Μία επέτειος και άλλη μια παραποίηση της Ιστορίας

Κάθε χρόνο τέτοια εποχή, το φάντασμα του Πολυτεχνείου πλανιέται πάνω από την Ελλάδα. Εκδηλώσεις και δηλώσεις. Πορείες και απορίες. Αλήθειες και ψέματα. Απ’ αυτούς που τα ζήσαν κι άλλους που τα φαντάζονται· άλλοι με καθαρό μυαλό και άλλοι με παραμορφωτικούς φακούς.

Στην συλλογική μνήμη το «Πολυτεχνείο» είναι η φοιτητική αντιδικτατορική εξέγερση στην Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα και Γιάννενα· στην Αθήνα κινητοποιήθηκαν εργαζόμενοι, αγρότες των Σπάτων και γενικά μεγάλο μέρος του λαού, που αντιμετώπισαν την ωμή βία του Κράτους (Στρατό, Αστυνομία και φασιστικές οργανώσεις). Υπήρξαν πολλές εκατοντάδες συλλήψεις και βασανισμοί, 24 ταυτοποιημένοι νεκρoί, 16 μη ταυτοποιημένοι και 1103 τραυματίες, σύμφωνα με πορίσματα της Δικαιοσύνης και του Εθν. Ιδρύματος Ερευνών. Μεταγενέστερη ιστορική έρευνα θεωρεί τους αριθμούς αυτούς υποτιμημένους. Στο Ρυθμιστικό Κέντρο (ΕΚΑΒ) παραποιούσαν τα στοιχεία και η τρομοκρατία εμπόδιζε την αναζήτηση των θυμάτων. Το περιεχόμενο της εξέγερσης εκφράστηκε από την συντονιστική Επιτροπή, που αφού ξεκαθάρισε τα αυθόρμητα και αριστερίστικα συνθήματα, κατάληξε στα εξής: Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία, Εθνική Ανεξαρτησία, Δημοκρατία, έξω οι Αμερικάνοι, έξω ο 6ος στόλος, έξω το ΝΑΤΟ, κάτω η χούντα, κάτω ο Παπαδόπουλος, ένας είναι αρχηγός ο κυρίαρχος λαός, εργάτες-αγρότες-φοιτητές κ.ά.

Τέτοιες μέρες, το μυαλό γεμίζει μ’ ανάκατα συναισθήματα με αυτά που λέγονται ή γράφονται για το Πολυτεχνείο. Ανάταση και αναβάπτιση, αλλά σ’ αυτούς που έζησαν τα γεγονότα, μαζί μ’ αυτά, πληθαίνει ο θυμός και η οργή. Ωστόσο, θυμός κι οργή που δεν είναι:

●Για τους «χαμένους» ή «λάθος» αγώνες, για τους «ανύπαρκτους», «εντός» και «εκτός» νεκρούς του Πολυτεχνείου. Για όσα αναμασούν κρυφοί και φανεροί χουντικοί φασίστες. Γιατί ξέρεις ότι «εκ στόματος κόρακος εξελεύσεται κρα».

● Ένα μοιρολόγι για τα χιλιάδες θύματα της δικτατορίας, τους δαρμένους, βασανισμένους, εξορισμένους, φυλακισμένους, δολοφονημένους άμεσα ή από βλάβη της υγείας τους αγωνιστές στα κάτεργα της χούντας. Γιατί κανένας αγώνας δεν πάει χαμένος.

●Για την ίδια πολιτική που συνεχίζεται με άλλα μέσα και με τους ίδιους αυθέντες και επικυρίαρχους στο παρασκήνιο. Στον ένα ή άλλο βαθμό, σήμερα οι ηγέτες εκλέγονται με χειραγωγούμενη πλειοψηφία, βολικά εκλογικά συστήματα και μετά η λαϊκή θέληση φαλκιδεύεται. Η πολιτική επιβάλλεται ειρηνικά από εξαρτημένα ΜΜΕ και την πειθώ, αλλά, όταν απαιτείται, η «νόμιμη» κρατική βία επιβάλλει την υπακοή. Γιατί έσετ’ ήμαρ, θα έλθει μέρα, αν θέλει ο λαός, όλα αλλάζουν.

●Γι’ αυτούς που διαφωνήσαμε ή ακόμα διαφωνούμε· αρκεί που στάθηκαν και στέκονται αγωνιστικά. Γιατί η ειλικρινής και έντιμη διαφωνία βοηθά και προάγει τους αγώνες.

Ο θυμός και η οργή οφείλονται στην χυδαιότητα της παραχάραξης της ιστορίας που γίνεται από όψιμους τιμητές. Δεν καταθέτουν την άποψή τους -με βάση έγγραφα, αδιάβλητες, διασταυρωμένες πηγές και μαρτυρίες- σε επιστημονικά περιοδικά, συνέδρια, ιστορικά βιβλία και πανεπιστημιακά συγγράμματα, αλλά -με σχόλια, αβάσιμες ερμηνείες και κρίσεις- κυρίως στο διαδίκτυο και -με άρθρα χωρίς ιδιαίτερη ανάλυση και στοιχεία- στον φιλικό τους τύπο. Η κομματική προέλευσή τους είναι λίγο-πολύ γνωστή, αλλά έχουν και άλλα χαρακτηριστικά. Η παραχάραξη γίνεται από:

●Απόντες και άκαπνους που διαστρεβλώνουν, περιορίζουν το περιεχόμενο της εξέγερσης ή το χαρακτηρίζουν παρωχημένο, αν και η τωρινή κατάσταση σε βασικά γνωρίσματά της είναι ίδια με την παλιά: Μεγάλο μέρος του πληθυσμού ζει σε συνθήκες φτώχειας, ανεργίας, ακρίβειας με μισθούς, μεροκάματα και συντάξεις πείνας. Η Δημόσια Υγεία και Παιδεία αποσαθρώνονται, τα εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα ισοπεδώνονται, η οικονομία ξεπουλιέται σε ξένους ομίλους, μικρές επιχειρήσεις και αγρότες καταστρέφονται. Αυξάνει η καταστολή, το «Σπουδαστικό» της Ασφάλειας ξαναστήνεται, οι απεργίες, ο συνδικαλισμός και η ενημέρωση περιορίζονται και ποινικοποιούνται. Η Ελλάδα γεμίζει βάσεις. Εμπλέκεται βαθύτερα στις συμμαχίες που έθρεψαν την χούντα, διχοτόμησαν την Κύπρο και απεργάζονται νέους πολέμους.

●Ανανήψαντες χουντικούς που τιμούν δήθεν τους νεκρούς στα λόγια, αλλά διαβάλουν, συκοφαντούν και μειώνουν το Πολυτεχνείο στην πράξη, πασχίζοντας με απαξιωτικά σχόλια και αμφισβητήσεις να ξεχαστεί η εξέγερση, το περιεχόμενο, το αίμα που χύθηκε ή να τα κρύψουν μέσα σε μια θολή ομίχλη.

●Αυτούς που υψώνουν το δάκτυλο κατηγορώντας συλλήβδην «τη γενιά του Πολυτεχνείου» πως ξεπουλήθηκε και αλλοτριώθηκε, αν και ουδέποτε έλαβαν μέρος σε κοινωνικούς αγώνες. Γιατί ακόμα και οι λίγοι που «εξαργύρωσαν» τη συμμετοχή τους στην εξέγερση, βασανίστηκαν, φυλακίστηκαν, έπαθε η υγεία τους και τα «γύρισαν», με αντάλλαγμα θεσούλες ή πολιτικές και οικονομικές καριέρες, πρέπει να είναι σεβαστοί για τους αγώνες τους και να κρίνονται για τις άλλες πράξεις τους. Και γιατί ξεκάθαρη πρόθεση των τιμητών είναι να σπιλώσουν τους αγωνιστές του Πολυτεχνείου στο σύνολό τους και, μαζί μ’ αυτούς να δυσφημήσουν και την εξέγερση.

●Αυτούς που τα «γύρισαν» και κατηγορούν πρώην συναγωνιστές τους πως μεταλλάχτηκαν, ενώ στην πραγματικότητα διαφωνούν για την μετάλλαξη, αν είναι διαφορετική από τη δική τους.

●Τους συνομιλητές και τους γεφυροποιούς, ή όσους περίμεναν σιωπηλοί να αλλάξουν τα πράγματα, για να προβληθούν χωρίς την ρετσινιά του χουντικού και τελικά να δρέψουν τους αγώνες και τις θυσίες άλλων.

●Τους γκαιμπελίσκους που ισχυρίζονται ότι η αλληλουχία των γεγονότων: Πολυτεχνείο, αντικατάσταση χούντας Παπαδόπουλου από την χούντα Ιωαννίδη, πραξικόπημα στην Κύπρο, αποδεικνύει πως για την εισβολή στην Κύπρο φταίει η εξέγερση του Πολυτεχνείου. Για τους «ιστορικούς» αυτούς η ιστορία ξεκινά από το Πολυτεχνείο και όχι από τις συνθήκες της Ζυρίχης και του Λονδίνου, τις αγγλικές βάσεις και την απριλιανή δικτατορία. Αυτή ήταν που συμφώνησε στην Κεσσάνη την απόσυρση της Μεραρχίας, οργάνωσε τις απόπειρες δολοφονίας του Μακάριου, την ΕΟΚΑ Β΄, το εκκλησιαστικό πραξικόπημα και σχεδίασε το στρατιωτικό που εφάρμοσε η χούντα Ιωαννίδη.

Τα προσωπικά μου συναισθήματα σχετίζονται αναγκαστικά με ανθρώπους που γνωρίζω:

●Με επώνυμους και ανώνυμους, αριβίστες και οπορτουνιστές, που φρόντιζαν την «δουλίτσα» και την ατομική προκοπή τους· ούτε έβλεπαν, ούτε άκουγαν.

●Με εξωνημένους που επικαλούνται το αναφαίρετο δικαίωμα του ανθρώπου να αλλάζει άποψη, μα ξεχνούν την αξιοπρέπεια και πως τα στερνά τιμούν τα πρώτα. Κατάντησαν γενίτσαροι που δεν τους έφτασε η μεταστροφή -συνήθως με πολιτικές δολιχοδρομίες, όπου πάει ο άνεμος- την διαφημίζουν κιόλας, να τους προσέξουν οι τωρινοί ταγοί και να τους επιβραβεύσουν. Την ίδια ώρα κατηγορούν πρώην συναγωνιστές τους πως κτίσανε καριέρες, απλά διαφωνούν για το τέρμα και τις στάσεις της διαδρομής. Προβάλλουν -αν υπάρχουν- κλέη γονέων μαζί με τα δικά τους· τα παρουσιάζουν κατά τα τωρινά τους καμώματα με ανιστόρητες δικαιολογίες, προκειμένου να πείσουν για την ειλικρινή τους μετάνοια, να δικαιωθούν, να φωτίσουν κι άλλους στο νέο, τον ορθό δρόμο. Σαν τους άκαπνους, δέχονται το γνωστότερο σύνθημα του Πολυτεχνείου «Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία», αλλά το θεωρούν παρωχημένο, ή κρατάνε μόνο το πιο διαχειρίσιμο «Παιδεία», σαν να είναι η Παιδεία τεχνοκρατικό μόνο θέμα και σαν να τρώνε πλέον οι Έλληνες παντεσπάνι- για να ξεδοντιάσουν έτσι το συνολικό περιεχόμενό του, που είναι πάντα επίκαιρο και κατεβάζει δεκάδες χιλιάδες στους δρόμους ακόμα και σε καιρό πανδημίας.

●Με αυτούς που «εκτελούσαν διαταγές» κάνοντας το «καθήκον» τους: Συμφοιτητές που ήταν διορισμένοι στα συμβούλια των φοιτητικών συλλόγων ή χαφιέδες, ΕΚΟΦίτες, σπουδαστές στρατιωτικών Σχολών και αξιωματικοί που «συνέχιζαν» με υπηρεσιακή εντολή τις σπουδές τους στα ΑΕΙ με εγγραφή κάθε χρόνο στο πρώτο έτος ή τις συνέχιζαν με ειδικούς όρους, για να ξαναζεστάνουν παλιές φιλίες με πρώην συμμαθητές και να δίνουν πληροφορίες στους Κυβερνητικούς Επιτρόπους των ΑΕΙ, στο Σπουδαστικό της Ασφάλειας, στην ΚΥΠ, ακόμα και σε ξένες Υπηρεσίες.

●Με αυτούς που κύκλωσαν τις κατειλημμένες σχολές με ή δίχως στολή, χτύπησαν στο ψαχνό, έδειραν, μετείχαν σε συλλήψεις, ή ήταν σε επιφυλακή έτοιμοι να εκτελέσουν ό,τι διαταχθούν. Χρόνια μετά, μερικοί δηλώνουν δίχως ντροπή πως ήταν εκεί· φυσικά κρύβουν τι έκαναν. «Αυτόπτες μάρτυρες» είδαν μέσα και γύρω από το Πολυτεχνείο όλους κι όλους 10 χιλιάδες, διαδηλωτές και περίεργους μαζί, λες και πήγαν από περιέργεια για να γευτούν χτυπήματα, δακρυγόνα και σφαίρες. Με το κύρος στελεχών των ΕΔ που αναδείχτηκαν από την αστική Δημοκρατία (δεν ενδιαφερόταν για τέτοιες … λεπτομέρειες), βεβαιώνουν πως όλοι οι νεκροί «ήσαν εκτός Πολυτεχνείου» και έχασαν τη ζωή τους επειδή βρέθηκαν στο λάθος χώρο, λάθος στιγμή, χωρίς πρόθεση των δολοφόνων, τυχαία σχεδόν. Έτσι τιμούν τους «εκτός» νεκρούς σαν αθώους, μη συνειδητούς ανθρώπους. Διαδίδουν τον εξωφρενικό ισχυρισμό πως τα γεγονότα μετά το Πολυτεχνείο – η αντικατάσταση της χούντας Παπαδόπουλου από την χούντα Ιωαννίδη και το πραξικόπημα στην Κύπρο- αποδεικνύουν πως για την εισβολή στην Κύπρο φταίει η εξέγερση του Πολυτεχνείου και επομένως οι «εντός» ταραξίες κομμουνιστές, όπερ έδει δείξαι!

Διατυπώνοντας αυτές τις σκέψεις δεν θα ονοματίσω, τέτοιοι και τέτοιες υπάρχουν αρκετοί. Αν κάποιος παρακολουθεί τα «κοινωνικά δίκτυα», θα διαπιστώσει πως όσα γράφω δεν είναι φανταστικά. Πρόθεσή μου εδώ δεν είναι να ξεσκεπάσω ατομικά, αλλά να μάθουν οι νεότεροι. Να ξέρουν πως δεν αδικώ κάποιους που τους παρέλαβαν στην μετεφηβική ηλικία και τους μετάτρεψαν σε φασίστες που έβλεπαν παντού εχθρούς και κουμμούνια. Γιατί οι άνθρωποι δεν είναι άβουλα όντα και επιτέλους δεν μιλώ για όλους, υπήρχαν και αυτοί που προσποιούνταν, άλλοι που ενημέρωναν: «προσέχετε τον τάδε, μας έδωσαν διαταγή να σας παρακολουθούμε», άλλοι που αντιστάθηκαν και τιμωρήθηκαν ή αποτάχθηκαν. Γνωρίζω αξιωματικό που τον τρέλαναν και «παραιτήθηκε» από το στράτευμα. Αντίθετα με τους προηγούμενους, όσοι τον στήριξαν -αν και κινδύνευε η καριέρα τους- δεν έφτασαν σε ανώτερα αξιώματα. Άλλο, φανατικό δεξιό, τότε Ανθυπολοχαγό, που βρισκόταν με διαταγή της ΑΣΔΕΝ στο Πολυτεχνείο, αλλά απελευθέρωνε φοιτητές. Εκατοντάδες ήταν οι βασανισμένοι και αποταχθέντες αξιωματικοί όλων των κλάδων των ΕΔ.

Η σύγκρουση των καθηκόντων είναι γνωστή από τον καιρό του Σοφοκλή και νομικά λυμένη από τον καιρό της Νυρεμβέργης: Η υποταγή στον ανώτερο και η τυφλή εκτέλεση των διαταγών, δεν οφείλεται σε όλες τις περιπτώσεις. Δεν ήταν αδιανόητη, ούτε αδύνατη η αντίθεση στην χούντα. Δυνατότητες υπήρχαν και έκαστος εφ’ ω ετάχθη, αλλά δεν περίσσευε πάντα ούτε το δημοκρατικό φρόνημα, ούτε το θάρρος, ούτε η λεβεντιά.

Τελειώνοντας, δεν βρίσκω κάτι καλύτερο να πω σ΄ όλους αυτούς παρά τα λόγια του Χριστού και ένα από τα συνθήματα των φοιτητών: «ΟΥΑΙ ΥΜΙΝ, ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΣ, ΦΑΡΙΣΑΙΟΙ, ΥΠΟΚΡΙΤAI».

Το σύνθημα αυτό βέβαια αφορούσε τις αστικές πολιτικές δυνάμεις και προσωπικότητες που σκέφτονταν την συμμετοχή τους στην φάρσα της «πολιτικοποίησης» της χούντας με τον Μαρκεζίνη, αλλά και άλλους που περίμεναν στην γωνία να πέσει η χούντα. Νομίζω όμως πως τους πάει γάντι.

Δημήτρης Πολυζωίδης