Οι απόψεις είναι σαν τις υφαλοκρηπίδες, καθένας έχει από μία…

Το διπλωματικό θέατρο με την κατά τα άλλα νατοϊκή μας σύμμαχο και γείτονα χώρα Τουρκία έχουμε βαρεθεί να το βλέπουμε ξανά και ξανά. Είναι μια παράσταση που παίζεται συχνά και πάλι, πότε για να εξυπηρετήσει πολιτικές σκοπιμότητες των δύο πλευρών και πότε για να αναζωπυρώσει τη φλόγα που καίει το Αιγαίο και ευρύτερα τη Μεσόγειο. Για τον πλανήτη η Μεσόγειος είναι μια λίμνη και το Αιγαίο μια πισίνα. Το κοινό κακό των δύο αυτών θαλασσών είναι το γεγονός πως είναι ‘κλειστές’, περιβάλλονται δηλαδή περιμετρικά από στεριά που ανήκει σε διαφορετικές χώρες. Πρόκειται για την παιδική χαρά των ιμπεριαλιστών.

Τις τελευταίες εβδομάδες, τα δελτία ειδήσεων, οι εφημερίδες και οι ιστοσελίδες των αστικών ΜΜΕ, έπαψαν να προβάλλουν δεσμίδες χαρτονομισμάτων και καταρράκτες κερμάτων που κατρακυλούν σε νομισματοκοπεία και προβάλλουν αδιάκοπα τρισδιάστατα πολεμικά αεροπλανάκια να μάχονται πάνω από διαδραστικούς χάρτες, χρησιμοποιώντας μάλιστα και εντυπωσιακά γραφιστικά εφέ που θυμίζουν βιντεοπαιχνίδι. Τα δε παράθυρα και πάνελ έχουν γεμίσει με σοφούς, ιερούς μεταξοσκώληκες της στρατηγικής και της διπλωματίας, που από τα στόματά τους πηγάζουν αποστάγματα γνώσης, λόγω της ειδίκευσής τους στη φανφαρολογία. Η εμπληξία τους μασκαρεύεται περιτέχνως φορώντας το μανδύα της άποψης και εκφέρεται αβίαστα, χάρη στο δικαίωμα που πηγάζει από την ελευθερία του λόγου. Ωστόσο πρέπει να θυμηθούμε τον επιθεωρητή Κάλαχαν, παραφράζοντάς τον ελάχιστα, ο οποίος επεσήμανε ορθώς πως οι απόψεις είναι σαν τις υφαλοκρηπίδες, καθένας έχει από μία (τουλάχιστον).

Έτσι λοιπόν, σε κάθε δελτίο ειδήσεων ή ενημερωτικό μαγκαζίνο, σε ραδιόφωνο, τηλεόραση και διαδίκτυο θα αναπαραχθούν άκριτα οι λέξεις υφαλοκρηπίδα, χωρικά ύδατα, εναέριος χώρος, ΑΟΖ, αιγιαλίτιδα ζώνη, παραβιάσεις και άλλες έννοιες που καθορίζονται σαφώς από το διεθνές δίκαιο και ουδείς σχεδόν από τους εκφέροντες δεν γνωρίζει ακριβώς τι σημαίνουν. Ωστόσο αυτό δεν τους απαγορεύει ούτε το να τις χρησιμοποιούν άκριτα σε δημόσιο λόγο, ούτε το να στοιχειοθετούν ολόκληρες υποθέσεις, εκ των οποίων κατόπιν εξάγουν συμπεράσματα, καθ’ ολοκληρίαν άτοπα, λόγω της αβάσιμης υπόθεσης. Έτσι λοιπόν, σε αυτό το καρναβάλι λέξεων, μιας που ανοίγει και το τριώδιο, δεν μπορεί κανείς να βγάλει συμπέρασμα, αν μη τι άλλο ασφαλές. Το αξίωμα άλλωστε θέλει την ημιμάθεια να είναι χειρότερη της αμάθειας.

Και εφόσον ουδείς ασχολείται, αποφάσισα να βάλουμε τα πράγματα σε μία σειρά και κατόπιν να βγάλουμε μερικά ασφαλή συμπεράσματα, εξηγώντας τους όρους αυτούς άπαξ δια παντός. Καταρχήν η υφαλοκρηπίδα και η αιγιαλίτιδα ζώνη είναι εντελώς διαφορετικές έννοιες, τόσο χωροταξικά, όσο και νομοθετικά. Ωστόσο η αιγιαλίτιδα ζώνη μπορεί να αναφερθεί και ως τα χωρικά ύδατα ή η χωρική θάλασσα ενός κράτους. Ας δούμε, λοιπόν τι σημαίνει η κάθε έννοια από πλευράς γεωλογίας αλλά και νομικής επιστήμης.

Η αιγιαλίτιδα ζώνη ή τα χωρικά ύδατα ή η χωρική θάλασσα είναι μία θαλάσσια ζώνη που βρίσκεται ακριβώς δίπλα στις ακτές ενός κράτους. Στην αιγιαλίτιδα περιλαμβάνεται ο εναέριος χώρος, το νερό, ο βυθός και το υπέδαφος. Στην αιγιαλίτιδα ζώνη το παράκτιο κράτος ασκεί αυτοδικαίως και αποκλειστικά κυριαρχικά δικαιώματα, εκτός σαφώς αυτού της αβλαβούς διέλευσης πλοίων οποιασδήποτε τρίτης χώρας, χωρίς να χρειάζεται συγκατάθεση του κράτους. Η αιγιαλίτιδα ζώνη εκτείνεται μέχρι τα 12 ναυτικά μίλια.

Αν και δεν είναι υποχρεωτικό, όλες οι χώρες εφαρμόζοντας τη σύμβαση για το διεθνές δίκαιο της θάλασσας του 1958, έσπευσαν να κάνουν χρήση του δικαιώματός τους επεκτείνοντας την αιγιαλίτιδα ζώνη τους στα 12 ναυτικά μίλια σε αέρα και θάλασσα, συμπεριλαμβανομένου του βυθού και του υπεδάφους. Υπάρχει όμως μία χώρα που δεν έχει ασκήσει ακόμα αυτό το κυριαρχικό της δικαίωμα, αφήνοντας το ‘ανοιχτό’ για αργότερα, λόγω της εκάστοτε ανωτέρας βίας. Σωστά μαντέψατε, η χώρα αυτή είναι η Ελλάδα. Η χώρα μας έχει ένα περίεργο σχήμα χωρικών υδάτων που θυμίζει αντίστροφη πυραμίδα. Στη θάλασσα εκτείνεται στα 6 ναυτικά μίλια και στον αέρα στα 10 ναυτικά μίλια. Ο λόγος για τον οποίο επί της ουσίας δεν έχουμε προβεί ακόμη στην επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης μας, είναι η απειλή του casus belli της Τουρκίας που έχει διατυπωθεί ήδη από το 1974 και αντίκεται κατάφωρα στο διεθνές δίκαιο, που ορίζει ρητά πως στις σχέσεις όμορων κρατών δεν επιτρέπεται η απειλή χρήσεως βίας.

Η υφαλοκρηπίδα από πλευράς γεωλογίας είναι η προέκταση της ακτής μιας χώρας κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Μάλιστα η ωκεανογραφία αναφέρει πως το τμήμα αυτό αποτελείται από την ομαλή προέκταση της ακτής μέχρι το σημείο στο οποίο αυτή διακόπτεται απότομα και ο βυθός αποκτά κλίση άνω των 30 μοιρών. Προφανώς η έκτασή της διαφέρει από χώρα σε χώρα και μάλιστα από ακτή σε ακτή. Για παράδειγμα με γεωλογικούς όρους η υφαλοκρηπίδα της ηπειρωτικής Ιταλίας διαφέρει σε ανατολή και δύση, καθώς η μορφολογία του βυθού της διαφέρει στις ακτές της Αδριατικής και της Τυρρηνικής θάλασσας αντίστοιχα. Έτσι για λόγους εξυπηρέτησης και συνεννόησης η νομική επιστήμη και συγκεκριμένα η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982, αναφέρει ότι ως υφαλοκρηπίδα ορίζεται ο βυθός της θάλασσας εντός ακτίνας 200 ναυτικών μιλίων από την ακτή, ανεξαρτήτως της γεωλογικής μορφής του βυθού. Το παράκτιο κράτος κατέχει αυτοδικαίως και αποκλειστικά κυριαρχικά δικαιώματα επί της υφαλοκρηπίδας που αφορούν στο έδαφος και στο υπέδαφος του βυθού, χωρίς να απαιτείται οποιαδήποτε διατύπωση. Ακόμη και αν το παράκτιο κράτος επιλέξει να μην ασκήσει τα δικαιώματά του, κανένα άλλο κράτος δε δικαιούται να τα ασκήσει. Πρέπει να καταστεί σαφές πως μιλάμε για το βυθό, δηλαδή κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, στο έδαφος και στο υπέδαφος. Εκεί και μόνο ορίζεται η υφαλοκρηπίδα και απορρέουν κυριαρχικά δικαιώματα. Το τμήμα νερού μέχρι την επιφάνεια ορίζεται ως διεθνή ύδατα και ο εναέριος χώρος άνωθεν αυτής ως διεθνής εναέριος χώρος.

Μία ακόμη σημαντική έννοια που συγχέεται με τις παραπάνω είναι η ΑΟΖ (Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη). Πρόκειται για νομικό όρο, ο οποίος ορίζει μια θαλάσσια ζώνη η οποία εκτείνεται μετά τα 12 μίλια της αιγιαλίτιδας ζώνης και εντός της υφαλοκρηπίδας, μέχρι και τα 200 μίλια. Εν αντιθέσει με την υφαλοκρηπίδα, αφενός η ΑΟΖ πρέπει πρώτα να κηρυχθεί και αφετέρου εξ ορισμού περιλαμβάνει την εκμετάλλευση των θαλασσίων πόρων (π.χ. αλιεία), συμπεριλαμβανομένης της ενέργειας που παράγεται από το νερό και τον άνεμο. Επιπλέον, εν αντιθέσει με την αιγιαλίτιδα ζώνη, εντός της ΑΟΖ ασκείται μόνο ‘απλό κυριαρχικό δικαίωμα’. Πρέπει να καταστεί σαφές πως δε μπορεί να υπάρξει ΑΟΖ χωρίς την ύπαρξη υφαλοκρηπίδας.

Τέλος, πρέπει να αναφέρουμε πως ενώ στην περίπτωση που η αιγιαλίτιδα ζώνη δύο όμορων κρατών συμπίπτει, το διεθνές δίκαιο της θάλασσας καθορίζει την αρχή της μέσης γραμμής και των ίσων αποστάσεων για την οριοθέτησή τους, στην περίπτωση της υφαλοκρηπίδας και κατ’ επέκταση της ΑΟΖ, το διεθνές δίκαιο θαλάσσης δεν ορίζει μέθοδο οριοθέτησης και γίνεται χρήση της αρχής της ευθυδικίας, όπου τα διαφωνούντα κράτη καταφεύγουν στο διεθνές δικαστήριο για την οριοθέτηση των ζωνών. Η διαιτησία δεν υποχρεούται να τηρήσει την αρχή της μέσης γραμμής, αλλά μπορεί να αποφασίσει λαμβάνοντας υπόψη και άλλα κριτήρια. Αυτό επί της ουσίας σημαίνει πως σε περίπτωση που υπάρξει αμφισβήτηση των ορίων της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας, μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, τότε κανείς δε μπορεί να είναι σίγουρος για το αποτέλεσμα της δίκης. Για να μιλήσουμε με ταξικούς όρους, το αποτέλεσμα εκτός από αμφίρροπο, θα κριθεί βάσει των ευρύτερων ιμπεριαλιστικών συμφερόντων του κεφαλαίου.

Και τώρα βγάλτε από το μυαλό σας την εικόνα ενός συμπαγούς ηπειρωτικού κράτους που βρέχεται περιμετρικά από θάλασσα και ιδανικά το επόμενό του γειτονικό κράτος απέχει περισσότερο από 200 ναυτικά μίλια και φανταστείτε ένα νησιωτικό κράτος που διαθέτει τη μεγαλύτερη ακτογραμμή και που ο χάρτης του είναι σαν εμπριμέ υφαντό. Και το χειρότερο συνορεύει σε απόσταση αναπνοής, πολύ μικρότερη και από αυτή της αιγιαλίτιδας ζώνης με ένα άλλο κράτος. Ναι, φυσικά μιλάω για την Ελλάδα και την Τουρκία, που σχεδόν ακουμπάν η μία την άλλη στα νησιά του Αιγαίου. Και όλα αυτά εν μέσω μιας περιόδου παγκόσμιας ενεργειακής ανακατανομής. Τότε η ιστορία αποκτά άλλο νόημα και γίνεται απτή και πλήρως κατανοητή. Δεν είναι τυχαία η ιμπεριαλιστική έριδα των δύο πλευρών που μαίνεται από την αρχαιότητα. Η Μικρασιατική καταστροφή δεν έγινε εν είδει αντιποίνων της θρησκευτικής μας διαφωνίας. Έγινε για να αποκτήσει η Τουρκία μία τεράστια ακτογραμμή στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο, την οποία θα μπορεί να εκμεταλλεύεται πλουτοπαραγωγικά και διπλωματικά στις εκάστοτε διαπραγματεύσεις της με διάφορες ιμπεριαλιστικές συμμαχίες.

Και εμείς δεν είμαστε η φοβισμένη Μαριάμ που βάλλεται εξ ανατολών. Ακριβώς τις ίδιες προσδοκίες είχαμε από δημιουργίας του κράτους και αρχαιότερα. Απλώς εμείς στην προκειμένη περίπτωση, όντας εγκλωβισμένοι σε μία ιμπεριαλιστική λυκοσυμμαχία ήδη από το 1952, ομού μετά της Τουρκίας, σταθήκαμε άτυχοι στο να είμαστε ένα άβουλο προτεκτοράτο που κυβερνάται εσαεί από δοτά πολιτικά ανδρείκελα, που τοποθετούνται στην εξουσία με τη βοήθεια αόρατων παρακρατικών μηχανισμών. Θύμα μας και η αδελφή Κύπρος, το χρυσοπράσινο φύλλο ριγμένο στο πέλαγο, που βίωσε τον ιμπεριαλισμό στο έδαφός της, παραμένοντας χωρισμένη στα δυο εδώ και μισό αιώνα. Πού ήταν τότε οι σύμμαχοί μας; Πού θα είναι αύριο, όταν η Τουρκία θα στείλει πλοίο νότια της Κρήτης για να δημιουργήσει τετελεσμένο καθορισμού υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ; Αν δεν απαντήσουμε σε μία τέτοια κίνηση, αποδεχόμαστε δουλικά την ήττα. Αν απαντήσουμε θα προκληθεί θερμό επεισόδιο και για να αποφευχθεί ο πόλεμος, οι μεγάλοι μας σύμμαχοι θα μας παραπέμψουν στη Χάγη, στο υποκατάστημά τους. Ποιον αλήθεια περιμένετε να υποστηρίξουν; Η λύση μία και ξεκάθαρη, την επαναλαμβάνω, πλήρης και άμεση απεμπλοκή από την ιμπεριαλιστική λυκοσυμμαχία του ΝΑΤΟ. Αλήθεια, για τίνος τα συμφέροντα θα θέλατε να σκοτωθούν τα παιδιά σας που υπηρετούν αυτή την ώρα στο στρατό; Για τα συμφέροντα των ιμπεριαλιστών που δεν έχουν μήτε εθνικότητα, μήτε σημαία, μήτε πατρίδα; Δεν είναι Αμερικανοί, δεν είναι Ρώσοι, δεν είναι Τούρκοι ή Ισραηλινοί. Είναι πολυεθνικοί, όπως η Exxon Mobil, η Shell, η Total, η Chevron, η Gazprom, η Repsol και η BP. Είναι ο καπιταλισμός.

Υ.Γ. Την Πέμπτη ο πρωθυπουργός όλων των Ελλήνων καταδικάζει τη χώρα σε περαιτέρω εμπλοκή στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο που εξελίσσεται στη Μέση Ανατολή, θέτοντας εσάς και τα παιδιά σας σε κίνδυνο, μετατρέποντας τη χώρα σε μια ευρεία αμερικανική βάση. Το ΚΚΕ σας καλεί στο συλλαλητήριο στις 18.30 στο Σύνταγμα, την ώρα της συζήτησης στην ολομέλεια. Τώρα είναι η κρίσιμη ώρα να δείξουμε την αντίθεσή μας στα σχέδιά τους!