Ισλαμισμός, Ισλαμοφοβία και η Γαλλία

Στο δεύτερο μέρος, θα συνεχίσω την συνοπτική ιστορική αναδρομή για το πώς λειτούργησε σαν ανασταλτικός παράγοντας ο Ισλαμισμός για την ανάπτυξη της Δημοκρατίας στα μουσουλμανικά κράτη και ιδιαίτερα τα αραβικά. Τέλος θα αναφερθώ στο τελευταίο τρομοκρατικό χτύπημα στην Γαλλία.

Το Μάρτιο του 1928, ο Χασάν αλ -Μπαννά ιδρύει το ισλαμιστικό κόμμα ”Μουσουλμανική Αδελφότητα” μαζί με άλλους 6 εργάτες της Διωρυγας του Σουέζ. Το κόμμα θέλει να επαναφέρει το Κοράνι στην ζωή των μουσουλμάνων, όχι μόνο σαν θρησκευτικό βιβλίο, αλλά σαν Σύνταγμα και Υπέρτατο Νόμο όλων των μουσουλμανικών κρατών. Έχοντας νιώσει στο πετσί τους την αποικιοκρατία, επιθυμούν να επαναφέρουν την ελευθερία στους μουσουλμάνους όλου του κόσμου, ενώνοντάς τους κάτω από τους νόμους του Κορανίου. Ταυτόχρονα, στις αραβικές χώρες ξυπνούν εθνικές συνειδήσεις. Κάθε χώρα ζητά να αποτινάξει από πάνω της τους Δυτικούς και να φέρει την ελευθερία και την δημοκρατία στις αραβικές κοινωνίες. Ο Παναραβισμός και ο Ισλαμισμός σαν πολιτικά κινήματα τρέχουν και αναπτύσσονται παράλληλα. Κάπου τέμνονται και κάπου χωρίζονται ανάλογα πώς αντιλαμβάνεται κάθε αραβική χώρα την ιστορία της και το μέλλον της μέσα σε ένα σύγχρονο κόσμο.

Οι αραβικοί λαοί δεν μιλούν την ίδια διάλεκτο, ούτε έχουν κοινή ιστορία. Τους ενώνει η μουσουλμανική θρησκεία, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως όλα τα κινήματα της ανεξαρτησίας που διαμορφώνονται, κινούνται με  ελατήριο το μοναδικό τους κοινό στοιχείο. Μεταξύ τους οι αραβικές χώρες έχουν ανταγωνισμό και διαφορετικά συμφέροντα. Οι σχέσεις τους με τους αποικιοκράτες, νυν ή πρώην, παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωση της πολιτικής βεντάλιας κάθε χώρας.

Η πιο ισχυρή αραβική χώρα, με καλά εκπαιδευμένο στρατό, είναι η Αίγυπτος της εποχής, η οποία κάθε άλλο παρά πολιτισμικά, κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά μοιάζει με τις υπόλοιπες αραβικές χώρες που επιθυμεί να συνενώσει. Στο πρόσωπο του Γκαμάλ Αμπντελ Νάσερ η έννοια του Παναραβισμού θα βρει τον απόλυτο εκφραστή της. Στην πραγματικότητα, ο Νάσερ έλαβε αυτόν τον ρόλο τελείως ανόρεχτα. Η επιθυμία του ήταν, κυρίως, η Αίγυπτος να εκσυγχρονιστεί και εκδημοκρατιστεί. Εφάρμοσε μια σειρά από ”σοσιαλιστικές μεταρρυθμίσεις” με κορυφαία την κρατικοποίηση της Διώρυγας του Σουέζ.

Απο την δεκαετία του ’60 και μετά, ξεκινά στον Δυτικό τύπο ένα νέο κύμα συκοφάντησης του μουσουλμανικού κόσμου και των Αράβων. Εμφανιζόντουσαν ως απολίτιστοι, αχάριστοι, άξεστοι και με απάνθρωπα ήθη και έθιμα. Όχι όλοι βέβαια. Η Σαουδική Αραβία με τα πλούσια κοιτάσματά της παρέμενε στο απυρόβλητο. Χώρες σαν την Αλγερία, την λεγόμενη και ”πίσω αυλή της Γαλλίας”, άρχισαν να σκιαγραφούνται με μελανά χρώματα στο γαλλικό τύπο. Η καταπίεση της γυναίκας στην μουσουλμανική θρησκεία πέρασε σε πρώτο πλάνο με την διοργάνωση δημόσιων θεαμάτων όπου Γάλλοι αξιωματούχοι έβγαζαν μαζικά, σε ατμόσφαιρα γιορτής, τις μαντίλες από περιχαρείς Αλγερινές που ”ελευθερώνονταν” από τα αυστηρά μουσουλμανικά ήθη για να ενωθούν με την λαϊκή και δημοκρατική Γαλλία. Με αυτά τα φθηνά τεχνάσματα προσπαθούσαν να συκοφαντήσουν τους αγώνες των Αλγερινών για ανεξαρτησία και να τους κατηγορήσουν για τα τρομοκρατικά χτυπήματα, απαξιώνοντας τις προσπάθειές τους για ελευθερία.

Ο Παναραβισμός θα σάρωνε τα συμφέροντα των Μεγάλων Δυνάμεων στην Μέση Ανατολή και γι’ αυτό έπρεπε να ενισχυθούν πολιτικά κόμματα που θα διέλυαν μια τέτοια προοπτική. Προσπαθώντας να ανακόψουν την φόρα του Νάσερ, ενισχύουν οικονομικά τα κόμματα της Μουσουλμανικής Αδελφότητας σαν το αντίπαλο δέος τις δυτικού τύπου μεταρρυθμίσεις στα αραβικά κράτη. Με αυτόν τον τρόπο το Ιράκ και η Συρία, δυο εξίσου μεγάλα αραβικά κράτη που θα μπορούσαν να αποτελέσουν αρωγοί της Αιγύπτου και πυλώνες στην επίτευξη του Παναραβισμού, βυθίστηκαν στο χάος.

Με το θάνατο του Νάσερ το 1970, ο Παναραβισμός σαν ιδέα παύει ουσιαστικά να υφίσταται. Η εξουσία στα αραβικά κράτη έχει περάσει είτε σε κυβερνήσεις ανδρείκελα των πρώην αποίκων είτε σε κυβερνήσεις με αδύναμους ηγέτες. Αν κάτι τους ξέφευγε στην πορεία φρόντιζαν να το εγκολπώνουν με τον καιρό. Όπως τον Λίβυο αξιωματικό και υποστηριχτή του Νάσερ Μουαμάρ Καντάφι, ο οποίος ξεκίνησε σαν σοσιαλιστής επαναστάτης, κατέληξε καλός εταίρος των Δυτικών Χωρών και πετάχτηκε, όταν πια δεν ήταν χρήσιμος, για να λιντσαριστεί από το πλήθος το 2011 βυθίζοντας από τότε την Λιβύη στον εμφύλιο πόλεμο. Ομοίως και ο Σαντάμ Χουσεΐν, ο οποίος ξεκίνησε ως προοδευτικός νασερικός, αγαπητό παιδί της Δύσης, ιδιαίτερα της Γαλλίας μέχρι και τις αρχές του ’90, για να καταλήξει ο στυγερός δικτάτορας, όπως τον παρουσίαζαν οι Αμερικάνοι μετά τον Πόλεμο του Κόλπου, όπου είχε πλήξει τα συμφέροντά τους.

Σχεδόν σε όλα τα αραβικά κράτη, τα κόμματα της ”Μουσουλμανικής αδελφότητας” έχουν παίξει ενεργό ρόλο στην καθυστέρηση της έλευσης της δημοκρατίας και στον εκσυγχρονισμό. Παρότι πολλά από αυτά τα κόμματα, για να γίνουν αρεστά στην Δύση, μιλούν για δημοκρατία και μια νέου τύπου κοινωνία, η αλήθεια είναι πως μέσα τους υπάρχει ο Ισλαμισμός και η επιβολή της πιο αυστηρής ερμηνείας του Κορανίου, καθότι αυτή είναι η γραμμή από τον κύριο χρηματοδότη τους, την Σαουδική Αραβία. Τρανό παράδειγμα, ο Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος αν και στην αρχή εκλέχτηκε με δημοκρατικά συνθήματα, τα τελευταία χρόνια ολισθαίνει όλο και περισσότερο σε μια κλειστού και αυστηρού τύπου τουρκική μουσουλμανική κοινωνία, που μόνο δεινά και στέρηση ουσιωδών δημοκρατικών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχει φέρει στην γειτονική μας χώρα.

Ο τζιχαντισμός εντός των κόλπων του Ισλαμισμού είναι μια ακραία έκφραση των πιο αυστηρών επιταγών του Κορανίου. Επιθυμούν να επιβάλλουν με την βία τον Ισλαμικό νόμο όχι μόνο στους Δυτικούς άπιστους, αλλά και στους μουσουλμάνους που δεν ακολουθούν, κατά την γνώμη τους, το Λόγο του Αλλάχ. Συχνά ξεχνάμε πως τα περισσότερα τρομοκρατικά χτυπήματα συμβαίνουν σε μουσουλμανικές χώρες και όχι μόνο στις δυτικές. Το μίσος των τζιχαντζιστών δεν εκτείνεται μόνο προς τους Δυτικούς αλλά σε κάθε άνθρωπο που τολμά να αμφισβητήσει την δική τους αυστηρή ερμηνεία στις διδαχές του Κορανίου. Στα τυφλά τρομοκρατικά χτυπήματα επί ευρωπαϊκού εδάφους φαίνεται ξεκάθαρα πως δεν τους ενδιαφέρει αν σκοτωθούν και μουσουλμάνοι.

Η Αραβική Άνοιξη που τόσο χαιρετίστηκε από τους Δυτικούς αποδείχτηκε τελικά άλλη μια ενορχηστρωμένη φάρσα ώστε να αλλάξουν οι ηγέτες που απλά δεν ήταν βολικοί ή τους ήταν πλέον άχρηστοι. Είδαμε αλλαγές σε χώρες που είχαν πιο προοδευτικές κοινωνίες όπως η Τυνησία και η Αίγυπτος. Τα κόμματα της Μουσουλμανικής Αδελφότητας έπαιξαν ενεργό ρόλο στις δυο αυτές χώρες επιβάλλοντας σκληρότερα καθεστώτα από τα προηγούμενα. Χώρες όπως η Υεμένη, η Λιβύη και η Συρία καταστράφηκαν από τις πολεμικές συρράξεις. Για ακόμα μια φορά μετά την κατάρρευση της ιδέας του Παναραβισμού, ο αραβικός κόσμος έχασε την ευκαιρία για ουσιαστική πολιτική και κοινωνική αλλαγή.

Μουσουλμάνοι δεν είναι μόνο οι Άραβες με τους οποίους φαίνεται η Δύση να έχει τους περισσότερους ανοιχτούς λογαριασμούς. Οι εξίσου σημαντικές οικονομικές υπερ-δυνάμεις, Κίνα και Ινδία, καταπιέζουν τους μουσουλμανικούς τους πληθυσμούς. Η Κίνα έχει δημιουργήσει στρατόπεδα συγκέντρωσης για την μουσουλμανική εθνότητα των Ουιγούρων και η Ινδία οξύνει συνεχώς την ένταση με το Πακιστάν για αμφισβητούμενες περιοχές. Η Ρωσία βρίσκεται σε ρήξη με την Δημοκρατία της Τσετσενίας, η Σερβία έχει ακόμα ανοιχτές πληγές από τον πόλεμο με τους Βόσνιους, οι μουσουλμάνοι Άλβανοι έχουν αγκαλιαστεί απο εθνικιστικά κέντρα που ζητούν επεκτατισμό της χώρας και ένωση με το Κόσοβο, οι δικές μας ”ξεχασμένες” μουσουλμανικές μειονότητες στην Θράκη γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης από την Τουρκική προπαγάνδα, η Μπόκο Χαράμ δρα ανεξέλεγκτα στην Αφρικανική ήπειρο και τέλος υπάρχει το οξυμένο πρόβλημα των μουσουλμάνων προσφύγων οι οποίοι καλούνται να διασπαρθούν, σε όλη την υφήλιο, δημιουργώντας μια νέα ζωή και ένα νέο μωσαϊκό στις ήδη ”μιγαδικές” κοινωνίες μας.

Αν έκανα περισσότερο focus, στους Άραβες Μουσουλμάνους είναι επειδή η Ευρώπη και η Αμερική δέχεται μεγαλύτερο ποσοστό τους από οποιαδήποτε άλλη μουσουλμανική εθνότητα. Παρότι το τελευταίο τρομοκρατικό χτύπημα αφορούσε Τσετσένο τζιχαντιστή, η Γαλλία έχει υποστεί στο έδαφός της μεγάλες τρομοκρατικές επιθέσεις από Άραβες τζιχαντιστες και ο πρότερος μη έντιμος βίος της απέναντι στο αραβικό στοιχείο την καθιστά περισσότερο ευάλωτη σε αυτά.

Σε καμία περίπτωση, κανένα τρομοκρατικό χτύπημα δεν μπορεί να δικαιολογηθεί επειδή υπήρξε καταπίεση, εκμετάλλευση και αποικιοκρατία. Είναι δικαιολογημένος ο θυμός και η πίκρα των αραβικών λαών αλλά σε καμία περίπτωση ο θάνατος αθώων πολιτών δεν αποτελεί λύση.

Πολλοί, απο το 2015 θεωρούν πως η Γαλλία είναι στόχος των τζιχαντιστών επειδή αποτελεί σύμβολο για τα ευρωπαϊκά ιδεώδη. Ιδεώδη όπως η λαϊκότητα έναντι του φονταμενταλισμού, της ελευθερίας του λόγου έναντι της φίμωσης του λαού, της ατομικής ελευθερίας κ.ο.κ. Η δική μου άποψη είναι πως αυτό πρόκειται για μια ωραιοποιημένη αλήθεια. Η Γαλλία είναι μια χώρα η οποία μέχρι και σήμερα διατηρεί αποικίες. Είναι μια χώρα που μέχρι σήμερα επιλέγει να γκετοποιεί γειτονιές με μετανάστες. Μέχρι σήμερα, η ίδια ποδοπατά στην πράξη τα ιδεώδη της Γαλλικής Επανάστασης  δημιουργώντας διακρίσεις ανάμεσα στους πολίτες της. Όλα αυτά συμβαίνουν με ένα πολύ λεπτό και διπλωματικό τρόπο ώστε να φαίνονται όλα νόμιμα και ηθικά ενώ στην πραγματικότητα επεμβαίνει στην ατομικότητα των πολιτών της, όπως με το θέμα της μαντήλας ή του μπουρκίνι ή με την επιβολή χοιρινού κρέατος στις σχολικές καντίνες.

Σε ό,τι αφορά το θέμα με τον καθηγητή Σαμουέλ Πατί, αυτό που με ενόχλησε απο την στάση του ήταν το πολύ ”δημοκρατικό”: ”Όποιος νιώθει πως προσβάλλεται μπορεί να φύγει”. Μου ακούστηκε στα αυτιά μου σαν ένα πιο απαλό ” Να φύγετε από εδώ, αν δεν σας αρέσει”. Όταν αποφασίζεις να μιλήσεις για την ελευθερία του λόγου, θα πρέπει πρώτα να προσεγγίσεις τους μαθητές εκείνους που γνωρίζεις πως θα είναι αρνητικοί. Να εξηγήσεις με σαφήνεια τι θες να διδάξεις, να τους ακούσεις και να καταλήξετε μαζί στο βαθμό ανεκτικότητας. Δεν δείχνει υποχώρηση από τις αρχές σου, δείχνει σεβασμό στην ιδιαίτερη ταυτότητα που φέρει κάποιος, τον οποίο οφείλεις σαν εκπαιδευτικός να τον ενσωματώσεις μέσα στην μικρο-κοινωνία της τάξης. Όταν δείχνεις σκίτσα μιας σατιρικής εφημερίδας που έχει υποστεί μάλιστα τρομοκρατικό χτύπημα εξαιτίας τους, δημιουργείς ρήγμα. Αυτό στιγματίζει τους μουσουλμάνους που δεν φταίνε, εξαγριώνει τους Ισλαμιστές και οπλίζει τους Τζιχαντιστές.

Σε μια Γαλλία που το Εθνικό Μέτωπο καλπάζει και οι διαχωρισμοί είναι υπαρκτοί, είναι τραγικό λάθος να ρίχνεις αλάτι στην πληγή. Δεν κατηγορώ το θύμα. Ασκώ κριτική σε μια βεβιασμένη απόφασή του. Νομίζω πως έχω γίνει αρκετά σαφής με την ιστορική διαδρομή πως οι σχέσεις μεταξύ Δυτικού και μουσουλμανικού κόσμου είναι αρκετά περίπλοκες και κανένας καθηγητής Λυκείου διδάσκοντας ένα μάθημα ”ελευθερίας λόγου” δεν θα μπορούσε να το λύσει.

Η φώτιση των δημόσιων κτιρίων στην Γαλλία με τα εν λόγω σκίτσα ήταν μια απαράδεκτη κίνηση από μέρους μιας χώρας που επαίρεται για την ελευθερία της. Δεν είναι ελευθερία η προσβολή του άλλου. Η εφημερίδα έχει ένα ακραίο χιούμορ και απευθύνεται σε ένα κοινό το οποίο είναι χαλαρό με θέματα θρησκείας επειδή αποτελείται από άθεους αριστερούς ως επί το πλείστο, όμως οι κοινωνίες μας, δυστυχώς, δεν αποτελούνται στην πλειονότητά τους από αυτούς.

Ακούω πολύ συχνά, Χριστιανούς και Ιουδαϊστές να λένε για τους μουσουλμάνους ”Αν δεν τους αρέσει που σατιρίζουμε τον Μωάμεθ, να γυρίσουν στις μουσουλμανικές τους χώρες. Εμάς μας αρέσει να σατιρίζουμε την θρησκεία μας γιατί έχουμε ελευθερία”. Αυτή την ελευθερία την θυμόμαστε μόνο αν είναι να ξεβρακώσουμε τον Μωάμεθ, κατά τα άλλα: Συμβαίνουν τρομοκρατικές επιθέσεις τόσο από ακραίους χριστιανούς όσο και Εβραίους. Παραστάσεις, βιβλία, τραγούδια, πίνακες και οποιαδήποτε μορφή τέχνης έχει κυνηγηθεί και κυνηγιέται όταν προσβάλλει το θρησκευτικό αίσθημα των δυο αυτών θρησκειών. Και για να μιλήσουμε για την αυλή μας: Ζητάμε ξήλωμα αγαλμάτων από δημόσιους χώρους για να μην μας θυμίζουν τον Σατανά π.χ. στο Φάληρο το 2018, κατηγορούμε για βανδαλισμό εκκλησιών τους πρόσφυγες και γλείφουμε ηδονικά κουτάλια, εν μέσω πανδημίας, με πίστη πως ο Θεός μας θα μας σώσει….

Ποιος ο λόγος να προβάλεις προσβλητικά σκίτσα που ρίχνουν νερό στο φτυάρι της γαλλικής ακροδεξιάς; Σκίτσα τα οποία ενισχύουν το φόβο απέναντι στον ξένο, στον Άραβα, στον μουσουλμάνο; Ποιο σύνολο αξιών έχει μια κοινωνία όταν αποφασίζει να πληγώσει πάνω από 1,5 εκατομμύριο πολίτες της για να υπερασπιστεί τι ακριβώς; Το δικαίωμα στην σάτιρα;

Η σάτιρα είναι μια ιδιαίτερη μορφή κριτικής που σκοπό έχει την προσβολή και το σοκ στην κοινωνία. Διαχωρίζεται από το χιούμορ το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί στον επίσημο δημόσιο λόγο. Όταν η εξουσία υιοθετεί την σάτιρα, πρώτα την ακυρώνει, γιατί η σάτιρα είναι αντι-εξουσιαστική μορφή γραφής και λόγου. Δεύτερο, όταν την καθιστά επίσημη στάση, την καθιστά επίσημη προσβολή απέναντι σε μια μερίδα ατόμων. Απαράδεκτο, παράλογο, αντιδημοκρατικό και αντιδιπλωματικό απο την μεριά της Γαλλίας. Η οποία εξαναγκάστηκε να την αποσύρει λόγω του μποϊκοτάζ των προϊόντων της στις μουσουλμανικές χώρες και όχι γιατί αναγνώρισε την γκάφα της.

Η ελευθερία μας σταματά εκεί που αρχίζει η ελευθερία του άλλου. Αν θέλουμε να μάθουμε να ζούμε αρμονικά με ανθρώπους με διαφορετική θρησκεία και συνήθειες από τις δικές μας, πρέπει να αλληλοσεβόμαστε ο ένας τον άλλον, διαπραγματευόμενοι ξανά και ξανά το φαντασιακό μας ”κοινωνικό συμβόλαιο”. Οι κοινωνίες σαν ”ζωντανοί οργανισμοί” ξέρουν να αποβάλλουν με το καιρό τα ακραία απροσάρμοστα στοιχεία και να τα αποδυναμώνουν. Αν κάτι διαταράξει αυτή την σύγκλιση και συγχώνευση της κοινωνίας τότε θα επέλθει διαχωρισμός-οι και στο τέλος σύγκρουση.,

Η Γαλλία πρέπει να πάψει να αντιμετωπίζει ”σαν πρόβλημα” τους μουσουλμάνους της, να τους γκετοποιεί και να τους υποβαθμίζει. Όσο το πράττει, οι ισλαμιστικές ιαχές θα ακούγονται ωραία στα αυτιά των μεταναστών της ή των πολιτών της.  Όταν έχουμε πολίτες οι οποίοι αισθάνονται έξω απο την κοινωνία, πολίτες -φαντάσματα, πολίτες που αδικούνται απο το σύστημα τότε τους σπρώχνουμε στην αγκαλιά εξτρεμιστικών ομάδων και η βία θα είναι πάντα η τελική και η μόνη τους διέξοδος.

Το πρώτο μέρος εδώ