Ήμουν, είμαι, θα είμαι

16 Οκτώβρη: Χτυπάει το κινητό μου. Στην άλλη άκρη της γραμμής είναι μια συναγωνίστρια από την ΟΓΕ Ν.Φιλ/φειας και μέλος του ΚΚΕ. Με ρωτάει. Θες  να πάρεις μέρος στην παράσταση που θα κάνει το ΚΚΕ στο ΣΕΦ για τα 100 χρόνια από την Σοσιαλιστική Οκτωβριανή Επανάσταση. Μέχρι πότε μπορώ να σου απαντήσω της λέω. Μέχρι αύριο το βραδάκι καλά είναι. Εντάξει της λέω και το κλείνουμε. Δεν το πολυσκέφτηκα απαντάω ΝΑΙ, από τα ΝΑΙ που όταν τα λέω, είμαι σίγουρη. Η φόρτιση κι ο ενθουσιασμός έρχεται να συμπληρωθεί όταν στις 18 Οκτώβρη έχω τη χαρά να παρακολουθήσω τη συναυλία που διοργάνωσε η ΚΕ του ΚΚΕ στο Μέγαρο μουσικής,  με την ορχήστρα της ΕΡΤ, για τα 100 χρόνια από τη Σοσιαλιστική Οκτωβριανή Επανάσταση, με έργα του Σοστακόβιτς κι άλλων σοβιετικών συνθετών.

20 Οκτώβρη: Μου στέλνουν το σενάριο. Διάβαζα και δε σταματούσα να κλαίω. Κοιτάζω το ημερολόγιό μου, δεν ήταν ορμονικό. Αμέσως επικοινωνώ με μια φίλη που θα έπαιρνε κι εκείνη μέρος.  Κι αρχίζουμε να συζητάμε για το πόσο μεγάλο είναι αυτό που πάμε να κάνουμε κι ανυπομονούμε να αρχίσουμε.

Προς τέλος Οκτώβρη αρχίζουν οι πρόβες. Μας μαζεύουν όλους τους συντελεστές στο κλειστό γυμναστήριο της Πανεπιστημιούπολης Ζωγράφου. Αρχίζει να μπαίνει ένας σχεδιασμός αρχικά ποιες ώρες θα έχουμε πρόβες, σχεδόν για ένα μήνα σε καθημερινή βάση. Είμαστε κοντά στα 80-90 άτομα. Σπουδαστές, φοιτητές, μαθητές, εργαζόμενοι, εργάτες, άνεργοι, συνταξιούχοι. Επαγγελματίες ηθοποιοί μετρημένοι στα δάχτυλα. Μέσα σε αυτούς χορογράφοι, σκηνοθέτες, μουσικοί, σκηνογράφοι, που σαν μια αλυσίδα έδεναν όλοι μαζί και προχωρούσαμε. Κανένας πιο πάνω κανένας πιο κάτω, όλοι πολύτιμοι. Όλοι με τα προγράμματά τους, τις υποχρεώσεις τους. Κι όμως τα συντονίσαμε όλα.

Το καθημερινό πρόγραμμα των προβών περιελάμβανε ζέσταμα, θεατρικά παιχνίδια γνωριμίας, εμπιστοσύνης, συνεργασίας, κινησιολογίας, έκφρασης  και μέρα με τη μέρα στηνόταν σκηνοθετικά η κάθε σκηνή. Πολλά δοκιμάζονταν στην πορεία , πολλά άλλαζαν, ανάλογα με τις δυνατότητες τις σκηνογραφικές και άλλων συνθηκών. Το σίγουρο είναι πως από το μηδέν ξεκίνησαν όλα και χτίζονταν μέρα τη μέρα.

Στο ενδιάμεσο όλου αυτού του διαστήματος αναπτύχθηκαν φιλίες, το φλερτ έδινε και έπαιρνε. Στα διαλείμματα κάποιοι έπαιζαν μπάσκετ, άλλοι βόλεϊ, είχαμε και τραπέζι για πινγκ πονγκ. Λυσσάγαμε από την πείνα πολλές φορές και να τα σουβλάκια. Ο καφές για κάποιους απαραίτητος. Πολλοί φέρναμε ταπεράκια από το σπίτι. Στα πεταχτά κάποιοι τσιγάρο. Πειράγματα, γέλια, φωνές. Γενικώς πολύ ζωντάνια, χαρά κι ενθουσιασμός. Την κούραση δεν την βάζω γιατί την νικούσαν τα άλλα.

Στο μεταξύ κάναμε και τα κανονίσματά μας, ο καθένας από ποια περιοχή ξεκινούσε. Εμείς από τα βόρεια είχαμε το παρεάκι μας, που πότε ο ένας πότε ο άλλος είχε μεταφορικό μέσο. Ειδικά σε μέρες απεργιών των ΜΜΜ.

Εγώ χαρακτηριστικά από την πρώτη μέρα είχα βρει τη γωνιά μου. Τοποθετούσα την τσάντα μου, δίπλα μου είχα πρίζα για να φορτίζω το κινητό και άραζα κάτω. Δίπλα μου πήρε θέση από την πρώτη στιγμή και η Μαίρη, όλο το διάστημα των προβών μας. Αφού όποιος πέρναγε με πείραζε και μου έλεγε, έχεις βρει το χώρο σου και καθόταν δίπλα μου και τα λέγαμε. Αλλά ήξεραν πως και να αργήσω στη πρόβα η θέση εκεί έμενε κενή για μένα. Διάλεξα εκείνο το σημείο γιατί  από εκεί παρατηρούσα τους πάντες. Είχα την «ησυχία» μου κι απέφευγα τα πηγαδάκια. Ήταν μια δική μου ανάγκη που είχα αναπτύξει  όταν πρωτοασχολήθηκα με το θέατρο. Ηρεμία και συγκέντρωση πριν την πρόβα, ζέσταμα και περισυλλογή. Δεν τα πολυκατάφερα  να το κάνω, οι άτιμοι κάνανε φασαρία δεν συγκεντρωνόντουσαν, χασκογελάγανε, πείραζε ο ένας τον άλλον. Κι αναρωτιόμουνα όλο τον καιρό αν θα τα καταφέρουμε. Εκεί καθόμουνα και σκεφτόμουνα κι έφερνα στο νου μου τις ταινίες του Αϊζενστάιν με την πληθώρα συντελεστών που είχε. Που δεν ήταν στην πλειοψηφία τους ηθοποιοί. Όποια ταινία του και να δεις από το Ποτέμκιν, τον Οκτώβρη κι άλλες τόσες, θα δεις βλέμματα καθαρά, φλογισμένα, παθιασμένα. Και συμπέρανα για άλλη μια φορά. Πως όταν έχεις να πεις και να μιλήσεις για πράγματα που σε καίνε και σε αφορούν, την δεδομένη στιγμή θα είσαι έτοιμος, φέροντας όλα τα θέλω και τα δίκια σου μπρος σου. Κι έτσι θα ερμηνεύσεις κάτι όχι σαν ρόλο, αλλά σαν πραγματικότητα που φέρεις εσύ ο ίδιος. Αυτό είδα κι εγώ στην παράσταση από τα παιδιά και τους ευχαριστώ γιατί χωρίς να το ξέρουν με χαλάρωσαν από τη στενότητα του τι σημαίνει καλλιτέχνης-ηθοποιός. Πραγματικά την ημέρα της παράστασης, είδα όλη αυτήν ανησυχία μου να γκρεμίζεται με μιας. Όλοι μα όλοι εξαιρετικοί με σεβασμό και προσοχή να βγει όλο αυτό εις πέρας. Γιατί ήταν κάτι που πήγαζε μέσα από όλους μας.

Από πρόβα σε πρόβα το πάθος κι ο ενθουσιασμός όλο και φούντωνε. Θυμάμαι είχαμε μια μέρα πρόβα και το πρωί κάποιοι ήταν μπροστά από το υπουργείο εργασίας καλώντας τους εργαζόμενους στο συλλαλητήριο του ΠΑΜΕ που θα γινόταν 9 Νοέμβρη. Όσοι συμμετείχαμε στην παράσταση τα χάναμε αυτά γιατί δεν βγαίναμε χρονικά. Πολλές φορές στεναχωριόμασταν που δε μπορούσαμε ούτε στην πορεία του Πολυτεχνείου να πάμε. Λέγοντας πόσο σημαντική ήταν η φετινή πορεία. Αλλά τα βάζαμε  κάτω και λέγαμε έχουμε χρέωση να παρουσιάσουμε ένα άρτιο αποτέλεσμα, για αυτά που έγιναν, που δεν γευτήκαμε, για αυτά που αγωνιζόμαστε να συμβούν. Κι έτσι ηρεμούσαμε.

Με την Μαίρη δεθήκαμε όλο και περισσότερο. Εκεί που αράζαμε και τα λέγαμε. Μοιραζόμασταν  την καθημερινότητα μας, τις ανησυχίες μας, τα θέλω μας, τα όνειρα μας, τους έρωτες μας, το φαγητό μας, το νερό μας, τη βαρεμάρα μας. Μου έλεγε για την αγωνία της για το τι θα γινόταν στη δουλειά. Την πολεμική που δέχεται από το αφεντικό. Για το πώς κατάφερε να οργανώσει στο σωματείο μια συνάδελφο της. Για τις δουλειές στο σπίτι. Για το ότι δεν έχει πληρωθεί ακόμα. Για το πώς μάχεται καθημερινά κι όχι μόνη της. Για την ανάγκη της οργανωμένης πάλης.

Το Σάββατο παντού έβλεπες σκυμμένα πρόσωπα πάνω από το Ριζοσπάστη και με ένα καφέ στο χέρι, λίγο πριν ξεκινήσουμε την πρόβα. Κάποιοι άλλοι  να το έχουν πάει σερί γιατί είχε πάρτι στο Γεωπονικό η ΠΚΣ και άλλα τέτοια της νιότης και της ανεμελιάς.

Όταν είχαμε φτάσει πια προς το μέσω των προβών είχαμε πάρει και τη θέση μας στην παράσταση. Οι αγρότες, οι εργάτες, οι αστοί είχαν οριστεί εξαρχής. Η νέα, ο νέος, ο εργάτης , η μάνα, ποιοι θα είναι οι αντιπρόσωποι. Η χαρά η μεγάλη ήταν όταν μας δόθηκε σε κάποιους να πάρουμε και τα όπλα, ειδικά οι γυναίκες. Η σκηνή για την έφοδο στα χειμερινά ανάκτορα, καθώς και το Ράιχσταγκ ήταν από τις πρόβες κι όλας κάτι που μας συγκινούσε.

Κι έρχεται  η στιγμή που δοκιμάζουμε τα κοστούμια. Προσφορά της Λυρικής σκηνής. Πολύ σημαντικό κομμάτι της παράστασης. Μεταξύ σοβαρού και αστείου συζητάω με τη Μαίρη και της λέω. Έχουμε ανατρέψει το Σοσιαλισμό πριν καλά καλά τον χτίσουμε γιατί δε μας αρέσουν τα κοστούμια, μας παχαίνουν, δε μας πάνε κι άλλα τέτοια. Τελικά όλες γίναμε όμορφες μπολσεβίκες, εργάτριες και αγρότισσες.

Και ερχόμαστε μια μέρα πριν την παράσταση, όπου μπαίνουμε στο ΣΕΦ κι εκεί αρχίζουμε να δένουμε όλα τα σκηνοθετικά, σκηνογραφικά, ηχητικά, εφφέ, βίντεο προβολές, κοστούμια. Τα πάντα όλα. Κι είδαμε μπρος μας τι τεραστίων διαστάσεων θέαμα έχουμε να παρουσιάσουμε. Η συγκίνηση ακόμα πιο μεγάλη, μαζί κι η χαρά και το άγχος βέβαια.

Οι πρόβες πάντα τελείωναν με συνθήματα. Το επικρατέστερο ήταν «Ένας αιώνας αγώνας και θυσία το Κάπα Κάπα  Έψιλον στην Πρωτοπορία». Και δίναμε το επόμενο ραντεβού για την πρόβα. Τα συναισθήματα δεν ήταν ανάμεικτα. Ήταν καθαρά και σίγουρα.

Αυτός ο ενάμιση μήνας για μένα προσωπικά ήταν μια συνειδητοποίηση πολλών πραγμάτων. Που καιρό τώρα σκεφτόμουνα, μετρούσα και επεξεργαζόμουνα. Νιώθω μεγάλη τιμή που ήμουνα μέρος όλου αυτού. Από το πρώτο μου ΝΑΙ μέχρι και το πέρας της παράστασης.

Οφείλω να πω, πως πρώτη φορά πήρα μέρος σε κάτι που οργάνωσε το ΚΚΕ. Γιατί για καιρό στεκόμουνα απέξω διότι δε μου άρεσε η προσέγγιση κι η αισθητική του. Οφείλω πάλι να πω, πως τα τελευταία Φεστιβάλ της ΚΝΕ-ΟΔΗΓΗΤΗ, έχουν κάνει τεράστια άλματα σε αισθητική και όντως μπορούν να φέρουν τον τίτλο πολιτιστική πρόταση. Και δεν έχει γίνει από μόνη της. Το ΚΚΕ έχει να παλέψει για πολλά και χωρίς την βοήθεια και των ανθρώπων που έχουν γνώση και την τέχνη ως όπλο του λαού δεν μπορεί να κινηθεί το κομμάτι του πολιτισμού, αλλά και η προοπτική ανατροπής αυτής της σαπίλας. Αναλογιζόμενη όλα αυτά, πριν, κατά τη διάρκεια, αλλά και τώρα, θέτω εαυτό.

Το κομμάτι της τέχνης δεν είναι πρόφαση, δεν είναι αφορμή, δεν είναι ευκαιρία. Είναι στάση ζωής, αγώνα και θυσίας από όποια σκοπιά το βλέπει ο καθένας. Στην παράσταση στο λόγο του στρατιώτη, λέει στο τέλος: Υπάρχουν δύο τάξεις. Το προλεταριάτο και η αστική τάξη, κι όποιος δεν είναι με τη μια είναι με την άλλη. Αυτό είναι και η στρατευμένη τέχνη.

Ειλικρινά δε μπορώ να χωρέσω όλα όσα έγιναν όλο αυτό το διάστημα. Αλλά μπορώ να πω, πως το ραντεβού δόθηκε με μιας για τα 100 χρόνια του ΚΚΕ. Χωρίς να ξέρουμε τι και πως, αν θα συμμετέχουμε, αν θα γίνει κάτι. Απλά κοιτάμε μπροστά και μόνο μπροστά. Δεν μπορούμε και δεν έχουμε το δικαίωμα να αφήσουμε πια τίποτα στη τύχη του. Έχουμε χρέος να το τραβήξουμε μέχρι τέρμα, αναλογιζόμενος κι ο καθένας τις  δυνάμεις του και τις αντοχές του. Όλοι κρινόμαστε καθημερινά και μέχρι τέλους. Καμιά διάθεση να βγάλουμε αγωνιστόμετρα ή κομμουνιστόμετρα. Αλλά η ζωή καθημερινά δείχνει ποιος και τι θέση παίρνει τη φορά.

Δεν έχω να πω κάτι για την παράσταση, αυτό που είδατε ή σας μεταφέρανε, φέρει όλο αυτό. Ούτε και δικό μου φωτογραφικό υλικό. Είναι η πρώτη φορά που δεν «ζήλεψα» . Η νέα χρονιά από το πρώτο λεπτό της αλλαγής της είναι γιορτή, μνήμη, χρέος. Κουβαλάει και θα ξεδιπλώσει πολλά. Καλή δύναμη σε όλους μας.