Μου είσαι πλέον Περισσός

Περιττά έξοδα, περιττές μετακινήσεις, δεν περισσεύουν ΜΕΘ. Η κρίση μας μαθαίνει να ζούμε λιτά και απέριττα, το ζήτημα είναι πώς θα ορίσουμε το “περιττό”.

Τι χρειάζεται ο άνθρωπος για να ζήσει απλά και ειρηνικά; Ό,τι δε χρειάζεται ο άλλος…

-Να αυτά μας φάγανε…
-Ότι καταναλώναμε περισσότερα από όσα παράγαμε;
-Όχι. Ότι κάποιοι πιστεύουν πως με ΠΑΣΟΚ τρώγαμε με χρυσά κουτάλια. Και λένε πως για την κρίση φταίει που κατακτήσαμε την ΑΤΑ (κουτσουρεμένη) και το ΕΣΥ (αυτό να δεις πώς το κουτσούρεψαν).

Το περιττό, ξέρεις, είναι σχετική έννοια.

Η τέχνη είναι η επιστήμη του περιττού, όταν κάνεις κάτι με στόχο την απόλαυση -τη δική σου ως δημιουργού και των άλλων-, κι όχι γιατί είσαι υποχρεωμένος να το κάνεις. Xωρίς πνευματική τροφή μπορείς να επιβιώσεις ίσως, αλλά όχι να ζήσεις. Χωρίς μόρφωση, καλλιέργεια, δεν επηρεάζεται άμεσα το ζην, αλλά τι να το κάνεις χωρίς ευ ζην. Το πολύ να καταναλώσεις μερικά προϊόντα για να γεμίσεις το κενό μέσα σου.

Το περιττό είναι πολύ σχετική έννοια. Το κράτος θεώρησε πως περισσεύουν τα νοσοκομεία σε κάποια νησιά, πως δε χρειάζεται “σπατάλη” για επιπλέον ΜΕΘ. Και τώρα διαπιστώνουμε πως χωρίς αυτά, ακόμα και το κομμάτι της επιβίωσης είναι εντελώς αμφίβολο.

Οι διαδηλώσεις κόβονται ως περιττές, εκ του Περισσού εκπορευόυμενες, κι η κυβέρνηση θέλει να τις απαγορεύσει. Προς το παρόν τις βάζει στο πεζοδρόμιο, για να γεννά τους κατάλληλους συνειρμούς στην κοινή γνώμη -μια κοινή, μια πόρνη- που διαμορφώνουν τα ΜΜΕ. Οι ψήφοι του κυβερνητικού λόχου μπορούν πάντως ελεύθερα να συναθροίζονται στα ΝΑΙ και να εγκρίνουν νομοσχέδια.

Οι μόνες χρήσιμες συναθροίσεις είναι στα σχολεία, που φτιάχνουν τους αυριανούς άνεργους και τους σημερινούς διασπορείς του ιού. Και στις συγκοινωνίες που μας μεταφέρουν στη δουλειά κι από εκεί στο σπίτι. Με τον ήλιο μας βάζουν, με τον ήλιο μας βγάζουν, ωράρια ήλιο με ήλιο, τι έχουν τα έρμα και κολλάνε;

Βοηθάνε επίσης οι ουρές στα καταστήματα, σαν την άτυπη προχτεσινή Black Friday και την κατανάλωση λες και δεν υπήρχε αύριο -γιατί όντως δεν υπήρχε. Θα υπάρχει όμως από Δεκέμβρη, για να σωθεί το καταναλωτικό πνεύμα των Χριστουγέννων. Μόνο λίγο καιρό ξαποσταίνει και ξανά προς τον Covid τραβά-τραβά-τραβά…

Η ουσία του καταναλωτισμού δεν έχει καμία σχέση με τέχνη, αλλά είναι η τέχνη του περιττού, που βαφτίζεται αναγκαίο, ενώ δεν είναι καν χρήσιμο. Καθορίζει τις ανάγκες και το γούστο μας, που δε χρειάζεται να είναι πολύ γουστόζικο και να συμβαδίζει με την αισθητική- η τέχνη εξάλλου είναι η επιστήμη του περιττού. Η τέχνη είναι τίποτα, η κατανάλωση είναι το παν, για να παραφράσουμε τον Μπερνστάιν.

Η πραγματική βασική ανάγκη δεν πωλείται όμως σε κανένα κατάστημα. Και κανένα “πολιτικό μαγαζί” δεν μπορεί να την πετύχει, χωρίς τον άμεσα ενδιαφερόμενο, που δεν είναι ο πελάτης, αλλά η τάξη μας, που πρέπει να πάψει να σκέφτεται σαν πελάτης-καταναλωτής και πώς θα βολευτεί στο “πελατειακό κράτος”, που είναι πρωτίστως ταξικό και μετά οτιδήποτε άλλο. Κι όσο δεν το συνειδητοποιεί, θα είναι πάντα “πελάτης” των εκμεταλλευτών, που μας κερδίζουν άνευ αγώνα.

Η πραγματική ανάγκη είναι ένας κόσμος που θα ικανοποιεί τις ανάγκες μας, καθιστώντας περιττό τον καταναγκασμό, την εργασία που μοιάζει αγγαρεία, το κυνήγι της επιβίωσης και του κέρδους. Το βασικό κέρδος θα είναι η χαρά του δημιουργού -αξία ανεκτίμητη και πάντως όχι ανταλλακτική, δηλαδή εμπόρευμα, σαν την εργατική δύναμη.

Μαζί με αυτά, θα μπουν στο χρονοντούλαπο της ιστορίας κι όλα τα παλιοπράγματα που αποτελούν το κράτος -όπως έλεγαν οι κλασικοί. Και με αυτό εννοούμε βασικά τους μηχανισμούς καταστολής, το κράτος ως όργανο κυριαρχίας, ως κάτι πάνω από την κοινωνία που τη διευθύνει και την “οργανώνει”. Και όχι το αγαθό της δημόσιας υγείας.

Τη δημόσια υγεία που παρακμάζει ευθέως αντίστροφα από τα όργανα καταστολής, που αυξάνονται και πληθύνονται εν μέσω πανδημίας και δεν ακολουθούν ποτέ το φιλελεύθερο σύνθημα για “λιγότερο κράτος” ούτε στοχοποιούν τους μεγαλύτερους παραβάτες των περιορισμών της πανδημίας -δηλαδή την Εκκλησία, δηλαδή τους πνευματικούς χωροφύλακες του λαού. Μαύρος κόρακας μαύρου κοράκου μάτι δε βγάζει.

Αν αυτό το κενότυπο (κενός τύπος) απόφθεγμα πως “δεν υπάρχει κράτος” έχει κάποιο νόημα, είναι μάλλον αυτό: δεν υπάρχουν δομές, δεν υπάρχει κοινωνικό κράτος και δικαιώματα. Μόνο που για αυτό φταίει ακριβώς ότι υπάρχει κράτος -και όχι το αντίθετο. Ότι υπάρχει κράτος ως όργανο κυριαρχίας της τάξης των εκμεταλλευτών, που κυνηγάν το κέρδος και το βάζουν πάνω από τη δική μας επιβίωση.

Αυτή η τάξη είναι που περισσεύει από την παραγωγή και το ιστορικό προτσές. Αυτήν και τον εσμό που την υπερασπίζεται πρέπει να σαρώσουμε, όπως ο Λένιν στη γνωστή αφίσα -για να ξεβρωμίσει ο τόπος… Να δούμε πώς θα τους απαλείψουμε ως περιττούς -ή περισσούς- εκ Περισσού ορμώμενοι, γιατί χωρίς πρωτοπορία δε θα αλλάξουν τα κόζια. Και αν δε σας αρέσει η διατύπωση (απαλείφουμε ως περιττούς), μπορούμε απλά να τους βάλουμε στο χρονοντούλαπο της ιστορίας, όπως λέγανε στα χρόνια της Αλλαγής με τα πράσινα άλογα- χωρίς όμως πράσσειν άλογα και άλλες αυταπάτες για εύκολες εκλογικές λύσεις. Αν πάλι δε σας αρέσει η έννοια της πρωτοπορίας, μπορείτε προφανώς να ποντάρετε σε άλλο άλογο, αρκεί να μην είναι παραλλαγή των πράσινων αλόγων της Αλλαγής.