη αναζήτηση και ενημέρωση για το θέμα και κυρίως προτρέποντάς σας σε εγρήγορση, δράση και ταξικό αγώνα, παραφράζοντας στον τίτλο του άρθρου την προτροπή των Μαρξ και Ένγκελς στο Κομμουνιστικό Μανιφέστο, προς τους προλετάριους όλων των χωρών να ενωθούν. Όπως άλλωστε είπε και η Αλέκα Παπαρήγα σε κινητοποίηση της ΟΓΕ, ήρθε η ώρα οι γυναίκες να δείξουν τη δύναμή τους.

Κλείνοντας να σας πω πως το ΚΚΕ διακινεί ένα τετρασέλιδο φυλλάδιο για τις γυναίκες το οποίο μπορείτε να βρείτε στις κατά τόπους οργανώσεις του Κόμματος στις γειτονιές, αλλά και διαδικτυακά στο Portal 902.gr. Επίσης η ΚΕ του ΚΚΕ εξέδωσε μήνυμα για την Παγκόσμια Μέρα της Γυναίκας το οποίο μπορείτε να βρείτε στο σημερινό Ριζοσπάστη αλλά και στην ιστοσελίδα του ΚΚΕ (www.kke.gr). Τέλος να αναφέρουμε πως οι γυναίκες απεργούν σήμερα σε όλο τον κόσμο με τη ΓΣΕΕ να έχει προκηρύξει στάση εργασίας από τις 13.00 ως τις 15.00 και υπάρχει κάλεσμα της ΟΓΕ και άλλων οργανώσεων στις 14.00 στην πλατεία Κλαυθμώνος.

Αφιερώνω λοιπόν το παρακάτω τραγούδι του Χρήστου Θηβαίου στις γυναίκες που αγωνίζονται να ονειρευτούν και να ζήσουν σε όλο τον κόσμο και τους εύχομαι καλή δύναμη!

Όσο αξίζει μια γρατζουνιά απ’ την ανάσα σου

δεν αξίζουν θεωρίες μιας ζωής

γυναίκα αν έχω κάνει λάθος συγχώρα με

γυναίκα αν είμαι σωστός μη μου το πεις.