Η θεωρία του αφ’ υψηλού

Είναι αλήθεια πως με κουράζει πολύ. Όχι μόνο γιατί συνεχώς κρίνει αλλά δεν αντιπροτείνει κάτι. Όχι μόνο γιατί συνεχώς γκρινιάζει για τα τεκταινόμενα πάσης φύσεως (κακής κατά κύριο λόγω) αλλά δεν κουνάει ούτε το μικρό της δαχτυλάκι για να αλλάξει αυτήν την πραγματικότητα.

Θα αναρωτηθεί κανείς και δικαιολογημένα. Μα όλοι έχουμε δικαίωμα στο λόγο, στη συζήτηση και την κριτική της δημόσιας ζωής. Αναμφισβήτητο δικαίωμα θα ανταπαντήσω και χωρίς διαπραγμάτευση. Υπάρχει όμως μια αξιοσημείωτη διαφορά του υγιούς λόγου από την γκρίνια και της παραγωγικής κριτικής από τη μιζέρια και την επανάληψη που σκοτώνει… Ιδιαίτερα όταν πρόκειται για νέους ανθρώπους που θεωρητικά έχουν τη ζωή στα χέρια τους.

Είναι αλήθεια πως κάθε εκμεταλλευτικό σύστημα επιδιώκει «η θεωρία του αφ’ υψηλού » να αγγίζει ολοένα και περισσότερα μέλη της κοινωνίας καθότι το βολεύει απόλυτα. Ιδιαίτερα για το ισχύον σύστημα όπου ο ατομικός δρόμος για την επιτυχία αποτελεί τη δεύτερη από τις δέκα εντολές του. Οι λόγοι που «η θεωρία του αφ’ υψηλού» είναι τόσο αγαπητή είναι προφανείς. Η κριτική είναι πάντοτε ανέξοδη όταν δε συνοδεύεται από πράξεις. Εκεί βρίσκεται εξάλλου και η διαφορά των ανθρώπων των έργων και των ανθρώπων της αμπελοφιλοσοφίας. Οι πράξεις βέβαια έχουν κόστος, προϋποθέτουν αφοσίωση στο σκοπό, θυσίες του προσωπικού χρόνου και πολλές φορές μια ακόμη πιο δύσκολη καθημερινότητα. Όλα αυτά βέβαια μηδενίζονται με μια πρόταση της «θεωρίας του αφ’ υψηλού», απέναντι σε αυτούς που πράττουν οπότε εκεί τελειώνει η υπόθεση.

Κάπου εκεί όμως, καταλαβαίνει κανείς ότι όλο αυτό είναι ένας φαύλος κύκλος. Παλιότερα, μπορεί να άκουγε κανείς την κριτική της νέας γενιάς για τους μεγαλύτερους ότι δεν κάνουν τίποτα πάρα μόνο γκρινιάζουν στα καφενεία ή συνομιλούν στο σπίτι με την τηλεόραση. Τώρα οι μεγαλύτεροι σε ηλικία μπορούν να εξαπολύσουν την ίδια κατηγορία για τους νεότερους. Ατέρμονη κριτική, αναρτήσεις και φωτογραφίες στα ΜΜΔ χωρίς ουσία και άπειρες «συζητήσεις» χωρίς νόημα στο viber και το watsapp.

Ισχύουν τα παραπάνω καθολικά; Όχι προφανώς, αλλά δείχνουν μια τάση της κοινωνίας. Σε ό,τι αφορά την ηλικία και το χάσμα των γενεών αυτό δεν είναι παρά ένας δείκτης και τίποτα παραπάνω. Υπάρχουν ηλικιωμένοι που με τη δράση τους μας διδάσκουν πως πρέπει να ζει κανείς και να αγωνίζεται μέχρι τέλους. Κι όλα αυτά παρά τα όποια προβλήματα υγείας. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν και οι νέοι σε ηλικία με γερασμένο μυαλό και ιδέες, που το μόνο που μας δείχνουν είναι ο συμβιβασμός της καρέκλας, του καφέ και του συμβιβασμού της ήσυχης ζωούλας. Αυτό επιτάσσει εξάλλου η θεωρία που αναλύουμε.

Τέλος, «η θεωρία του αφ’ υψηλού» κρύβει έναν ελιτισμό και μια ροπή προς το μηδενισμό του κοινωνικού συνόλου. Οι συνέπειες τέτοιου είδους θεωριών είναι γνωστές στην ανθρώπινη ιστορία και δεν χρειάζονται περαιτέρω ανάλυση. Η κοινωνία μας δεν περιμένει κριτική απ’ έξω και αφ’ υψηλού αλλά δράση για αλλαγή. Η κοινωνία δεν έχει ανάγκη την κατάρα και τα αναθέματα αλλά τη συζήτηση. Η κοινωνία μας έχει τα στραβά της και τα λάθη της αλλά και τα ωραία της. Εσύ τι κάνεις και τι ρόλο παίζεις μέσα σε αυτήν;