Η υποκρισία γύρω από τη βία

«Πάντα θα δέχομαι διαμαρτυρίες, πάντα θα ακούω την αντιπολίτευση, αλλά ποτέ δεν θα δεχτώ τη βία. Καμιά αιτία δεν δικαιολογεί την επίθεση εναντίον των δυνάμεων της τάξης, το πλιάτσικο στα καταστήματα, δημόσια και ιδιωτικά κτίρια να τυλίγονται στις φλόγες, περαστικοί και δημοσιογράφοι να απειλούνται, η Αψίδα του Θριάμβου να βεβηλώνεται», δήλωσε ο πρόεδρος τη Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, μετά το τέλος της συνόδου της G20 από το Μπουένος Άιρες, σχετικά με τα επεισόδια που ξέσπασαν κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων των «κίτρινων γιλέκων» στο Παρίσι.

Το να «καταδικάζεται η βία απ’ όπου κι αν προέρχεται» δεν είναι φυσικά κάτι καινούργιο. Στην Ελλάδα, μάλιστα, το έχουμε μετατρέψει σε ολόκληρη επιστήμη τα τελευταία χρόνια. Δεν πάει, άλλωστε, πολύς καιρός που ο δημοσιογράφος Παύλος Τσίμας είχε δηλώσει: «Εάν γιαουρτώνουμε τον Πάγκαλο, είναι μια χαρά. Εάν μαχαιρώνουμε τον Φύσσα είναι κακό. Δεν λέω ότι το γιαούρτι και το μαχαίρι είναι το ίδιο πράγμα, προφανώς δεν είναι το ίδιο το πράγμα, αλλά η βία είναι βία» (22/05/2018).

Αυτό το «αλλά» είναι που κάνει όλη τη διαφορά και εξισώσει τους κοινωνικούς αγώνες με την κρατική καταστολή, που ανέχεται τη βία των ΜΑΤ, τη βία των εργοδοτών στους χώρους δουλειάς, τη βία της φτώχειας και της καθημερινής εξαθλίωσης. Αυτό το «αλλά» έχει συμβάλει όλα αυτά τα χρόνια της κρίσης και της κοινωνικής παρακμής ώστε να αναπτυχθεί η «θεωρία των δύο άκρων». Είναι το ίδιο «αλλά», που εξισώνει τον φασισμό με τον κομμουνισμό, που μιλάει για «σοβαρή Χρυσή Αυγή» και ανέχεται φασιστικές κυβερνήσεις στην Ευρώπη, που προσπαθεί να νομιμοποιήσει το υπάρχων σύστημα και κατά συνέπεια να νομιμοποιήσει την ταξική βία. Ωστόσο, είναι πασιφανές πως ο Ρουπακιάς δεν έχει τίποτα κοινό με τους διαδηλωτές που παλεύουν για έναν καλύτερο κόσμο, όπως και η αντίσταση του Παλαιστίνιου δεν έχει τίποτα κοινό με την κρατική καταστολή του Ισραηλινού κράτους.

Τη βία, ως σύγχρονη πρακτική των αστικών κοινωνιών, καθώς και τις μεταλλάξεις της από εποχές όψιμης ανάπτυξης σε εποχές κρίσης, αναλύει πολύ εμπεριστατωμένα ο διδάκτωρ Πολιτικής Κοινωνιολογίας, Διονύσης Τζαρέλλας, στο βιβλίο του «Εγκώμιο της βίας» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΚΨΜ, γράφοντας: «Αν η εποχή της ανάπτυξης χαρακτηρίζεται από την ανείπωτη βία, η στιγμή της κρίσης έχει ως κύριο χαρακτηριστικό της, την ανάδυση αυτής της βίας σε ρητό επίπεδο. Η βία της κρίσης είναι ρητή μόνο σε σχέση με την κοιμώμενη βία της ανάπτυξης, μιας και η ίδια εξακολουθεί να μυστικοποιείται μέσα από τη συνεχή επίκληση της νομιμότητας του κράτους και του γενικού συμφέροντος. […] αν και η ανείπωτη με τη ρητή βία δεν ταυτίζονται, αποτελούν όψεις μιας ενότητας: της βίας της αστικής κοινωνίας».

Ο Καρλ Μαρξ, εκτός από την κλασική ρήση «η βία είναι η μαμή της ιστορίας», έχει γράψει ότι «ανάμεσα σε δύο ίσα δίκαια αποφασίζει η βία», κάτι που γνωρίζει άριστα η εκάστοτε άρχουσα τάξη, γι’ αυτό και προσπαθεί να πείσει τον λαό πως το δικό της «δίκαιο» είναι το μόνο σωστό «δίκαιο».

Οι άνθρωποι, λοιπόν, σήμερα που καταδικάζουν με περισπούδαστο ύφος τη βία «απ’ όπου κι αν προέρχεται», είναι οι ίδιοι που καταδίκαζαν τη «βία» των επαναστατών του 1821, τη «βία» της εαμικής αντίστασης απέναντι στον κατακτητή ή – για να πάμε έξω από τα στενά πλαίσια της δικής μας χώρας – τη «βία» του κόκκινου στρατού και τη «βία» του Τσε Γκεβάρα.

Αυτή η χρησιμοθηρική οπτική της βίας είναι το τελευταίο τους οχυρό για να κρατήσουν αυτό το σάπιο σύστημα εν ζωή και το λαό δεμένο πισθάγκωνα στο άρμα των μνημονίων, των μειωμένων απαιτήσεων και προσδοκιών.

Αν στο μέλλον, πάντως, φτάσουμε να ζούμε σε μία κοινωνία που θα έχει καταργηθεί η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, τότε ίσως να πάψει και η βία να έχει θέση σε αυτόν τον κόσμο. Μέχρι να έρθει εκείνη η μέρα, όμως, έχουμε να διανύσουμε ακόμα πολύ δρόμο και γι’ αυτό πρέπει να γνωρίζουμε αυτό που έλεγε ο Γάλλος υπαρξιστής φιλόσοφος, Ζαν-Πολ Σαρτρ: «το μοναδικό μέσο για να σταματήσει η βία είναι η βία».