Μαχαίρι, σκέψη, χέρι

Οι αλλαγές στη βαθύτερη έννοια της πολιτικής δράσης είναι κυριολεκτικά ραγδαίες και απαιτούν αυξημένη εγρήγορση, και όχι απλώς προσοχή, ακόμα και από τους πλέον αδιάφορους για τα κοινά. Στην εποχή του διαδικτύου, ανάμεσα σε fake news και influencers, συγκροτείται τάχιστα μια νέα μορφή και μεθοδολογία άσκησης πολιτικής, που όποιον πιάσει στον ύπνο πραγματικά θα τον λοβοτομήσει, και θα βρεθεί να ξυπνάει όχι απλώς σε άλλον κόσμο, αλλά αδύναμος και γυμνός σε άλλο πλανήτη. Και έχει σημασία να μην ξεγελαστούμε από το προφανές, το εξόφθαλμο, αυτό που είναι σχεδόν αυταπόδεικτο, και να ‘χουμε τα μάτια μας δεκατέσσερα στις μεσοπρόθεσμες επιπτώσεις του ύπουλα και γλυκερά λιγότερο εντυπωσιακού ή και θετικά προβεβλημένου συμβάντος.

Η επικοινωνιακή ανατροπή, λόγω τεχνολογικών δυνατοτήτων, είναι τόση και τέτοια που προβάλλει ως επιτακτική την ανάγκη να ανασκουμπωθούμε σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο ταυτόχρονα. Χρόνια δίδασκα στους μαθητές μου πως σε ένα έγκλημα με μαχαίρι, που οι εγκληματολόγοι και οι συντάκτες ψυχολογικού προφίλ δραστών χαρακτηρίζουν «προσωπικό», δεν φταίει ποτέ το μαχαίρι αλλά το χέρι. Με θυμάμαι να λέω απλουστευτικά πως ένα μαχαίρι κόβει ψωμί, αλλά κόβει και λαρύγγι. Το κίνητρο, οι συνθήκες, η ευκολία πρόσβασης σε αυτό το όπλο κ.λπ. κ.λπ. πρέπει να φωτίζονται όσο και αυτό καθαυτό το όργανο – μαχαίρι. Και σήμερα φτάσαμε στις …τρομοκρατικές επιθέσεις με μαχαίρι που όσο περνάει ο καιρός δεν τις πραγματοποιούν μόνο φανατικοί ισλαμιστές, αλλά και δεκαπεντάχρονοι μαθητές στις πόλεις του πολιτισμένου κόσμου, όπως είναι η Αθήνα… Μόλις προχθές κάηκε το Δουβλίνο, κατέβηκε ο στρατός στον δρόμο, για να αντιμετωπίσει ορδές ακροδεξιών που έσπαγαν και βάραγαν εξαγριωμένοι επειδή ένας Αλγερινός την έπεσε σε σχολείο και τραυμάτισε παιδιά και ενήλικες. Για να αποδειχθεί σε λιγότερο από εικοσιτετράωρο ότι ο Αλγερινός ήταν Ιρλανδός, δεν έφταιγαν οι μετανάστες, και τον φονιά με το μαχαίρι τον σταμάτησε ένας Βραζιλιάνος ντελιβεράς, με όπλο το κράνος του αυτός, ένας χρήσιμος μετανάστης απέναντι σε χρήσιμους και επικίνδυνους ηλίθιους.

Την ίδια ώρα ένας Ισπανός influencer, «ιδιοκτήτης» καναλιού πολιτικής σάτιρας στο YouTube, πάει στα δικαστήρια την πλατφόρμα επειδή του ‘κλεισε το κανάλι, για τους δικούς της εμπορικούς λόγους, στην Ισπανία. Ισχυρίζεται ότι είναι εργαζόμενος, πληρωνόταν από τις διαφημίσεις και του κόψανε το ψωμί! Μεταξύ αυτών των δύο γεγονότων, σοβαρού και αστείου, οργιάζει η ισραηλινή προπαγάνδα των fake news για τη γενοκτονία στη Γάζα, αλλά και ένα κίνημα υπέρ της Παλαιστίνης που πολλές φορές με τα ίδια μέσα κοινωνικής δικτύωσης βγάζει τεράστιες μάζες στους δρόμους, εκεί που τελικά κρίνεται η ισχύς των news – πραγματικών ειδήσεων απέναντι στις κατασκευασμένες.

Κι όμως, εμάς εδώ στο ΚΚΕ, όπου δίνεται μεγάλη μάχη ενάντια στην παραπληροφόρηση, οι ας πούμε τυχεροί όσον αφορά την αντίληψη περί της εκμετάλλευσης του νέου όπλου – μαχαιριού που είναι οι διαδικτυακές τεχνολογικές δυνατότητες, δεν μας παίρνει να μείνουμε μόνο σε αυτά τα φανερά και επικίνδυνα μαχαίρια του επικοινωνιακού λούνα παρκ. Υπάρχουν εκείνα τα άλλα που λειτουργούν ανεπαισθήτως, όπως θα ‘λεγε κι ο Καβάφης, έξω από τα τείχη της ουσίας αλλά εντός της εικονικής και μη πραγματικότητας. Για παράδειγμα, στις αμερικανικές εκλογές που έρχονται διαγκωνίζονται δύο ογδοντάρηδες για την προεδρία. Έτσι έγινε η ηλικία θέμα ψηλά στην πολιτική ατζέντα. Και εκεί που οι μάζες πήγαιναν να ξυπνήσουν, στριμωγμένοι ανάμεσα στον γερό και στον αδύναμο ογδοντάρη, να σου, τσουπ πετιούνται οι διάσημοι Rolling Stones. Βγάζουν δίσκο μετά από χρόνια και ετοιμάζονται για λαμπρές συναυλίες. Έχουν πατήσει τα ογδόντα χρόνια τους. Κάνουν το γήρας μόδα, και κοτσονάτα, με μεγάλο κοινό και κέρδη. Η κορυφαία τους επιλογή όμως είναι ότι εξασφάλισαν τη χορηγία και στήριξη της Αμερικανικής Ένωσης Συνταξιούχων, ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού στις ΗΠΑ, που φροντίζει να γερνάνε καλά οι άνθρωποι του μόχθου!

Με αυτήν την είδηση χαμογελούν πολλοί. Ελάχιστοι συνειδητοποιούν πόσο και πώς προετοιμάζει την αγορά των εκλογών στις ΗΠΑ και αλλού. Γιατί, σύντροφοι, στον αντίποδα, στη Γάζα, την ώρα που δολοφονούνται τα παιδιά, δολοφονείται καθαυτή και η έννοια παιδί, αφού με τόσα fake news από τη μια είναι τα μετρημένα στα δάχτυλα «πολύτιμα» ισραηλινά παιδιά και από την άλλη τα χιλιάδες «φτηνά» παιδιά της Παλαιστίνης.

Έτσι γεννιέται το ερώτημα το παλιό και πάντα επίκαιρο. Πολεμάς καλύτερα τον εχθρό με τα όπλα του; Αν η πολιτική όπως την ξέρουμε μετασχηματίζεται σε επικοινωνιακή στο επίπεδο της προπαγάνδας των fake news και της επιδραστικότητας των influencers, με τα μέσα παραγωγής σε λίγα χέρια – πλατφόρμες καπιταλιστών, ποιος στρατός, ποιων influencers και πώς στήνει αντάρτικο στα βουνά του YouTube, στα λαγκάδια του Facebook και στα νοσηρά λαγούμια του σκοτεινού διαδικτύου; Θαρρώ πως ευτυχώς αρχίζουμε να σκεφτόμαστε πριν χρειαστεί να μάθουμε από την αρχή τι είναι απλώς να σκέφτεσαι…