Παίζεις σύστημα;

Συστημική επιστήμη υπάρχει. Χονδρικά, είναι το γνωστικό πεδίο της διεπιστημονικής μελέτης συστημάτων. Σύστημα, επίσης χονδρικά, είναι ένα σύνολο τα στοιχεία του οποίου αποτελούν οντότητες που έχουν χαρακτηριστικό ότι κάθε μια από αυτές αλληλεπιδρά ή συσχετίζεται με τουλάχιστον μία άλλη από το ίδιο σύνολο. Από την επιστήμη έως το καθημερινό λεξιλόγιο το σύστημα παίζει, και παίζουμε σύστημα. Μιλάμε αβίαστα για το σμπαραλιασμένο νευρικό μας σύστημα, αλλά και για προβλήματα στο πεπτικό, στο καρδιαγγειακό και σε άλλα πολλά συστήματα στο κορμί μας. Πολλοί στοιχηματίζουν με σύστημα. Η έννοια της αλληλεπίδρασης, που εμπεριέχεται στην έννοια του συστήματος, είναι σχεδόν ακούσια κατανοητή, ανεξαρτήτως μορφωτικού επιπέδου. Το προσφιλές του καιρού σύστημα είναι το πολιτικό.

Και εδώ είναι που ξεφυτρώνουν ως μόδα μιλιούνια αντισυστημικοί εσμοί. Με προσδοκώμενο να προκληθούν τάχα μου δήθεν ευεργετικοί σεισμοί και μετασεισμοί, που καμιά φορά δεν καταλαβαίνω αν υπάρχουν γενικώς τέτοιοι στο λογικό σύμπαν. Ο αντισυστημισμός τείνει εσχάτως να πάρει τη μορφή μαγικού χαπιού και ενίοτε θαυματουργού. Αμολιούνται καμιά δεκαριά μπούρδες , κορώνες και βρισιές, οφθαλμοφανείς παλαβομάρες και σπουδαρχίδικες αμπελοφιλοσοφίες, και με «πληροφορίες», εκτός τεχνητής, φυσικής, μωρέ και φαντασιωσικής νοημοσύνης, σκορπίζονται σαν λασπόσκονη, ώστε η βαβούρα να μοιάζει με …επανάσταση.

Κακά τα ψέματα, το τρέχον δήθεν πολιτικό αντισυστημικό ρεύμα δεν σχετίζεται με άλλα μεγάλα του μεταπολεμικού καιρού, όπως το αντιπολεμικό του Βιετνάμ, ο Μάης του ’68 και ό,τι άλλαξε πραγματικά τις τέχνες, με κυρίαρχη τη μουσική, ανεξαρτήτως του πού και πώς κινηματικές διαδικασίες, οι οποίες αποστασιοποιήθηκαν από την πολιτική, κατέληξαν σε περισσότερο ή λιγότερο σκοτεινές ενσωματώσεις στο και λεγόμενο αστικό πολιτικό σύστημα δυτικού τύπου. Αλλωστε οι συζητήσεις περί τα πρόσωπα στην αστική δημοκρατία, που είναι τυπικά αντιπροσωπευτική, ήταν ανέκαθεν το άλλοθι για να μένει αλώβητο το καπιταλιστικό οικονομικοπολιτικό σύστημα.

Στον εγκλεισμό της πανδημίας, με την αλληλεπίδραση του κοινωνικού συστήματος να κρέμεται μεταξύ εξουσίας και εγκλείστων, από τα εμβόλια και τα επιδόματα από τη μια και τις χαοτικές επιστημονικές ή ψευδοεπιστημονικές πληροφορίες περί την υγεία μας από την άλλη, γεννήθηκε ο αποθεωτικός αντισυστημισμός του γενικώς και αορίστως «αντί». Ξεφύτρωσαν Ελ Σιντ, Μαρμαρωμένοι Βασιλιάδες, γοργόνες της διπλανής αυλής, μιλιούνια ντροουνάκηδες φωτογράφοι, διαδικτυακά μαθήματα διά πάσαν νόσον και πάσαν μαλακίαν, αλλά και μάγοι. Πολλοί μάγοι. Πιο πολλοί από μάγκες. Που ξέρανε ποιο είναι το καλύτερο εμβόλιο, αυτό που δεν κάνεις. Ποιος είναι ο καλύτερος καταρρίπτης του ντρόουν που σε παρακολουθεί και δεν θέλεις, ο εκπαιδευτής γερακιών, που ‘ρχεται με το γεράκι του, μετά το μέιλ που του ‘στειλες, οπότε το πουλί τρώει την κακιά τη μηχανή κι εσύ έχεις την αποκλειστικότητα διαχείρισης και πώλησης των φωτογραφιών του γάμου σου. Ετσι, απλοϊκοί σε πολιτικό επίπεδο διαχωρισμοί έχουν πια την τιμητική τους. Στήνουν τόσα ψευδομέτωπα μέσα στο μυαλό των ανθρώπων, αλλά και τόσες κολυμβήθρες του Σιλωάμ, ώστε να μιλάνε για καλή και κακή λογοκρισία, για καλούς και κακούς βασανισμούς, για καλές και κακές εισβολές σε άλλα κράτη, για καλούς και κακούς πολέμους και μετανάστες. Είναι τόσο φρικωδώς απολίτικη αυτή η αντισυστημικότητα, σαν να παίρνεις σε φτηνή τιμή ένα ματζούνι δι’ αλληλογραφίας, που να σου τινάζει στον αέρα στομάχι και καρδιά, και να κοιτάζεσαι στον καθρέφτη και να σε βρίσκεις ήρωα της αντίστασης στη φαρμακοβιομηχανία! Ποιος θα περίμενε άλλωστε στο Ισραήλ να γίνονται διαδηλώσεις υπέρ του βασανισμού των Παλαιστινίων και στην Αμερική να πετιούνται έξω από τα πανεπιστήμια όσοι διαδήλωσαν ενάντια στη σφαγή στη Γάζα.

Η εξοικείωση με την αντισυστημική άβυσσο του καιρού έχει ρουφήξει μάζες, σε βαθμό που να πανηγυρίζουν γιατί οι βόμβες ξετίναξαν το σύστημα σηράγγων στην Παλαιστίνη, και αυτό να θεωρείται αντισυστημική ενέργεια… Σαν τη βιετναμέζικη ένα πράγμα. Ωσπου να εκπληρωθεί στο μυαλό, κυρίως των νεότερων, ότι στη Γάζα κερδίζουν οι ισραηλίτες ως… Βιετκόνγκ. Ημαρτον, έλεος και άι σιχτίρ μαζί!

Ο αντισυστημισμός, προσοχή, ειδικά στο επικοινωνιακό επίπεδο είναι σαν τον πορτοκαλί παράγοντα. Ενα είδος χημικού πολέμου, με στόχο το ξερίζωμα κάθε πολιτικής σκέψης και ιδεολογικής διαφοροποίησης από την κυρίαρχη και πολιτιστικά ιμπεριαλιστική. Θέλει μάσκες και σύστημα. Και επιστήμη, και ψυχή, και καρδιά για να μείνουμε, όπως έλεγε ο Αριστοτέλης, πολιτικά ζώα.