Φινλανδία: Επιτέλους, κατάσταση έκτακτης ανάγκης!

Η κατάσταση με τον COVID-19 στη Φινλανδία, βασικά στοιχεία και κάποιες πρόχειρες σκέψεις

Τα νέα για τη διασπορά της επιδημίας του COVID-19 εκτός Κίνας άρχισαν να ανησυχούν τη χώρα στις αρχές του χρόνου, όταν στις 24 Γενάρη δύο τουρίστες από την Κίνα στη Λαπωνία εμφάνισαν συμπτώματα γρίπης. Ένας πρώιμος (;) πανικός ξεκινάει στη Λαπωνία, καθώς μόλις άρχιζε η κύρια τουριστική περίοδος για τους Κινέζους. Τα τοπικά ξενοδοχεία στοκάρουν αντισηπτικά αλλά τα νέα από τους ελέγχους είναι καθησυχαστικά… Παρ’ όλ’ αυτά στις 27 του Γενάρη το υπουργείο εξωτερικών εκδίδει ταξιδιωτική οδηγία προτρέποντας την αποφυγή ταξιδιών στη Wuhan. Το πρώτο επιβεβαιωμένο κρούσμα εμφανίστηκε την επόμενη μέρα (28 Γενάρη) δια της τουριστικής οδού και παρέμεινε το μόνο μέχρι και τις 26 Φλεβάρη. Πράγμα που τόνωσε την αίσθηση σιγουριάς που οφείλεται μεταξύ άλλων σε ένα αρκετά καλού επιπέδου (αν και συστηματικά υποβαθμισμένο τουλάχιστον κατά τη διάρκεια των τελευταίων 10 χρόνων) δημόσιο σύστημα υγείας και στην εικόνα που έχουν οι Φινλανδοί για τη χώρα τους ως πάντα έτοιμη να βοηθήσει με τεχνογνωσία σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης στο εξωτερικό.

Καθ’ όλο αυτό το διάστημα (και μέχρι πρόσφατα) το κύριο ζήτημα της συζήτησης ήταν οι επιπτώσεις της επιδημίας στην οικονομία, με τους οικονομολόγους να έχουν προτεραιότητα στα (δημόσια) τηλεοπτικά πάνελ και τις αναλύσεις, αφού περνάνε βιαστικά από την εξέλιξη της επιδημίας σε παγκόσμιο επίπεδο, να επικεντρώνονται στις επιπτώσεις για την οικονομία και τα μέτρα που μπορούν να στηρίξουν την ανάπτυξη που πλήττεται από την εξέλιξη της επιδημίας.

Μετά το δεύτερο κρούσμα στις 26 του Φλεβάρη (επιστροφή από το Μιλάνο), η εξέλιξη της επιδημίας ακολουθεί από πολύ κοντά την εξέλιξη που υπήρξε στην Ελλάδα (κι αν κάτι σώζει τη χώρα μέχρι στιγμής είναι η ανυπαρξία του εγκληματικού στην Ελλάδα εκκλησιαστικού σκοταδισμού, η πολύ μικρότερη πυκνότητα πληθυσμού αλλά και η γενικότερη κουλτούρα υπακοής).

Στις 12 του Μάρτη σε μια καθ’ όλα καθησυχαστική συνέντευξη τύπου ανακοινώνεται το πρώτο κρούσμα σε εργαζόμενο του πανεπιστημιακού νοσοκομείου του Ελσίνκι, ενώ την επόμενη (13 Μάρτη), με συνολικό αριθμό κρουσμάτων τα 156, το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας και Ευημερίας (THL) λέει ότι η χώρα πλησιάζει τα όρια της επιδημίας, χωρίς όλο αυτό το διάστημα να παίρνονται ουσιαστικά μέτρα για την αποτροπή ή τον περιορισμό της. Αντιθέτως, οι οδηγίες είναι αν κάποιος έχει ήπια συμπτώματα να μην πηγαίνει σε κέντρα υγείας αλλά να μένει στο σπίτι, ενώ και τα κριτήρια ελέγχου για τον ιό “σφίγγουν” (μια απόφαση που παίρνεται περίπου την ίδια στιγμή και στην Ελλάδα, παρά την αντίθετη σύσταση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας). Ο κόσμος αρχίζει να στοκάρει χαρτί τουαλέτας, όπως στις περισσότερες δυτικές χώρες που άρχισαν να πλήττονται από τον ιό…

Εχθές, 16 του Μάρτη, είχαμε συνολικά 277 επιβεβαιωμένες περιπτώσεις. Το THL παραδέχεται ότι με τον τρόπο που γίνονται τα τεστ πιθανότατα υπάρχουν 20 έως 30 φορές περισσότερα κρούσματα σε όλη τη χώρα. Ανακοινώνεται ο πρώτος φαντάρος με COVID-19 και ο πρώτος ασθενής σε εντατική, ενώ ένα ολόκληρο κέντρο υγείας έκλεισε με τους 40 εργαζόμενους σε καραντίνα. Επιτέλους, κήρυξαν κατάσταση έκτακτης ανάγκης!

Γιατί τέτοια καθυστέρηση, που κάνει την Ελλάδα να φαίνεται πρωτοπόρα στην πρόληψη (αλλά και τη Φινλανδία πρωτοπόρα σε σχέση με τη Γερμανία ή τη Γαλλία, για παράδειγμα); Γιατί τέτοια ολιγωρία σε μια χώρα με το 17% του πληθυσμού της άνω των 80 ετών; Δύο είναι οι δικαιολογίες που δόθηκαν τις τελευταίες μέρες (μέχρι και σήμερα το πρωί, λίγες ώρες πριν την κήρυξη κατάστασης εκτάκτου ανάγκης): πρέπει να γίνουν αλλαγές στο νόμο που θα επιτρέψει έκτακτα μέτρα και πρέπει να βρεθεί τρόπος φύλαξης των παιδιών όσων εργάζονται στα νοσοκομεία. Λογικά και τα δύο, αν δούμε το θέμα εξ’ αποστάσεως. Δυστυχώς όμως, η απόσταση είναι μηδενική.

Βασικές αρχές της επιδημιολογίας και η πείρα τόσο από τη Κίνα όσο και από τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες -που βρίσκονται πλέον σε πολύ δύσκολη κατάσταση χάρη στην ολιγωρία που επέδειξαν οι κυβερνήσεις τους-, συμβουλεύουν για άμεσα μέτρα τύπου Wuhan. Κάποια βασικά μέτρα που παίρνονται τώρα, θα μπορούσαν να παρθούν πολλές μέρες πριν, όταν η εκθετική αύξηση των κρουσμάτων μόλις άρχιζε, χωρίς την ανάγκη κήρυξης κατάστασης εκτάκτου ανάγκης. Στο μεσοδιάστημα, αν υπήρχαν ανάγκες αλλαγών στη νομοθεσία θα μπορούσαν να γίνουν. Όσο για το (υπαρκτό) πρόβλημα της φύλαξης των μικρών παιδιών, ιδιαίτερα εκείνων των οποίων οι γονείς εργάζονται σε δομές υγείας, ίσως η ακύρωση της αγοράς ενός από τα πολεμικά αεροσκάφη που είναι προγραμματισμένη για φέτος να επαρκούσε οικονομικά για την εξασφάλιση κάποιας λύσης…

Στην ουσία, όπως ξεκίνησε το ζήτημα για τη χώρα έτσι συνεχίστηκε, μέχρι που έφτασε εδώ που βρισκόμαστε σήμερα: με την οικονομία. Θα έλεγε κανείς ότι η κυβέρνηση έψαχνε έναν σχιζοφρενικό Γερμανικό τρίτο δρόμο… δεν υιοθέτησε τη ναζιστικής έμπνευσης στρατηγική της Μεγάλης Βρετανίας (που ίσως μπορούσε βραχυπρόθεσμα να περιορίσει την οικονομική ζημιά)… δεν υιοθέτησε τη λύση της Κίνας (που έδωσε έμφαση στις ζωές αποδεχόμενη βραχυπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη οικονομική ζημιά)… Είναι ο τρίτος δρόμος που ακολουθούν οι περισσότερες χώρες της δύσης, αφημένες στο “αόρατο χέρι” (που δημιουργεί την ψευδαίσθηση του περιορισμού της οικονομικής ζημιάς, προκαλώντας επιδημίες τραγωδίας) μέχρι να αναγκαστούν να πάρουν επιτέλους μέτρα όταν είναι πλέον αρκετά αργά.

Συνοπτικά, τα μέτρα που ισχύουν από τις 18/03 μέχρι τις 13/04

1) Οι προσχολικές δομές παραμένουν ανοιχτές με το σκεπτικό τις φροντίδας των παιδιών όσων εργάζονται σε κρίσιμους τομείς. Οι υπόλοιποι γονείς καλούνται να φροντίσουν να κρατήσουν τα παιδιά σπίτι.

2) Σχολεία, πανεπιστήμια κλπ εκπαιδευτικά ιδρύματα παραμένουν κλειστά.

3) Τα μαθήματα γίνονται εξ αποστάσεως.

4) Οι απολυτήριες εξετάσεις της 3ης λυκείου θα γίνουν κανονικά εκτός αν υπάρξει νεώτερη ενημέρωση.

5) Απαγορεύονται συγκεντρώσεις άνω των 10 ατόμων και συστήνεται αποφυγή παρουσίας σε δημόσιους χώρους.

6) Σχεδόν όλοι οι κρατικοί δημόσιοι χώροι κλείνουν. Σχετική σύσταση για ιδιωτικούς και θρησκευτικούς χώρους.

7) Απαγορεύονται οι επισκέψεις σε δομές που κατοικούν ηλικιωμένοι και άλλες ομάδες υψηλού ρίσκου.

8) Απαγορεύονται οι κοινωνικές επισκέψεις σε νοσοκομεία. Εξαίρεση κατά περίπτωση για ασθενείς σε κρίσιμη κατάσταση, άρρωστα παιδιά και σύντροφο η βοηθό στις γέννες.

9) Οι εργαζόμενοι στο δημόσιο αρχίζουν να εργάζονται εξ αποστάσεως όπου αυτό είναι εφικτό.

10) Ηλικιωμένοι άνω των 70 μπαίνουν ουσιαστικά σε εθελοντική καραντίνα, με εξαίρεση άτομα του δημόσιου μηχανισμού.

11) Μη επείγουσες νοσοκομειακές λειτουργίες αναστέλλονται, ιδιωτικές νοσοκομειακές δομές επιτάσσονται ανάλογα με τις ανάγκες. Δίνεται ευελιξία σε νομικές υποχρεώσεις και διορίες.

12) Αύξηση των τεστ για τον COVID-19

13) Για τους εργαζόμενους σε κρίσιμες υπηρεσίες, τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, “χαλαρώνουν” όσα προβλέπονται στην εργατική νομοθεσία σχετικά με το ωράριο και τις άδειες.

14) Εκπαιδευόμενοι στους τομείς της υγείας, πρόνοιας και εσωτερικής ασφάλειας θα κληθούν σε υπηρεσία.

15) Η μετακινήσεις του πληθυσμού μπορεί να απαγορευτούν εάν υπάρχει ζήτημα σοβαρού ρίσκου.

16) Τα ταξίδια από και προς το εξωτερικό θα απαγορευτούν το ταχύτερο δυνατό, όσοι Φινλανδοί είναι στο εξωτερικό καλούνται να επιστρέψουν άμεσα.

17) Όσοι επιστρέφουν στη Φινλανδία από το εξωτερικό μπαίνουν σε 2βδόμαδη καραντίνα.

18) Όσοι επιστρέφουν από το εξωτερικό πρέπει να κάνουν συμφωνία με τον εργοδότη τους για 2βδόμαδη αποχή από την εργασία.

19) Οι ένοπλες δυνάμεις θα είναι έτοιμες για παν ενδεχόμενο και οι υπόλοιπες αρχές θα είναι έτοιμες για υποστήριξη σε περίπτωση ανάγκης.

Τις επόμενες μέρες θα συγκεκριμενοποιηθούν και οικονομικά μέτρα.

Ένας μάστορας της επιστήμης,
εργαζόμενος στον τομέα της υγείας και πρόνοιας στη Φινλανδία