Οι μεταμορφώσεις του τέρατος

«Νέο δημοφιλές είδωλο αναδύεται στη Βαυαρία», αυτός ήταν ο τίτλος του πρώτου άρθρου που δημοσίευσαν οι New York Times για τον Αδόλφο Χίτλερ, στις 21 Νοεμβρίου του 1921.

Μπορεί σήμερα να γνωρίζουμε τι προκάλεσε ο ναζισμός, τις θηριωδίες και τα κρεματόρια για τα οποία είναι υπεύθυνος, και να έχουμε ακόμη νωπά στη μνήμη μας τα τραύματα και τις πληγές από την εμπειρία του 20^ου αιώνα, αλλά τότε υπήρξαν άνθρωποι που όχι μόνο τον ανέχτηκαν, αλλά και τον στήριξαν ανοιχτά, βλέποντας στον Χίτλερ έναν «χαρισματικό» ηγέτη, μιας προσωπικότητα που θα μπορούσε να τους «βγάλει» από την οικονομική καταστροφή και το τέλμα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Ο Cyril Brown, συντάκτης του άρθρου στους New York Times, έγραφε παρακάτω τα εξής: «Πολλές αξιόπιστες και καλά ενημερωμένες πηγές επιβεβαιώνουν πως ο αντισημιτισμός του Χίτλερ δεν ήταν ούτε τόσο γνήσιος ούτε τόσο βίαιος όσο ακουγόταν και πως απλώς χρησιμοποιούσε την αντισημιτική προπαγάνδα σαν δόλωμα για να παγιδεύσει τις μάζες και να τις κρατά σε εγρήγορση, ενθουσιώδεις αλλά και σε τάξη για τη στιγμή που η οργάνωσή του θα έχει τελειοποιηθεί και θα είναι επαρκώς ισχυρή, ώστε να χρησιμοποιηθούν αποτελεσματικά για πολιτικούς λόγους».

Τα λόγια αυτά σήμερα θα μπορούσαν να είναι κάτι αντίστοιχο του προσδιορισμού «σοβαρή» που τοποθετούσαν ορισμένοι «περιώνυμοι» δημοσιογράφοι τα προηγούμενα χρόνια μπροστά από το κόμμα της Χρυσής Αυγής, προσδοκώντας να της προσδώσουν τον χαρακτήρα ενός ικανού συνομιλητή ή ακόμη και ενός κόμματος εξουσίας.

Αυτόν τον χαρακτηρισμό επιχειρεί τώρα να υιοθετήσει το νεοπαγές ναζιστικό μόρφωμα του πρώην πρωτοπαλίκαρου του Μιχαλολιάκου, Ηλία Κασιδιάρη, σε μια προσπάθεια να καταστήσει γνωστό προς πάσα κατεύθυνση πως είναι διατεθειμένος να προσφέρει και κυβερνητικές λύσεις, όταν του ζητηθούν. «Δε μιλάμε για αποχώρηση από την ΕΕ. Είμαστε υπέρ της ΕΕ […] Αν το ΝΑΤΟ βολεύει το εθνικό μας συμφέρον και μας εξυπηρετεί, θα το εξετάσουμε», υποστήριζε άλλωστε, δίνοντας με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο τα διαπιστευτήριά του. (Ριζοσπάστης, «Χρυσή Αυγή. Ξεκάθαρες θέσεις υπέρ του κεφαλαίου», 04/10/2015).

Αν θεωρήσουμε πως ξεμπερδέψαμε με τον φασισμό, αν τον υποτιμήσουμε, αν πιστέψουμε πως κερδίσαμε οριστικά την αναμέτρηση μαζί του, δεν αργεί η στιγμή που αυτός θα θεριέψει ξανά, θα αντρωθεί, θα δημιουργήσει νέες ρίζες, καινούργια ερείσματα και θα απλώσει τα πλοκάμια του πιο βαθιά και πιο απειλητικά.

Σε εποχές σαν τις σημερινές, όπου είμαστε αποκαμωμένοι και αποκαρδιωμένοι, βυθισμένοι μέσα σε μία ακόμη καπιταλιστική κρίση, υπάρχει πρόσφορο έδαφος για να μπορέσουν να καλλιεργηθούν και να αναπαραχθούν ακροδεξιές και φασιστικές απόψεις. Όσο εμείς ψάχνουμε να βρούμε τα πατήματά μας, να επαναπροσδιορίσουμε τις ανάγκες και τους στόχους μας και να αντεπεξέλθουμε στα πολλαπλά μέτωπα που έχουμε απέναντί μας, ο φασισμός εκμεταλλεύεται τον φόβο, τις ελπίδες, τις ψευδαισθήσεις και την απελπισία μας για να παρεισφρήσει στην ψυχοσύνθεσή μας, σπέρνοντας το μίσος, τη διχόνοια και τον κοινωνικό αυτοματισμό.

Το άρθρο στους New York Times γράφτηκε το 1922, δύο μόλις χρόνια μετά την ίδρυση του Εθνικοσοσιαλιστικού Γερμανικού Εργατικού Κόμματος. Μολονότι δεν τρέφουμε αυταπάτες πως όπως και τότε, έτσι και σήμερα θα βρεθούν αρκετοί που θα προθυμοποιηθούν να  υποστηρίξουν αυτό το νέο φασιστικό μόρφωμα και να εξάρουν τις «ικανότητες» του αρχηγού του, εμείς, από το δικό μας μετερίζι, οφείλουμε να μην επιτρέψουμε στο τέρας να σηκώσει ξανά το κεφάλι του.

Και ο πιο άμεσος και αποτελεσματικός τρόπος για να γίνει αυτό είναι αυτός που όριζε ο Μπέρτολτ Μπρεχτ: «Ο φασισμός δεν μπορεί να πολεμηθεί παρά σαν καπιταλισμός στην πιο ωμή και καταπιεστική του μορφή, σαν ο πιο θρασύς κι ο πιο δόλιος καπιταλισμός».

Αυτόν τον «θρασύ και δόλιο καπιταλισμό», η πανδημική κρίση είναι θέμα χρόνου να τον φέρει εκ νέου στην επιφάνεια…