Για τον πατριαρχικό ψυχισμό

Ο πατριαρχικός ψυχισμός, δηλαδή ο ψυχισμός του (τάχα) σκληροτράχηλου αρχηγικού ανθρώπου που βλέπει τους άλλους ως υποδεέστερο αντικείμενο της βούλησής του, δεν αφορά μόνο στη σχέση του άνδρα με τη γυναίκα, αλλά διαχέεται ευρύτερα σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας:

1) Στη σχέση άνδρα-γυναίκας, αλλά και ανάμεσα στους άνδρες και τις γυναίκες (είτε στην ιδιωτική σφαίρα, είτε στη δημόσια).

2) Στη σχέση αξιωματικού- στρατιωτών (αλλά και ανάμεσα στους αξιωματικούς και στους στρατιώτες).

3) Στη σχέση γονιών-παιδιών (αλλά και ανάμεσα στους γονείς και στα αδέρφια).

4) Στη σχέση εργοδότη-εργαζομένων (όπως και ανάμεσα στους επιχειρηματίες και στους εργάτες).

5) Στη σχέση κράτους και πολιτών (ανάμεσα στην κυβέρνηση και στο λαό, όπως και μέσα στο κράτος- ανάμεσα σε προϊστάμενο και υπάλληλο, μεταξύ πολιτών, αλλά και μέσα σε ένα κόμμα).

6) Στη σχέση δασκάλου-μαθητή ή καθηγητή-φοιτητή (και μέσα στην κάθε ομάδα).

7) Στη σχέση ιερατείου και πιστών (και πάλι μέσα στην κάθε ομάδα).

Ο πατριαρχικός ψυχισμός βασίζεται στην εξουσία που κατέχει η άρχουσα τάξη και στο κύρος που απορρέει από αυτή, ενώ μεταφέρεται από αυτή την τάξη στο λαό και ανάμεσα στα μέλη του προκαλώντας έναν εμφύλιο πόλεμο μέσα στους κόλπους του (ιδιαίτερο ρόλο σε αυτό παίζουν και τα πρότυπα συμπεριφοράς που προβάλλονται μέσα από τις ταινίες). Αυτό όμως δεν πρέπει να χωρίζει το λαό, αντιθέτως να τον ενώνει, αντικρίζοντας τον υπεύθυνο. Επομένως σήμερα η μάχη για τον περιορισμό της πατριαρχικής εξουσίας χρειάζεται να δοθεί ενιαία από το λαό σε όλα αυτά τα επίπεδα της κοινωνίας και ιδιαίτερα απέναντι στην άρχουσα τάξη (κεφαλαιοκράτες, κυβέρνηση και αστικό κράτος, αστική διανόηση, ιερατείο) και στις πολιτικές δυνάμεις που είτε την υποστηρίζουν ένθερμα (φασίστες), είτε τη συντηρούν και θρέφουν με διάφορους τρόπους (φιλελεύθεροι και σοσιαλδημοκράτες).

Βέβαια εδώ προκύπτει το ερώτημα πώς διαπλάστηκε αυτός ο ψυχισμός καταρχάς στην ίδια την άρχουσα τάξη.

Αν θέλουμε να εντοπίσουμε τις βαθιές ρίζες του φαινομένου θα πρέπει να ταξιδέψουμε πίσω στο χρόνο, περίπου στο 10.000 π.Χ., οπότε συντελείται το πέρασμα από την πρωτόγονη αταξική κοινωνία στην ταξική. Τότε είναι που για πρώτη φορά θα εγκαθιδρυθεί η κυριαρχία του άνδρα της άρχουσας τάξης (αρχικά ως ιδιοκτήτη των μέσων παραγωγής και του παραγωγικού πλεονάσματος, έπειτα και στα υπόλοιπα επίπεδα) απέναντι σε όλους τους υπόλοιπους ανθρώπους, ενώ σε πολύ πιο πρόσφατη φάση θα εισέλθουν σε αυτήν την τάξη και ορισμένες γυναίκες (οι αστές των ανώτερων στρωμάτων που παρότι συνεχίζουν να βιώνουν και αυτές την πίεση της πατριαρχίας έχουν ωστόσο μεγαλύτερη ευκολία να την αντιμετωπίσουν από ότι οι υπόλοιπες και οι υπόλοιποι). Συνεπώς το ξερίζωμα της πατριαρχικής εξουσίας και καταπίεσης ταυτίζεται με το ξερίζωμα της ταξικής κοινωνίας που έχει τις ρίζες της στην εμπορευματική οικονομία (σήμερα υπό τη μορφή του καπιταλισμού ή πιο σωστά του ιμπεριαλισμού).

* Υ.Γ : 1) Περισσότερα για τις αιτίες εμφάνισης της ταξικής κοινωνίας μπορεί να βρει κανείς στο έργο του Φ. Ένγκελς “Η καταγωγή της οικογένειας, της ατομικής ιδιοκτησίας και του κράτους”.

2) Ο πατριαρχικός ψυχισμός δεν πρέπει να ταυτίζεται ή να συγχέεται με την αυτοπεποίθηση και τη φιλοδοξία ή με την οργανωτικότητα. Επίσης κάθε μορφή καθοδήγησης και ηγεσίας δεν συνεπάγεται και πατριαρχική σχέση (μία τέτοια λογική οδηγεί προς μία μεταμοντέρνα). Εξαρτάται τόσο από τον τρόπο της καθοδήγησης, όσο και από τον σκοπό. Μία επαναστατική καθοδήγηση επιτυγχάνεται όταν καθιστά με ευλαβικό τρόπο τον καθοδηγούμενο αυτόνομη και ολόπλευρα αυτοεξελισσόμενη δημιουργική προσωπικότητα που μέσα από τα δικά της όνειρα υπηρετεί ταυτόχρονα τις λαϊκές ανάγκες και τα όνειρα της ανθρωπότητας, καταργώντας το κράτος του καθοδηγητή, τη θέση του οποίου καταλαμβάνει μία ισότιμη και αμοιβαία σχέση αλληλοανάπτυξης που θρέφει και τον αντίστοιχο αλληλοσεβασμό.

ƬrutĦunteᵲ