Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο της αθανασίας

Η ώρα είναι 3 μετά τα μεσάνυχτα, το ημερολόγιο γράφει 30 Μάρτη 1952. Στις φυλακές της Καλλιθέας επικρατεί νεκρική σιγή. Ακούγονται τα βαριά βήματα του δεσμοφύλακα. Φτάνει στο κελί του Νίκου Μπελογιάννη. Το ξεκλειδώνει, τον ξυπνάει. Δίπλα του στέκει, όπως ένα μακάβριο φάντασμα, ο βασιλικός επίτροπος της ξενόφερτης δυναστείας των Γλύξμπουργκ, συνταγματάρχης Αθανασούλης. Διαβάζει στον Μπελογιάννη την απόφαση των ανακτόρων να τον οδηγήσουν μαζί με τους συγκρατούμενους του Καλούμενο, Αργυριάδη και Μπάτση, στην εκτέλεση. Έξω περιμένει το εκτελεστικό απόσπασμα. Δεν μπόρεσαν να το συγκροτήσουν με στρατιώτες, κανείς δε δέχτηκε. Κατέφυγαν σε στιγματισμένους εγκληματίες της Ασφάλειας. Στις 3 και 20 η φάλαγγα βγήκε από τις πόρτες των φυλακών κατευθυνόμενη με δαιμονισμένη ταχύτητα προς το «συνήθη τόπο των εκτελέσεων», το Γουδί.

Το απόσπασμα παρατάσσεται με τα όπλα «επί σκοπόν». Είναι σκοτάδι ακόμα. Οι αρχιδήμιοι στρέφουν τους προβολείς των αυτοκινήτων στα πρόσωπα των μελλοθανάτων. Ώρα 4 και 12 λεπτά. Ακούγονται οι δολοφονικές ομοβροντίες. Το έγκλημα ολοκληρώθηκε. Οι εφημερίδες θα γράψουν, ότι ο Μπελογιάννης είχε ακούσει ήρεμος μ’ ένα πικρό χαμόγελο, την καταδίκη του σε θάνατο, αποχαιρέτησε τους συγκρατουμένους του στις φυλακές και μπρος στο εκτελεστικό απόσπασμα αρνήθηκε να του δέσουν τα μάτια. Ζητωκραύγασε για το ΚΚΕ και έπεσε από τις σφαίρες του αποσπάσματος. Ήταν 37 χρόνων και ο Ν.Μπελογιάννης, πέρασε στην ιστορία!

Συνελήφθη στις 20 Δεκέμβρη 1950 στην Αθήνα, όπου καθοδηγούσε την παράνομη δουλειά του ΚΚΕ, και προσήχθη σε δίκη στο Στρατοδικείο στις 19 Οκτωβρίου 1951, το οποίο τον καταδίκασε (μαζί με 11 ακόμη συντρόφους του) σε θάνατο. Η κατακραυγή στην Ελλάδα και σ’ όλο τον κόσμο υποχρέωσε τον Πλαστήρα να υποσχεθεί ότι δε θα εκτελεστούν. Με την πίεση των Αμερικανών, με επικεφαλής τον πρεσβευτή Πουριφόρι, σκηνοθετήθηκε η δεύτερη δίκη με την κατηγορία της «κατασκοπίας». Ο Μπελογιάννης έπρεπε να πεθάνει, ο λαός να τρομάξει, το ΚΚΕ να εξαφανιστεί.

«Το ΚΚΕ είναι κόμμα εθνικό, πατριωτικό και το έδειξε η ιστορία του…» είπε κατά τη διάρκεια της συγκλονιστικής του «απολογίας» (ουσιαστικά το «κατηγορώ» κατά της αμερικανοκρατίας και των υποτελών της στη χώρα μας) στο δικαστήριο. (Ριζοσπάστης)

Οι εκτελέσεις δεν πραγματοποιούνταν ποτέ Κυριακή ακόμα και από τους Γερμανούς φασίστες και γίνονταν πάντα με το πρώτο φως του ήλιου. Στην περίπτωση όμως του Μπελογιάννη και των συντρόφων του, η Αμερικανοκίνητη και ξενόδουλη κυβέρνηση Πλαστήρα, μαζί με τις ευλογίες του Παλατιού, κάναν “εξαίρεση”, προφανώς αδημονούσαν. Το ανυπέρβλητο και λυσσαλέο μίσος τους, προς τους κομμουνιστές εν γένει, έπρεπε να επισπεύσει με συνοπτικές διαδικασίες τις εκτελέσεις. Εξού και η ώρα και η ημέρα της εκτέλεσης ήταν εξαιρετικά ασυνήθιστη και πιθανόν να έγινε τότε για να προλάβουν οι υπέρμαχοι της εκτέλεσης τυχόν απονομή χάριτος.

Σε ένα τέτοιο γενικό κλίμα τρομολαγνείας, έντονων κοινωνικοπολιτικών αναταραχών που χαρακτήριζε την μετεμφυλιακή εποχή στην Ελλάδα, διώξεις κομμουνιστών, βασανιστήρια, εξορίες. Η εκτέλεση ενός τόσο ευυπόληπτου και σημαίνοντος στελέχους, για το τότε παράνομο ΚΚΕ όπως ήταν ο Νίκος Μπελογιάννης, ένας λαϊκός αγωνιστής, ένας διανοούμενος με «κοφτερή πένα», εκτός των άλλων, ήταν αφενός, για τον εγχώριο εχθρό επίδειξη ισχύος και υπεροχής και αφετέρου, παραδειγματισμός για τους υπόλοιπους. Για το τι θα επακολουθούσε, τι θα περίμενε τον καθένα που θα διάλεγε τον δρόμο της αντίστασης στην τυραννία του καθεστώτος. Σε αυτό που αποσκοπούσαν κυρίως, ήταν στο να φοβηθούν οι πάντες! Ήταν πασιφανές ότι οτιδήποτε μπορούσε να επιδράσει θετικά  και να παγιωθεί στην συνείδηση του λαού, έπρεπε να αφανιστεί. Ο Μπελογιάννης, είχε πλήρη επίγνωση του λόγου της εκτέλεσης του, όπως είχε και ο ίδιος υποστηρίξει στο δικαστήριο, ότι ο λόγος της εκτέλεσης του ήταν η ιδεολογία του, τελεία και παύλα. (και προφανώς επειδή κάτι έπρεπε κάτι να εφεύρουν να του προσάψουν, ήταν οι κατ΄ επίφαση κατηγορίες περί οργάνωσης της παραμονής δράσης του ΚΚΕ και «κατασκοπίας»).

Ο ίδιος είχε πει στην απολογία του:.. “Δεκάδες φορές μπήκε μπροστά μου το δίλημμα. Να ζω προδίδοντας τις πεποιθήσεις μου, την ιδεολογία μου, είτε να πεθάνω παραμένοντας πιστός σ’ αυτές; Πάντοτε προτίμησα το δεύτερο δρόμο και σήμερα τον ξαναδιαλέγω”»…

Στο μεταξύ, είχε γιγαντωθεί η διεθνής αντίδραση για την ματαίωση των εκτελέσεων, καταιγισμός από  τηλεγραφήματα και διαμαρτυρίες προς την κυβέρνηση και τον βασιλιά. Προσωπικότητες από την πολιτική και καλλιτέχνες παγκοσμίου βεληνεκούς, όπως ο Τσάρλι Τσάπλιν, ο Λουί Αραγκόν, ο Πωλ Ελυάρ, ο Ζαν Πωλ Σαρτρ, ο Ζαν Κοκτώ, Ναζίμ Χικμέτ και άλλοι, κινητοποιήθηκαν μαζί με εκατομμύρια ανθρώπους για τη σωτηρία του Μπελογιάννη και των συντρόφων του. Ο Π. Πικάσο, εμπνέεται από τη δίκη του Μπελογιάννη και φιλοτεχνεί  το εμβληματικό σκίτσο “ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο”.

Ο άνθρωπος με το πλατύ χαμόγελο, το χαμόγελο που έδωσε απέναντι στην κάννη (όπως λένε στο τραγούδι τους “Αφιερωμένο” οι Κ.Θ.), την στωικότητά του απέναντι στο εκτελεστικό απόσπασμα και το γαρύφαλλό του με τους χιλιάδες συμβολισμούς. «Ο άνθρωπος που με ένα γαρύφαλλο, ξεκλείδωσε όλη την αθανασία» (Γ.Ρίτσος), που το “πότισε” με αθάνατο νερό για να μείνει αμάραντο και να ξανανθίσει μέσα από τις επόμενες γενιές που σηματοδοτούν τη συνέχεια του αγώνα, του αέναου και δίχως τέλος αγώνα. Για την πραγμάτωση του οράματος του… “Για να φτιάξουμε έναν κόσμο, στο μπόι των ονείρων και των ανθρώπων”.

Και να ζήσουμε με τα αποφθέγματα της δικής του φιλοσοφίας και στάσης ζωής: “Σκέφτομαι πως αυτά τα τρία συστατικά πρέπει να ‘χει η ζωή: το μεγάλο, το ωραίο και το συγκλονιστικό. Το μεγάλο είναι να βρίσκεσαι μέσα στην πάλη για μια καλύτερη ζωή. Όποιος δεν το κάνει αυτό, σέρνεται πίσω απ’ τη ζωή. Το ωραίο είναι κάθε τι που στολίζει τη ζωή. Η μουσική, τα λουλούδια, η ποίηση. Το συγκλονιστικό είναι η αγάπη… ” Με απόλυτη συνέπεια των λόγων και των έργων του, πορεύτηκε με αυτά και τα πρόσφερε με απλοχεριά και το μεγαλείο της ψυχής του!

Πηγή: Ριζοσπάστης

Ελένη Παπαγεωργίου