Οι εκλογές διαταράσσουν την οικονομία, κύριε Μητσοτάκη;

Τον τελευταίο καιρό, δίνουν και παίρνουν τα σενάρια εκλογολογίας, με αρκετούς να υποστηρίζουν πως η ΝΔ δεν πρέπει να αργήσει να προκηρύξει εκλογές, προκειμένου να εκμεταλλευτεί την «επιτυχημένη» διαχείριση που έκανε στην πανδημία.

«Αν ήμουν σύμβουλος του Μητσοτάκη, θα του πρότεινα να κάνει άμεσα εκλογές μέσα στο καλοκαίρι για να κεφαλαιοποιήσει τα κέρδη που αποκόμισε από την επιτυχημένη διαχείριση της κρίσης της πανδημίας και γιατί τώρα η ΝΔ έχει πιάσει δημοσκοπικά ταβάνι, ενώ από το Σεπτέμβριο που η οικονομία θα αρχίσει να επιδεινώνεται ραγδαία και να μπαίνει δυναμικά στο παιχνίδι ως ζήτημα της καθημερινότητας, θα είναι εντελώς διαφορετικά τα πράγματα στο πολιτικό σκηνικό», ανέφερε ο διευθυντής της Καθημερινής, Αλέξης Παπαχελάς, στο δελτίο ειδήσεων της 7^ης Μαΐου του ΣΚΑΙ, σχολιάζοντας τα αποτελέσματα δημοσκόπησης. Μια δήλωση που περιλαμβάνει πολλές ενδιαφέρουσες πληροφορίες, με πιο σημαντική την επιδείνωση στην οικονομία που θα επέλθει από Σεπτέμβριο. Δεν είναι πως δεν το υποψιαζόμασταν, αλλά είναι πολύ διαφορετικό να το λέει ευθαρσώς ένας άνθρωπος που έχει πολύ καλή σχέση με το πολιτικό κατεστημένο και γνωρίζει τις προθέσεις των αστικών κομμάτων.

Η αλήθεια είναι πως υπάρχουν διάφορα σενάρια στο τραπέζι αυτή τη στιγμή. Ακόμα κι αν δεν λέγεται επίσημα από πολλούς, στο κυβερνητικό στρατόπεδο είναι πλείστοι όσοι αυτοί που καλοβλέπουν τη διενέργεια εκλογών, θεωρώντας τες μια καλή ευκαιρία για να μειώσουν περαιτέρω την επιρροή του ΣΥΡΙΖΑ και να ξεμπερδεύουν οριστικά με τον εκλογικό νόμο που πέρασε – τη νοθευμένη «απλή αναλογική».

«Δύσκολα πλέον η ΝΔ ως αυτοδύναμη κυβέρνηση θα μπορεί να εφαρμόσει το πρόγραμμα που υποσχέθηκε πριν τις 7 Ιουλίου. Αν οι συνθήκες είναι εντελώς διαφορετικές και χρειαστεί ένα εντελώς διαφορετικό πρόγραμμα νομίζω ότι θα ήταν δημοκρατικό ο Κυριάκος Μητσοτάκης να ζητήσει εκ νέου λαϊκή εντολή», δήλωσε στις 27 Μαΐου του 2020 ο βουλευτής της ΝΔ, Κωνσταντίνος Κυρανάκης, στο Kontra Channel.

Από την άλλη μεριά, δεν θα ήταν σίγουρα συνετή η διενέργεια εκλογών σε περίοδο πανδημίας, αφού μια τέτοια ενέργεια καταδεικνύει ολοφάνερα τις χρησιμοθηρικές επιδιώξεις της ΝΔ, εκθέτοντάς την. Παράλληλα, σε δημοσκοπήσεις που βλέπουν το φως της δημοσιότητας, η συντριπτική πλειονότητα των πολιτών δηλώνει την αντίθεσή της στο να στηθούν πρόωρες κάλπες. Συγκεκριμένα, σε δημοσκόπηση της Kappa Research που διενεργήθηκε από τις 15 έως τις 17 Απριλίου του 2020, το 50% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι οι εκλογές θα πλήξουν την οικονομία.

Επειδή ακριβώς υπάρχουν αρκετά προσκόμματα στη διενέργεια πρόωρων εκλογών, διάφοροι δημοσιολογούντες προσπαθούν να τις παρουσιάσουν ως μια φυσική, ακόμη και αναγκαία εξέλιξη, περιστρεφόμενοι γύρω από το αφήγημα που ανέπτυξε εν πολλοίς στην δήλωσή του και ο κύριος Κυρανάκης.

Υπενθυμίζουμε πως στις 20 Απριλίου του 2020 είχε πραγματοποιηθεί ο παρακάτω διάλογος ανάμεσα σε δύο διαπιστευμένους υποστηρικτές της ΝΔ, που τυχαίνει  να δηλώνουν και δημοσιογράφοι, τον Άρη Πορτοσάλτε και τον Δημήτρη Οικονόμου:

Α.Π: «Δεν μπορεί να μην εκμεταλλευτεί (σ.σ ο πρωθυπουργός) όλη αυτή τη φάση».

Δ.Ο: «Ο πρωθυπουργός εξελέγη με μια άλλη ατζέντα. Δεν πρέπει να πάρει νέα εντολή για το νέο σχέδιο; Αυτό που είχε, έφυγε από το τραπέζι, τελειώσαμε με αυτό».

Α.Π: «Ξεκινάς και πάλι από την αρχή και από μειονεκτική θέση».

Δ.Ο: «Μήπως χρειάζεται νέα νομιμοποίηση γι’ αυτό το νέο πακέτο που θα μας έρθει; […] Λεφτά χωρίς όρους δεν δίνει κανένας. […] Από τη στιγμή που αλλάζει το σχέδιο, πρέπει κι εμείς οι πολίτες να τοποθετηθούμε, λέει μία ανάλυση».

Α.Π: «Και δύο φορές, μάλιστα».

Δ.Ο: «Κι εδώ φαίνεται πόσο εκτός τόπου και χρόνου είναι η απλή αναλογική. Βλέπεις τώρα που μας βρήκε μια τέτοια τρομακτικών διαστάσεων κρίση πόσο εκτός πραγματικά παιχνιδιού μπορεί να βρίσκεται αυτός ο νόμος σήμερα».

Οι διαψεύσεις και τα σήματα που εκπέμπει η αντιπολίτευση

Μπορεί ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Στέλιος Πέτσας, να επισημαίνει κάθε φορά που του γίνεται σχετική ερώτηση πως δεν υπάρχει η σκέψη για πρόωρη προσφυγή στις κάλπες, αλλά ο ΣΥΡΙΖΑ θεωρεί πως είναι ειλημμένη η απόφαση της ΝΔ να εκμεταλλευτεί το momentum. Άλλωστε, γνωρίζει από πρώτο χέρι πως είναι άλλα να λες κι άλλα να κάνεις. Θυμίζουμε μόνο πως σε σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου στις 13 Ιουνίου του 2015, λίγες μόνο μέρες δηλαδή πριν την προκήρυξη του δημοψηφίσματος, ο Αλέξης Τσίπρας είχε δηλώσει: «Ξεχάστε κάθε σκέψη για εκλογές και δημοψήφισμα. Η κυβέρνηση έχει πρόσφατη λαϊκή εντολή, τη μεγάλη πλειοψηφία του ελληνικού λαού μαζί της και άνετη πλειοψηφία στο κοινοβούλιο».

Ο ΣΥΡΙΖΑ προσπαθεί να οξύνει τη ρητορική του και την πόλωση, καλλιεργώντας το ίδιο αφήγημα που αναπαρήγαγε και την περίοδο της διακυβέρνησής του, που περιστρέφεται γύρω από το ερώτημα: «Αριστερά» να κάνει ό,τι μπορεί ή Δεξιά αυτό που θέλει;

Η επικαιροποίησή του, μάλιστα, έγινε από την Πολιτική Γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ στη συνεδρίαση που είχε στις 11 Μαΐου του 2020 ως εξής: «Το δίλημμα, λοιπόν, για την επόμενη μέρα είναι: Δημόσιες πολιτικές για τη στήριξη της κοινωνίας ή η κρίση ως ευκαιρία για την αναδιάρθρωση της οικονομίας προς όφελος των ισχυρών και τη διάλυση των εργασιακών σχέσεων;»

Κινητοποιώντας τα αντιδεξιά αντανακλαστικά του κόσμου, προσπαθεί να πείσει πως μια «αριστερή» διακυβέρνηση θα μπορούσε να διαχειριστεί καλύτερα την κρίση που έρχεται απ’ ότι μια Δεξιά. Υπόσχεται να είναι πιο γενναιόδωρος με το μεγάλο κεφάλαιο για να κερδίσει εκ νέου (για την ακρίβεια, δεν την έχασε ποτέ) την εμπιστοσύνη των μεγαλοεπιχειρηματιών, προσπαθώντας να πείσει πως το δικό του μείγμα πολιτικής θα είναι πιο αποτελεσματικό γι’ αυτούς.

Ο πρωθυπουργός μπορεί να έχει αυτή τη στιγμή σαφές πλεονέκτημα σε σχέση με τον Αλέξη Τσίπρα, αλλά γνωρίζει πως αυτό δεν συμβαίνει ούτε επειδή τα έκανε όλα καλά ούτε επειδή αντιμετώπισε με αποτελεσματικότητα τις ελλείψεις στα νοσοκομεία, αλλά γιατί φρόντισε να πάρει γρήγορα τα μέτρα αυτοπεριορισμού και να περιορίσει έτσι τον αριθμό των θυμάτων, σε σχέση με άλλες χώρες. Ωστόσο οι αριθμοί στην οικονομία – αριθμοί κι αυτοί – μπορεί να αντιστρέψουν το κλίμα γι’ αυτόν και την παράταξή του, χωρίς καν να προλάβει να το συνειδητοποιήσει.

Σύμφωνα με έκθεση της Oxford Economics, «η Ελλάδα έχει την πιο ευάλωτη αγορά εργασίας στην Ευρώπη» και αναμένεται να βιώσει μεγάλη αύξηση της ανεργίας, που θα έχει μόνιμο χαρακτήρα. Θα ήταν το λιγότερο φαιδρό, λοιπόν, να πιστεύει το κυβερνητικό επιτελείο πως η ύφεση δεν πρόκειται να επηρεάσει τα ποσοστά της ΝΔ, παρότι ορισμένοι διατείνονται πως ο κόσμος θα κατανοήσει πως η οικονομική κρίση δεν προκλήθηκε από δική τους κακοδιαχείριση και δεν θα τους καταλογίσει ευθύνες.

Τέτοιες απόψεις μοιάζουν περισσότερο με ευχολόγια, παρά φαίνεται να έχουν συναίσθηση της πραγματικότητας, αφού η κυβέρνηση θα κριθεί για τον τρόπο διαχείρισης της κρίσης, για τα βάρη που θα διανείμει στις διάφορες κοινωνικές ομάδες. «Οι συνέπειες της κρίσης θα είναι δραματικές και πολυεπίπεδες», υποστήριξε από το βήμα της Βουλής στις 30 Απριλίου του 2020 ο πρωθυπουργός, γι’ αυτό και κατεργάζεται τρόπους για να γλυτώσει την κυβέρνησή του από τη φθορά των επικείμενων μέτρων.

Ένας από αυτούς είναι και η αναδιάταξη του κυβερνητικού επιτελείου με κάποιον ανασχηματισμό, που πιθανότητα θα περιλαμβάνει πολλά από τα αποκαλούμενα «πρόσωπα ευρείας αποδοχής», τα οποία ο κύριος Μητσοτάκης ελπίζει να προσδώσουν στον ίδιο και το κόμμα του χαρακτήρα ευρύτερης πολιτικής συναίνεσης, μεγεθύνοντας την πολιτική του δεξαμενή.

Ένας ανασχηματισμός όμως δεν αρκεί για να κερδίσει χρόνο η κυβέρνηση ή να αποσυμπιέσει την επικείμενη αγανάκτηση του κόσμου από την αβεβαιότητα της επόμενης μέρας και τις μεταβολές που ήδη έχει αρχίσει να βλέπει στο εισόδημά του ή στις συνθήκες εργασίας του.

«Η συζήτηση περί πρόωρων εκλογών είναι κουραστική και αντιπαραγωγική. Θεωρεί κανείς στα σοβαρά ότι μέσα σ’ αυτή την κρίση, ασχολούμαστε με εκλογές και δημοσκοπήσεις;» έγραφε στις 18 Απριλίου του 2020 ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Άδωνις Γεωργιάδης, αλλά δεν πείθει ούτε καν τους πιο διαπρύσιους υποστηρικτές του.

ΚΙΝΑΛ: Ετοιμάζεται για εκλογές, κρατώντας ίσες αποστάσεις

«Είμαι απολύτως πεπεισμένος ότι θα γίνουν εκλογές. Δεν μπορώ να ξέρω αν θα τις κάνει αρχές Ιουλίου ή Σεπτέμβριο. Νομίζω ότι ο Σεπτέμβριος είναι ο πιο βολικός μήνας. Εκτιμώ ότι θα γίνουν εκλογές», δήλωσε στις 29 Απριλίου του 2020 ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΚΙΝΑΛ, Ανδρέας Λοβέρδος, στον ραδιοφωνικό σταθμό «FOCUS FM 103.6», συμπληρώνοντας πως «αν δεν κάνει πρόωρες εκλογές ο πρωθυπουργός, σημαίνει ότι θα αφεθεί να παρασυρθεί από τη δίνη των οικονομικών δυσχερειών, που θα είναι απότομες, που δεν θα μπορεί να εκτιμήσει το μέγεθός τους. Πιστεύω, ότι θα το προλάβει αυτό».

Την ίδια στιγμή, η κυρία Γεννηματά φαίνεται πως έχει αποφασίσει να υιοθετήσει κι αυτή την αντιδεξιά ατζέντα, με συχνές επιθέσεις προς τη ΝΔ, αλλά κρατώντας και διακριτές αποστάσεις από τον ΣΥΡΙΖΑ. Είναι ομολογουμένως άχαρος ο ρόλος της, το να προσπαθήσει να πείσει πως το κόμμα της διαφέρει τόσο από τον έναν, όσο και από τον άλλον, και να προσφέρει ένα πειστικό αφήγημα στον κόσμο για να το στηρίξει.

Παρόλα αυτά, ΣΥΡΙΖΑ και ΚΙΝΑΛ γνωρίζουν πως με την άνοδο που παρουσιάζει η ΝΔ, η μόνη υπαρκτή προοπτική για να μη βγουν εκτός κυβερνητικού παιχνιδιού θα ήταν μία ενδεχόμενη συνεργασία, στο πλαίσιο μιας «ευρύτερης πολιτικής συμμαχίας» ή ενός «αντικυβερνητικού συνασπισμού», που θα μπορούσε να παρουσιαστεί στον κόσμο με το περιτύλιγμα της προόδου και της αντιδεξιά ψήφου. Ο ΣΥΡΙΖΑ την επιζητά, ενώ το ΚΙΝΑΛ διατηρεί ακόμη κάποιες επιφυλάξεις, φοβούμενο πως πρόκειται για κίνηση τακτικής από τη μεριά του ΣΥΡΙΖΑ προκειμένου να μεγαλώσει την εκλογική του απήχηση στον χώρο του κέντρου. Πάντως, τον τελευταίο καιρό, δεν περνάει απαρατήρητο το γεγονός πως και τα δύο κόμματα διατηρούν μια κοινή συνισταμένη στις προτάσεις που καταθέτουν στη Βουλή, αλλά και στην στάση που κρατούν απέναντι στη ΝΔ.

Τι κάνουμε εμείς;

«Αυτός που προκαλεί φόβο σε πολλούς, φοβάται πολλούς», υποστήριζε ο Αριστοτέλης, ενώ ο Γάλλος ιστορικός, Emmanuel Todd, θεωρούσε πως «όσο οι λαϊκές τάξεις ήταν οι μοναδικές που υπέφεραν από την ελεύθερη αγορά, τα κοινωνικά συστήματα ήταν σταθερά. Τώρα που οι μεσαίες τάξεις αρχίζουν να υποφέρουν, η κοινωνική αστάθεια θα γίνεται μεγαλύτερη».

Ανεξάρτητα από τα πολιτικά και επικοινωνιακά παιχνίδια, στα οποία θα επιδοθούν σύσσωμα τα αστικά κόμματα προσπαθώντας να κεφαλαιοποιήσουν μέρος της ανησυχίας που νιώθουν οι πολίτες, εμείς οφείλουμε να μην παρασυρθούμε από υποσχέσεις, κάλπικα διλλήματα ή τη λογική του μικρότερου κακού. Είναι πολύ ελπιδοφόρα η προσπάθεια που ήδη γίνεται από εργαζόμενους και σωματεία (π.χ. η συγκέντρωση της Πρωτομαγιάς, η συγκέντρωση των καλλιτεχνών) να πιέσουν το κράτος να αναλάβει τις ευθύνες του, αλλά και να στείλουν μήνυμα πως δεν έχουν σκοπό να πληρώσουν ξανά άλλη μία κρίση.

Οι εκλογές αυτές – αν και όποτε γίνουν – δεν θα διαφέρουν και πολύ από τις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015, όπου πραγματοποιήθηκαν προκειμένου να λάβει τη νομιμοποίηση του κόσμου το «αριστερό» μνημόνιο. «Ο κόσμος νομιμοποίησε το μνημόνιο και αυτός ορίζει τι είναι ηθικό και τι όχι, τι επιτρεπτό και τι ανεπίτρεπτο», είχε δηλώσει την επομένη των εκλογών ο ξάδερφος του Αλέξη Τσίπρα και τότε γενικός γραμματέας του υπουργείου Εξωτερικών, Γεώργιος Τσίπρας.

Επειδή οι ομοιότητες ανάμεσα στην τακτική που εφάρμοσε τότε ο ΣΥΡΙΖΑ και είναι έτοιμη να ακολουθήσει τώρα η ΝΔ είναι εύκολα ορατές, ορισμένοι ψάχνουν εναγωνίως για διαφορές με σκοπό να παγιδεύσουν τον κόσμο στην ίδια αδιέξοδη στρατηγική.

«Ο Τσίπρας, μετά τον Ιούλιο του 2015, έκρινε αναγκαίο να ζητήσει από το εκλογικό σώμα ανανέωση της εντολής, για ένα νέο μνημόνιο που μας έφερνε και το οποίο ήταν όλο δικό του. Την έλαβε και χάρη σε αυτήν κυβέρνησε απρόσκοπτα τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Ατυχώς, ο Μητσοτάκης ενδέχεται να βρεθεί στην ίδια θέση, υποχρεωμένος να εφαρμόσει ένα μνημόνιο δικής μας επινοήσεως, απαραίτητο για να περάσουμε γρήγορα από την ύφεση στην ανάκαμψη. Θα είναι δικό μας μνημόνιο αυτό, όχι έξωθεν επιβεβλημένο. Επίσης, την εφαρμογή του θα αναλάβει μια κυβερνητική ομάδα διαπιστωμένης ικανότητας πλέον στη διαχείριση δύσκολων καταστάσεων», έγραψε ο αρθρογράφος της Καθημερινής, Στέφανος Κασιμάτης, γνωστός για τις ακροδεξιές απόψεις και το αντικομμουνιστικό του μένος.

Ωστόσο η εμπειρία της προηγούμενης δεκαετίας θα πρέπει να αποτελέσει οδηγό για το πόσο δίκαια κατανέμονται τα μέτρα, όπως προσπαθούν να πείσουν κάθε φορά οι εκάστοτε κυβερνώντες, ώστε να μην επιτρέψουμε να ενσωματωθεί ο θυμός και η οργή μας σε επιλογές ακίνδυνες για το σύστημα και την εξουσία του.

Λέγεται συνήθως πως οι εκλογές συμπιέζουν την οικονομία, αφού αυξάνονται οι δαπάνες και μειώνεται η πίεση που επιδεικνύουν οι κρατικοί μηχανισμοί στη συγκέντρωση των φόρων, σε μια προσπάθεια να μην δυσαρεστήσει το κυβερνητικό κόμμα τους ψηφοφόρους και να υφαρπάξει περισσότερους ψήφους. Αυτή την πολιτική είχε ακολουθήσει ο προκάτοχος του κυρίου Μητσοτάκη, Αντώνης Σαμαράς, το 2014, με το που αντιλήφθηκε πως θα καταστεί αδύνατη η εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας.

Ανεξάρτητα από τις επιλογές που θα κάνει ο κύριος Μητσοτάκης, εμείς ξέρουμε τι πρέπει να κάνουμε και στις κάλπες, εφόσον στηθούν, αλλά και στους δρόμους: εκεί όπου πραγματοποιούνται οι αληθινές μάχες και κερδίζεται η «έφοδος στον ουρανό».