Η ναρκοθέτηση του ουρανού

Την απολογιστική ενστικτώδη διαδικασία κάθε χρονιάς που τελειώνει διαδέχεται τις πρώτες μέρες της καινούργιας, σχεδόν αναπόδραστα, η υπολογιστική του μέλλοντος. Σ’ αυτό το ανθρώπινο αγωνιστικό παζάρι, συχνά αυτήν την ασυνείδητη διαλεκτική ανάμεσα στην ανάγκη, το εφικτό και το ποθούμενο, τα δεδομένα της εμπειρίας είναι καταλύτης. Για την πιθανολογική πρόβλεψη των επικείμενων γεγονότων αφενός, αλλά απ’ την άλλη και για την καλύτερη ατομική και συλλογική προετοιμασία, για τη θέση και τη δράση μας απέναντί τους.

Ακόμα και ο πιο ευτυχισμένος, ή και χαζοχαρούμενος που λένε στις παρέες, έχει την αίσθηση ότι ζούμε αν όχι σε ζοφερούς, τουλάχιστον σε δυσχερείς καιρούς. Άλλωστε, πόλεμος τρέχει στη γειτονιά μας. Έτσι, μου ‘ρθε στον νου ένας Αδόλφος, και μια εκφραστική κακοήθεια που ξεπερνάει και τους οργουελικούς εφιάλτες: Η επιχείρηση των βομβαρδισμών, την άνοιξη πριν από 24 χρόνια, της Γιουγκοσλαβίας, με διαταγή των Κλαρκ – Σολάνα του ΝΑΤΟ, έφερε το όνομα «Ευσπλαχνικός Άγγελος». Ο Αδόλφος Λουίς Μαρτίν Ντε Λα Χοθ, Ισπανός πιλότος που έδρασε ως άγγελος, έδωσε παραιτούμενος με την αναφορά του το στίγμα αυτής της ευσπλαχνίας. «Καταστρέψαμε αυτήν τη χώρα, τη βομβαρδίσαμε με όπλα της υψηλότερης τεχνολογίας, αέρια νεύρων, νάρκες με αλεξίπτωτα, που μόλις αγγίξουν το έδαφος εκρήγνυνται, βόμβες εμπλουτισμένου ουρανίου, μαύρα ναπάλμ, χημικά στείρωσης, σπρέι που δηλητηριάζουν σοδειές και όπλα που έως σήμερα (1999) δεν ξέραμε ότι υπήρχαν. Με την καθοδήγηση των Αμερικανών διαπράχθηκε μια από τις μεγαλύτερες βαρβαρότητες εναντίον της ανθρωπότητας». Σύντροφοι, το ’99 δεν τελείωνε μια χρονιά, αλλά μια χιλιετία μαζί με τον 20ό αιώνα. Ο απολογισμός γνωστός. Πρόβλεψη για την Ουκρανία τότε δεν ακούστηκε.

Σ’ αυτόν τον τωρινό πόλεμο, πέρα από τις συνηθισμένες καταφυγές σε συμβολισμούς της Αποκάλυψης με σφραγίδες, καβαλάρηδες κι άλλα τέτοια ευπώλητα, πραγματικά πρωταγωνιστούν τα drones. Πανηγυρικά. Όλοι κατασκευάζουν και όλοι πουλάνε κι αγοράζουν την τεχνολογία της μόνιμης ναρκοθέτησης και κατάληψης του …ουρανού. Τι ποιητές και συγγραφείς που έχουν υμνήσει τον ουρανό έναστρο, συννεφιασμένο ή γαλανό, απ’ την έρημο έως τη θάλασσα κι απ’ την ταράτσα έως το παράθυρο της φυλακής, θα μας προκύψουν στον αιώνα μας; Ποια τέχνη θα ανυψώσει ποια ομορφιά του ουράνιου ορίζοντα, όπου εντός – εκτός πολέμου δυσκολεύεσαι να διακρίνεις αν το σημάδι του πετούμενου, του μαύρου ή γυαλιστερού αφορά σε πουλί ή σε drone. Ως και στα βαφτίσια και στους γάμους βουίζουν πάνω από το κεφάλι σου, κι ύστερα γίνεσαι εσύ από ψηλά μια τελίτσα στο τοπίο…

Όχι, δεν είναι εξ ορισμού κακό πράγμα η εξέλιξη η τεχνολογική. Θα μπορούσαν τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη να είναι σαν ταχυδρομικά περιστέρια και σαν πελαργοί στην υπηρεσία των ανθρώπων του λαού. Να ρίχνουν φάρμακα σε απομακρυσμένες περιοχές. Να εντοπίζουν αγνοούμενους, να ανιχνεύουν κινδύνους. Που σημαίνει ότι θα ήταν ενταγμένα σε μια αεροπορική κάλυψη αναγκών με σύστημα, έλεγχο και διαδικασίες λαϊκές, μακριά από το κέρδος. Όμως ένα τέταρτο του αιώνα μετά, τα drones είναι οικονομικώς συμφέροντα, μαύρα κοράκια με νύχια γαμψά. Τηλεχειριζόμενα, προσφέρουν οικονομία στους πιλότους. Με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης εντελώς αυτόνομα και αυτοματοποιημένα μπορούν να είναι αμείλικτα σε χαμηλή τιμή, σαν τον άλλο Αδόλφο, κι όχι τον παραιτηθέντα Ισπανό, που κατάφερε και ξεχώρισε την ευσπλαχνία από τη θηριωδία. Εκτός από φθηνά είναι και απλά, λέει, φονικά όπλα που δεν έχουν καμία συνείδηση, που να βαρύνεται από παράπλευρες απώλειες. Το λέει λοιπόν ένας ειδήμων της τεχνητής νοημοσύνης, στο Πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϊ: Δεν είναι ιδιαίτερα περίπλοκο. Είναι μάλλον απλό. Μια οποιαδήποτε παρέα μεταπτυχιακών φοιτητών μπορεί να φτιάξει ένα drone, που να κυνηγήσει και να σκοτώσει οποιονδήποτε από μας μέσα στο πανεπιστήμιο, δήλωσε μετά από έρευνα που πραγματοποίησε μεταξύ των φοιτητών του.

Αυτός ο εφιάλτης παίρνει σάρκα και οστά, με φριχτούς πειραματισμούς στα πεδία της Ουκρανίας, και δεν έχει εμφανιστεί μια οργανωμένη πολιτική ή έστω κινηματική αντίδραση στη χρήση αυτών των όπλων. Χρειάστηκε πολύς κόπος για να αποσυρθούν οι νάρκες κατά προσωπικού. Πόσος κόπος αλήθεια χρειάζεται για να σταματήσουμε τις νάρκες του ουρανού και να καταργήσουμε τον αλγόριθμο της πεθαμένης ενοχής; Το ερώτημα καθόλου ρητορικό, όσο τα μέσα παραγωγής μένουν στα χέρια των φονιάδων που κερδοσκοπούν και διά της οικονομικής πολιτικής του θανάτου. Ο ρομποτικός καπιταλισμός ξέρει να βαφτίζει Πήγασο το κτήνος που πετάει με καβαλάρη τον άγγελο της …ευσπλαχνίας του.