Δολοφονία Τεμπονέρα – Η μέρα που ενηλικιωθήκαμε απότομα

ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΕΜΠΟΝΕΡΑ (8-1-1991)

Σαν σήμερα πριν 27 χρόνια διαπράχθηκε η πιο βίαιη πολιτική δολοφονία της μεταπολίτευσης κι όλοι εμείς φοιτητές και μαθητές τότε, μέσα σε λίγες μέρες, ενηλικιωθήκαμε απότομα.

Ο καθηγητής Νίκος Τεμπονέρας πέφτει νεκρός στην Πάτρα από το σιδηρολοστό του πρόεδρου της τοπικής της ΟΝΝΕΔ Ιωάννη Καλαμπόκα, πρωτοπαλίκαρου των τραμπούκων «Κένταυρων» και «Ρέιντζερς». Το ορθάνοιχτο κρανίο του μας στοιχειώνει ακόμα.

Η τότε κυβέρνηση Μητσοτάκη αποδεικνύει με τον πιο ηχηρό τρόπο πως όταν το κράτος δεν καταφέρνει να σπάσει τη μαζική και συμπαγή αντίσταση (δυόμιση μήνες καταλήψεων στο 70% των σχολείων κ πανεπιστημίων της χώρας που δεν έσπαγαν με τίποτα) τότε αναλαμβάνει το παρακράτος.

Οι μικρότεροι, αδέρφια κ φίλοι μας, έζησαν τις καταλήψεις στα σχολεία. Το σπίτι δεν τους είχε δει επί δυόμιση μήνες. Σπίτι τους ήταν η κατάληψη.
Οι λίγο μεγαλύτεροι, όσοι βρεθήκαμε στους δρόμους της Αθήνας, ζήσαμε το κλίμα της πιο ασύδοτης αστυνομικής βίας και τρομοκρατίας των τελευταίων δεκαετιών και βιώσαμε μια απίστευτης έντασης κρατική καταστολή, με αποτέλεσμα κι άλλους νεκρούς, λίγες μέρες αργότερα.

Η ώρα των παρακρατικών-«αγανακτισμένων πολιτών» ήταν γεγονός. Έχοντας κάνει από μέρες την εμφάνισή τους, κατέβαλαν «φιλότιμες» προσπάθειες να σπάσουν με τη βία τις καταλήψεις σε πολλά σημεία της χώρας. Ντου σε σχολικά συγκροτήματα, απειλές, ξυλοδαρμοί μαθητών, τρομοκρατία. Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν τα κατάφερναν. Μέχρι που στην Πάτρα ο Τεμπονέρας, στην προσπάθεια να υπερασπιστεί τους μαθητές του, πέφτει κλινικά νεκρός. Σαν σήμερα..

Το πρωί της επομένης αφήνει την τελευταία του πνοή και η έκρηξη που ακολουθεί σ’ όλη τη χώρα δεν έχει προηγούμενο. Η 9η Ιανουαρίου μας βρίσκει κατά δεκάδες χιλιάδες στους δρόμους.

Τη 10η Ιανουαρίου δεν θα την ξεχάσει κανείς από μας.. Το δολοφονικό κράτος της δεξιάς, με αφορμή κάποια μεμονωμένα επεισόδια, αποφασίζει με μια κίνηση άνευ λογικής, να «σπάσει» (ταυτόχρονα σε διαφορετικά σημεία) μια συμπαγή διαδήλωση 100.000 ατόμων (οι επίσημες εκτιμήσεις μιλούσαν για 50.000). Και επικρατεί χάος.. Ξύλο, κυνήγι και τόνοι χημικών απέναντι σε φοιτητές και μαθητές λυκείου και γυμνασίου. Στον αντίποδα φωτιές και οδοφράγματα για την αντιμετώπιση της αποπνικτικής ατμόσφαιρας.

Η μέρα εκείνη βρίσκει τους φίλους μας με σπασμένα χέρια, ανοιγμένα κεφάλια κι εμάς (που τη γλιτώσαμε) με καμένα πρόσωπα, μάτια «φωτιά» απ’ τα δακρυγόνα και πνευμόνια κλειστά απ’ τα ασφυξιογόνα.. Μας βρίσκει να ψάχνουμε απεγνωσμένα έναν κλειστό χώρο για ν’ ανασάνουμε (σχήμα οξύμωρο) κ μετά ξανά έξω, με μόνη προστασία βρεγμένα φουλάρια στο πρόσωπο και λεμόνια στις τσέπες (ναι, όξινο το αντίδοτο στα δακρυγόνα της εποχής).

Η ποσότητα των χημικών που πέφτει δεν έχει προηγούμενο. Μέσα σε μία μέρα εξαντλείται το στοκ των ληγμένων της δεκαετίας του ’70. Το νέφος καλύπτει τα πάντα και φτάνει μέχρι τα προάστια της Αθήνας.

Οι ήχοι και οι εικόνες χαράσσονται ανεξίτηλα. Ο τεράστιος όγκος των διαδηλώσεων.. η οργή.. οι σειρήνες των δεκάδων ασθενοφόρων.. Τα «μικρά» του γυμνασίου σε καθιστική στην Ομόνοια και η αναίτια ρίψη δακρυγόνων εναντίον τους. Το «θρυλικό» ελικόπτερο μόνιμη συνοδεία, πότε σε χαμηλή πτήση πάνω απ’ τα κεφάλια μας και πότε προκλητικά ακίνητο ώστε να κρατά (όπως λέγεται) με την κίνηση του έλικα το νέφος χημικών προς τα κάτω. Οι ευθείες βολές, το κυνήγι, το τρέξιμο, η εξάντληση, το σώριασμα στα πεζοδρόμια.. αλλά και σε πείσμα όλων, η ανασύσταση.

Τα ασθενοφόρα δεν επαρκούν. Εκατοντάδες οι τραυματίες, δεκάδες οι προσαγωγές μαθητών και φοιτητών, χιλιάδες οι γονείς που αναζητούν τα παιδιά τους στους δρόμους και στα ασφυκτικά γεμάτα νοσοκομεία (εποχή χωρίς κινητά).

Και τότε έρχεται η φωτιά στο «Κ. Μαρούση» γωνία Θεμιστοκλέους κ Πανεπιστημίου, για να ολοκληρωθεί το σκηνικό μιας από τις πιο μαύρες μέρες της μεταπολίτευσης. Φωτιά που προκαλείται από ρίψη χημικών κι όχι από μολότοφ (όπως αρχικά ειπώθηκε). Το κτίριο λαμπαδιάζει, τα πυροσβεστικά σπεύδουν μέσα στο γενικό χαμό αλλά (ω, του θαύματος!) δέχονται επίθεση απ’ τα ΜΑΤ με βροχή χημικών. Παρά τις εξαντλητικές προσπάθειες, δεν μπορούν να κάνουν τη δουλειά τους.

Αποτέλεσμα: 4 άνθρωποι μέσα στο κτίριο καίγονται μπροστά στα μάτια μας. Ο κόσμος αγριεύει.. οι διαδηλώσεις πυκνώνουν.. Η Αθήνα καίγεται για μέρες. Και είμαστε όλοι εκεί. Κάθε μέρα.. Ως την παραίτηση Κοντογιαννόπουλου, την απόσυρση των κατάπτυστων νομοσχεδίων και την απόδοση ευθυνών για τις αναίτιες δολοφονίες..

…

Χμμ..

ΕΡΩΤΗΣΗ: αποδόθηκε Δικαιοσύνη;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Όχι.
Ο Καλαμπόκας καταδικάστηκε σε ισόβια που μετατράπηκαν σε 17 για να βγει σε.. 4(!) Ο συγκατηγορούμενος Μαραγκός απαλλάχθηκε με βούλευμα. Το υπόλοιπο «παρεάκι» που συμμετείχε στη δολοφονία (Σπίνος, Γραμματίκας κλπ) ούτε καν αντιμετώπισε κατηγορίες.

ΕΡΩΤΗΣΗ: ο Τεμπονέρας δικαιώθηκε;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: μόνο στις καρδιές και τις συνειδήσεις μας. Κι εκεί θα ζει για πάντα.

Και για την ιστορία:

1) Ο Καλαμπόκας κυκλοφορεί ελεύθερος απ’ το 1998 και διατελεί έως σήμερα διευθυντής υποκαταστήματος της Εθνικής Τράπεζας στο Βόλο.
2) Συνήγορος υπεράσπισης του Καλαμπόκα στη δίκη που ακολούθησε ήταν ο μέχρι πρότινος βουλευτής της Χρυσής Αυγής, Μιχάλης Αρβανίτης.

Flery