ΚΚΕ: Η ανάγκη που έγινε Ιστορία

Δύο είναι τα κριτήρια για να ελεγχθεί ο ταξικός χαρακτήρας μιας πολιτικής οργάνωσης, εν προκειμένω του ΚΚΕ, αλλά και η αξιοπιστία του προγραμματικού της λόγου με την έννοια τι μπορεί να κάνει, μέχρι πού να φτάσει. Το ένα αφορά στην κοινωνική βάση της οργάνωσης (ταξικές θέσεις των μελών της), και το δεύτερο, αν αυτή έχει αυτονομηθεί ως οργανισμός από άτομα και πρακτικές, ώστε ο προγραμματικός της λόγος να είναι ενιαίος. Το πρώτο κριτήριο πληρούται σε ένα βαθμό, αν μια πολιτική οργάνωση διαθέτει ικανοποιητικά και αντιπροσωπευτικά ερείσματα στους χώρους δουλειάς, στα εργοτάξια, στην πόλη, στο χωριό κ.α. Εκεί που παράγεται ο κοινωνικός πλούτος και γίνεται αντικείμενο ιδιοποίησης. Εδώ λαμβάνουν χώρα οι διεργασίες που φέρνουν τις ταξικές θέσεις κοντά στην ταξική συνείδηση, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για την πολιτική οργάνωση της εργατικής τάξης (κόμμα).

Η σύγκλιση ταξικής θέσης και ταξικής συνείδησης είναι το πλέον καθοριστικό στοιχείο για να προσδιορίσουμε τον ταξικό χαρακτήρα μιας πολιτικής οργάνωσης. Και αυτό επειδή αλλιώς ο καθένας/μία μπορεί να ισχυρίζεται ότι κάνει ταξικό, αντικαπιταλιστικό αγώνα, πόσο μάλλον, όταν πολλοί, αποσυνδέοντας την ταξική συνείδηση από την ταξική θέση διατείνονται πως οι κοινωνικές τάξεις υπάρχουν μόνο «μέσα στην ταξική πάλη» ως κινηματικές δράσεις. Εδώ όμως πρόκειται για μια εξωιστορική αντίληψη της κοινωνικής δράσης, πόσο μάλλον όταν ο διαχωρισμός της δομής (ταξικές θέσεις) από την Ιστορία (κοινωνική συνείδηση) αφήνει την κοινωνική δράση στο συγκυριακό και στο συμπτωματικό, επομένως και στον ΣΥΡΙΖΑ. Αν, μάλιστα, οι κοινωνικές τάξεις και το εργατικό κίνημα έχουν «μικροαστικοποιηθεί», δεν διακατέχονται δηλαδή από αυθορμητισμό και ακτιβισμό, ό,τι κινείται, – όπως «αγανακτισμένοι», «πλατείες» κ.ά. -, μπορεί να θεωρηθεί ταξική πρακτική, ταξική πάλη. Οπως γίνεται αντιληπτό οι θέσεις αυτές καθιστούν περιττή την πολιτική οργάνωση της εργατικής τάξης.

Ωστόσο οι εργάτες – σε αντίθεση με τα μέλη των μεσοαστικών και αστικών στρωμάτων που διαθέτουν μέσα και πόρους και βασίζονται στο κράτος – εξαρτώνται αποκλειστικά σχεδόν από το συλλογικό απόθεμα της τάξης τους (πολιτικός λόγος, οργανωσιακοί πόροι, συλλογική μνήμη κ.ά.). Έχουν ακριβώς γι’ αυτό μεγαλύτερη ανάγκη ενός πολιτικού οργανισμού που θα διασφαλίζει την πολιτικο-οργανωτική και ιστορικο-βιωματική συνέχεια της τάξης τους. Την αναγκαιότητα αυτού του οργανισμού που θα πηγαίνει πέρα από τα άτομα με τις βιωματικές μεταπτώσεις και τις συνειδησιακές ανακολουθίες και ιδιωτεύσεις και θα έχει αυτονομηθεί από αυτά ως οργανισμός (κόμμα), μπορεί να εκφράσει για ιστορικούς και κοινωνικο-πολιτισμικούς λόγους μόνο το ΚΚΕ. Αυτό είναι το ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο, αν θέλουμε να θέσουμε το πρόβλημα στη σωστή του διάταξη και εδώ θα προσδιοριστεί η κοινωνική μηχανική (πολιτικό υποκείμενο, μορφές οργάνωσης, κοινωνικές συμμαχίες κ.λπ.) που θα μας βγάλει μπροστά.

Ιδιαίτερη σημασία έχει επίσης ότι το ΚΚΕ διασφαλίζει όχι μόνο την πολιτική αλλά και την ιστορικο-βιωματική συνέχεια της ελληνικής εργατικής τάξης, όπως αναπαρίσταται στη συλλογική μνήμη της ελληνικής κοινωνίας. Αυτή συνιστά συμβολικό, πολιτισμικό και οργανωσιακό πόρο (μεταφορά γνώσης, οργανωτικών πρακτικών, πολιτικής κουλτούρας, εμπειριών ζωής κ.λπ.). Με αυτήν την έννοια, ο πολιτικός οργανισμός έχει μνήμη που συμβάλλει, όπως συμβαίνει με την περίπτωση του ΚΚΕ, για πάνω από έναν αιώνα, στον ταξικό αυτοπροσδιορισμό της ελληνικής εργατικής τάξης αλλά και στον κοινωνικό αυτοπροσδιορισμό της ελληνικής κοινωνίας.

Το κείμενο του Θανάση Αλεξίου αναδημοσιεύεται από τον Ριζοσπάστη του Σαββατοκύριακου 1-2 Δεκέμβρη 2018.