Pater semper incertus est*

Στις 19 Ιουλίου συμπληρώνονται 30 χρόνια από την δολοφονία του δικαστικού Paolo Borsellino έξω από το σπίτι της μητέρας του καθώς ένα fiat 126 γεμάτο εκρηκτικά εκρήγνυται επιφέροντας τον ακαριαίο θάνατο τόσο στον ίδιο, όσο και στην αστυνομική του συνοδεία. Ακριβώς 30 χρόνια και μόλις 57 ημέρες μετά από την δολοφονία του δικαστικού και συνάδελφου του Giovanni Falcone με τον ίδιο τρόπο σηματοδοτώντας δύο πράξεις-απόπειρες εξοβελισμού του Νόμου. 

Εδώ βλέπουμε τον εκπρόσωπο του Νόμου, έξω από το σπίτι της μητέρας του να εξαϋλώνεται, πράξη εξόχως συμβολική που απαγορεύει την εσωτερίκευση του ίδιου του Νόμου και μας δείχνει πόσο επίκαιρο είναι το γεγονός αυτό σήμερα, 30 χρόνια μετά, όπου ο άνθρωπος-πολίτης, παραμένει προσδεμένος στην μητέρα-μαφία, στο φαντασιακό που ανήκει αυτή η σχέση τους. Αυτή η πράξη θέτει έναν φραγμό στον άνθρωπο -εν δυνάμει μέλος ενός κοινωνικού συνόλου- να πάρει τον εαυτό του στα ίδια του τα χέρια, να ατενίσει δίχως δισταγμό το μέλλον και να εισέλθει στον πολιτισμό και τη γλώσσα. Ο τρίτος ως διάμεσος σε μια τριγωνική σχέση παρεμβαίνει δια της εξαΰλωσης του ματαιώνοντας ουσιαστικά την είσοδο στη ζωή και την επιθυμία. 

Τι καταργείται όμως μέσω αυτής της πράξης και τι επιτρέπεται τελικά; Η πολιτισμένη κοινωνία διασπάται φθάνοντας στο φυσικό της σημείο όπου κριτήρια και σημεία αναφοράς δεν έχουν καμία θέση. Αντιθέτως, επικρατεί ένας ανταγωνισμός δίχως όρια και κανόνες. Το υποκείμενο κινείται δίχως όρια, θέση και όνομα εντός ενός χάους, αδυνατώντας να σεβαστεί τον άλλον, πόσο μάλλον να του επιδείξει την αντίστοιχη αναγνώριση. Η δομική στιγμή του εξανθρωπισμού εξαϋλώνεται μαζί με τον εκπρόσωπου του Νόμου, εφόσον αναλαμβάνει δράση η εκτελεστική εξουσία, είτε αυτή αφορά την εκτελεστική δεινότητα της μητέρας-μαφίας, είτε την άλλη εκτελεστική δεινότητα της μητέρας-κυβέρνησης, η οποία μπορεί να ανθίζει μονάχα σε περιβάλλοντα άνυδρα κανόνων και ορίων. 

Θα αφήσω αυτή τη μικρή αναφορά με ένα εκ των θεμελιωδών ερωτημάτων που έθεσε η κόρη του Paolo Borsellino, Fiammetta, στην εφημερίδα Repubblica: “Γιατί στη Via D’Amelio, στη σκηνή της σφαγής, δεν διατηρήθηκε ο χώρος, επιτρέποντας έτσι την αφαίρεση του κόκκινου ημερολογίου του πατέρα μου; Και γιατί ο πρώην πρωθυπουργός Giuseppe Ayala, ένας από τους πρώτους που είδαν τον χαρτοφύλακα, παρείχε αντιφατικές εκδοχές για αυτές τις στιγμές;”.

*Freud, Family Romances (1909) https://blogs.baruch.cuny.edu/eng2850jmafall2016/files/2016/08/Freud_FamilyRomance.pdf

Σάββας Λαζαρίδης